4.2 De Romeinse samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

4.2 De Romeinse samenleving

Deze les:

• Terugblik op 4.1 Van stad tot Wereldrijk
  
• Uitleg paragraaf 4.2 De Romeinse samenleving
• Afsluiting
• Verwerking (opdrachten)

Terugblik

Wat weten we nog van paragraaf 4.1 Van stad tot wereldrijk? Jullie krijgen 10 korte vragen om jouw kennis weer op te halen!

Waar ging de mythe van Romulus en Remus over?

1. De ondergang van het Romeinse Rijk
2. Het ontstaan van de stad Rome
3. De vele oorlogen die de Romeinen vochten.
4. Het ontstaan van de Romeinse godenwereld

Wat is de juiste volgorde van de bestuursvormen van Rome?

Eerste bestuursvorm

Tweede bestuursvorm

Derde bestuursvorm

Vierde bestuursvorm

Rome werd een republiek

Rome werd een koninkrijk

Rome werd een keizerrijk

Rome werd kort een dictatuur

Welke stad / rijk had de kans om Rome een 'kopje kleiner te maken'?

1. Athene
2. Sparta
3. Carthago
4. Gallie

Julius Caesar was een...

1. Generaal
2. Keizer
3. Senator
4. Dictator

Hoe heette de eerste keizer van het Romeinse Rijk?

1. Keizer Caligula
2. Keizer Nero
3. Keizer Hororius
4. Keizer Augustus

Dankzij keizer Augustus begon de 'Pax Romana'. Wat was dat ook alweer?

1. Een tijd van veel oorlogen!
2. Een tijd van rust en vrede!
3. Een Romeinse verkiezing om keizer te worden.
4. Een Romeinse sportwedstrijd.

Het Romeinse leger bestond uit legioenen. Hoeveel soldaten behoorden tot een legioen?

1. 500 tot 600 soldaten
2. 1000 tot 2000 soldaten
3. 5000 tot 6000 soldaten
4. 10000-12000 soldaten

Door wie werden de provincies van het Romeinse Rijk buiten Italië bestuurd?

1. Senatoren
2. Generaals
3. Gouverneurs
4. Legioenen

Hoe noemen we een binnenlandse oorlog?

1. Burgeroorlog
2. Wereldoorlog
3. Generalenoorlog
4. Romeinse oorlog

Het politieke centrum van de stad Rome was...

1. Het Colosseum
2. Het Forum Romanum
3. De akropolis
4. Via Appia

Deze les leer je:

• Hoe en waardoor de Romeinse economie bloeide;
  
• Welke sociale verschillen er waren in het rijk;
  
• Hoe Romeinse machthebbers omgingen met het volk;
• Welke plaats slaven hadden in de Romeinse samenleving.

Wie heeft weleens gehoord van de stad Pompeii?

IKKE IKKE IKKE!!! Kan vertellen wat daar is gebeurd

Weleens van gehoord, maar niet meer dan dat!

Pompeii? Nooit van gehoord. Kan je dat eten?

Pompeii

Op 24 augustus 79 n.C. barst de vulkaan Vesuvius uit.

 

De stad Pompeï werd overspoeld door gloeiende as en lava.

Pompeii

Een reddingsactie wordt op touw gezet, maar te laat. De stad verdwijnt onder een flinke laag as, lava en stof...

In de 18e eeuw werd de stad opgegraven.

Een complete Romeinse stad kwam tevoorschijn!

Waarom is de vondst van Pompeii zo belangrijk voor historici?

Pompeii

De huizen in Pompeï zagen eruit alsof de bewoners elk moment terug konden komen.

Door de ontdekking van Pompeï weten we veel over de Romeinse landbouwstedelijke samenleving.

De economie van het rijk

Veel productie in de landbouw & nijverheid.

 

Levendige handel met gebieden binnen en buiten het rijk.

De economie van het rijk

De economie profiteerde van:

• De Pax Romana
  
• De goede wegen
  
•  Het gemak van het Romeinse geld
  

In het hele rijk werden dezelfde munten gebruikt.

Romeinse munten

Pax Romana

Wat is het voordeel als je overal met dezelfde munt kan betalen?

De economie van het rijk

• Sommige handelaren werden rijk.
• In de ogen van de echte rijken was rijkdom gebaseerd op het bezit van landbouwgrond.

De economie van het rijk

• In het rijk waren duizenden steden en stadjes.
  

  

• De meeste mensen woonden op het platteland, boeren moesten de steden van voedsel voorzien.
  

De economie van het rijk

• In de haven van Rome, Ostia, brachten schepen producten uit het hele rijk.

• Bv. graan uit Sicilië en Egypte.

• Met rivierboten en wagens werden de goederen naar de winkels en markten in de stad gebracht.

Rijkdom en armoede bij de Romeinen

• Vanaf de 3e v.C. trokken arm geworden boeren naar de stad.
  

• Deze boeren bezaten niks meer, behalve hun kinderen (‘proles’ in het latijn). Deze mensen werden proletariërs genoemd.

• Minstens een kwart van de bewoners van Rome kon niet in zijn eigen levensonderhoud voorzien.
  
• Geen of weinig werk.
  
• Lemen hutjes.
  
• 
  

Rijkdom 

Armoede

Wist jij dat de rijke Romeinen al vloerverwarming hadden?

Ja!

Nope!

Rijkdom en armoede bij de Romeinen

• Er waren enorme sociale verschillen in het Romeinse rijk.
  

 

• De rijken vormden een kleine bovenlaag in de samenleving.
  

Zij hadden een goed leven in hun prachtige woningen.

Insula

• Flatgebouw van drie tot vijf verdiepingen.
  

• Kleine kamertjes met weinig licht.
  

• Geen riolering, stromend water of keuken.
  

Rijke Romeinen 

• Rijke families lieten hun landbouwgronden bewerken door boeren.
  

• Boeren moesten in ruil een deel van de oogst betalen.
  

• Andere rijke families hadden latifundia:
  

Grote landbouwbedrijven waarop slaven werkten.

Brood en spelen

De (arme) bevolking van Rome kreeg regelmatig Brood en Spelen.

  

Wat wordt bedoeld met 'Brood en Spelen'?

Brood en spelen

De autoriteiten gaven gratis graan en vermaak om het volk rustig te houden en om zelf populair te worden.

Zo werden er paardenwedstrijden, gevechten met wilde dieren en gladiatorengevechten georganiseerd.

Om welke andere reden organiseerden rijke Romeinen brood en spelen?

1. Omdat zij zich anders erg verveelden.
2. Om zelf veel geld te verdienen.
3. Zodat ze zelf aan sportwedstrijden konden meedoen.
4. Om opstanden te voorkomen.

Gladiatoren

• Gladiatorengevechten waren het populairst.
  
• De zwaardvechters waren meestal krijgsgevangen.
  
• Ze kregen een opleiding en verbleven in een gladiatorenschool.
  
• "Ave Caesar, morituri te salutant".
  
• Winnaars kregen geld en een lauwerkrans.
  
• Sommige gladiatoren werden rijk en beroemd
  

Gladiatoren

•  Veel mensen denken dat gladiatoren altijd stierven...

• Maar is dat eigenlijk wel zo?

Waarom stierven gladiatoren aan het eind van een verloren gevecht vaak niet?

1. Gladiatoren hielden niet van doden.
2. Een overleden gladiator kostte een sponsor veel geld.
3. Dit ging in tegen de regels van het Romeinse geloof
4. Omdat gladiatoren vochten met houten zwaarden.

Slaven

• De Romeinen bezaten heel veel slaven
• De slaven verrichten veel werk, zoals werken op latifundia (grote landerijen), in de mijnen of aan het hof van rijke Romeinen
• De slaven waren van groot belang voor het functioneren van de Romeinse maatschappij

Slaven

• Krijgsgevangenen werden als slaven verkocht.
  

• Slaven waren rechteloos en werden vaak als beesten behandeld.
  

• De weinige slavenopstanden werden meedogenloos neergeslagen.

Slaven waren kansloos, omdat ze geen steun van de vrije bevolking kregen.

Slaven

• Sommigen slaven werden goed behandeld.
  
• Een klein aantal slaven werkten in de huizen van de rijken.
  
• Hoogopgeleide Griekse slaven werkten als leraar of boekhouder. 
  
• Een deel kon zo genoeg geld verdienen om zich vrij te kopen.
  

Waarom gebruikten de Romeinen vaak Grieken als leraar voor hun kinderen?

Aan de slag!

Ga aan de slag met de opdrachten van paragraaf 4.2!