2324 3.8 De vorming en afbraak van gebergten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

3.8 De vorming en afbraak van gebergten

H2 Endogene en exogene processen

Domein Aarde

V5

Lesdoel

• Je kan de relatie tussen de hydrologische kringloop en exogene processen beschrijven;
• je kan uitleggen waarom de opbouw en afbraak van gebergten zeer langzame processen zijn;
• je kan uitleggen op welke manieren platentektoniekzorgt voor de opbouw van continenten. 

Wat is de motor achter endogene krachten?

Welke geofysische processen horen bij endogene krachten?

Wat is de drijvende kracht achter exogene krachten?

Welke geofysische processen horen bij exogene krachten?

Endogene processen:

• van binnenuit
  

• aardbevingen, vulkanisme, platentektoniek, gebergtevorming
  

• aangedreven door: energie in de aardkern -> convectiestromen 

      -> platentektoniek ->slab pull/ ridge push-> aardbevingen etc. 

Exogene processen:

• van buitenaf
  

• verwering, erosie, sedimentatie
  

• Aangedreven door: zon -> processen in atmosfeer -> hydrologische kringloop -> verwering, erosie, sedimentatie
  

Vorming van gebergten

Door endogene krachten

Convergentie: plooiing

Subductie: vulkanisch gebergte

Divergentie: breukgebergte

Vorming van gebergten

1. Transform
2. Convergent
3. Divergent
4. Subductie

Vorming van Himalaya

Fase 1:

• aanvoer van sediment
• vorming van sedimentlagen

-> plaat breekt, oceanische korst duikt onder continentale korst

Vorming van Himalaya

Fase 2:

• Subductie
• Plooiing van gesteentelagen
• Intrusies
• Vulkanisme

Vorming van Himalaya

Fase 3:

• Oceaan dichtgedrukt
• Vulkanisme stopt
• Plooiing van gesteentelagen

Magmakamer

Stratovulkaan

Subductie

Diepzeetrog

Slab pull

Hoe heet het gedeelte links op de foto?

1. Horst
2. Slenk
3. Plooiingsgebergte
4. Vogezen

Welke hoort niet in het rijtje thuis?
Slenk, Mid-oceanische rug, Plooiingsgebergte, Divergentie

1. Mid-oceanische rug
2. Plooiingsgebergte
3. Slenk
4. Divergentie

de overige horen bij divergente bewegingen

Afbraak van gebergten

van hooggebergte -> naar middelgebergte en heuvels

door exogene krachten

Huidige gebergtevorming: Alpiene fase

Gebergtes uit de Hercynische fase

Fases

• Alpiene fase: tegenwoordig (vanaf 65 miljoen jaar geleden)
  

• Hercynische fase: 300 miljoen jaar geleden
  

• Caledonische fase: 450 miljoen jaar geleden 
  

Pak GB  en zoek de kaart op die je kan gebruiken om de plooiingsfases te bekijken.

Noem een gebergte uit elke fase.

In welke gebergtes zullen hogere bergen te vinden zijn: gerelateerd aan Alpiene of Hercynische plooiing? Leg uit.

Opdrachten

Maak 

Hoofdstuk 3

§8

Opdr. 2, 3, 4 en 6