Les nummer 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Deze les

Bespreken we het huiswerk.

Maken we de stap van het Romeinse Rijk naar de middeleeuwen.

Huiswerk

Middeleeuwen

Na Mesopotamië, het Griekse Rijk en de Romeinen gaan we het hebben over de middeleeuwen. 

Wanneer begonnen de middeleeuwen?

Middeleeuwen

Ongeveer 500 - historisch gezien begin middeleeuwen

Ongeveer 1100 - literair gezien begin middeleeuwen

Ongeveer 1500 - uitvinding boekdrukkunst en einde van de middeleeuwen.

Filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=M66oqM2LBD4

Monniken

Tot de 12de eeuw werd er voornamelijk geschreven door monniken in kloosters. In de middeleeuwen schreven monniken teksten met de hand. Daarom spreken we van handschriften of manuscripten (manus betekent hand, en scribire betekent schrijven). 

Hebban Olla Vogala

'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?' is een van de bekendste zinnen uit de Nederlandse taal- en literatuurgeschiedenis. Het betekent: 'Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve ik en jij. Waar wachten we nog op?' Het zijn regels uit een middeleeuws liefdesliedje. Een liedje van verlangen van zo’n duizend jaar oud.

Schrijvers

Schrijvers werkten in opdracht en wilden het publiek niet alleen vermaken, maar ook iets leren. Er werden veel ridderromans, liederen, dierenverhalen en geestelijke literatuur geschreven.

Boekdrukkunst

De boekdrukkunst is rond 1455 uitgevonden door Gutenberg in Mainz. Het is een van de belangrijkste uitvindingen van het laatste millennium. 

Boekdrukkunst

Het gedrukte boek maakte de snelle verspreiding van wetenschappelijke, sociale en religieuze denkbeelden onder brede lagen van de bevolking mogelijk.

Maar...

De Chinezen waren eigenlijk eerder.  Al rond 175 na Christus drukten zij boeken. Deze techniek werd omstreeks 1441 in Europa her-uitgevonden door Johann Gutenberg (1398-1468). Hij maakte voor het eerst gebruik van losse loden letters in plaats van letters die in een houten blok werden uitgesneden. Dit verhoogde de snelheid van het drukken aanzienlijk en verlaagde de kosten. De nieuwe techniek maakte correctie en redactie nu ook eenvoudiger.

Boekdrukkunst

De boekdrukkunst heeft de bevoorrechte positie van de kerken en kloosterordes aangetast. Tot aan het eind van de Middeleeuwen waren geestelijken degenen die konden lezen en schrijven. Boeken kopiëren gebeurde door middel van overschrijven en dat was monnikenwerk. Het gedrukte boek was goedkoper en sneller te vermenigvuldigen en te verspreiden.

Emancipatie

De boekdrukkunst zorgde voor meer emancipatie. Nieuwe ideeën werd gemakkelijker overgebracht en mensen begonnen kritischer te denken.

Waar werd de boekdrukkunst eigenlijk voor het eerst uitgevonden?

1. Antwerpen
2. Friesland
3. China
4. Mainz

Wat is het oudste stukje Nederlands?

1. Hebban Olla Vogala
2. Elkerlijc
3. Nestas, ungida me nu
4. Geen van allen.

Perkament werd gemaakt van

1. Papier
2. Klei
3. Dierenhuiden
4. Schors

Schrijvers schreven naast geestelijke literatuur veel

1. Veel ridderromans, liederen, dierenverhalen
2. Romans
3. Thrillers, artikelen
4. onafhankelijke artikelen liederen en romans

Huiswerk

Download je verhaal vanuit magister.