3.8 De vorming en afbraak van gebergten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

3.8 De vorming en afbraak van gebergten

H2 Endogene en exogene processen

Domein Aarde

V5

Lesdoel

• Je weet welke soorten gebergten er zijn en hoe ze ontstaan
  
• Je kunt de vorming van gebergteketens koppelen aan de geologische tijdschaal

Welke geofysische processen horen bij endogene krachten?

Wat is de motor achter endogene krachten?

Welke geofysische processen horen bij exogene krachten?

Wat is de drijvende kracht achter exogene krachten?

Endogene processen:

• van binnenuit
  

• aardbevingen, vulkanisme, platentektoniek, gebergtevorming
  

• aangedreven door: energie in de aardkern -> convectiestromen 

      -> platentektoniek 

      -> gebergtevorming etc. 

Exogene processen:

• van buitenaf
  

• verwering, erosie, sedimentatie
  

• Aangedreven door: zon -> processen in atmosfeer -> hydrologische kringloop -> verwering, erosie, sedimentatie
  

Aantekening! Dit is een mini-samenvatting. Schrijf het op!

Hydrologische kringloop

Motor: zon

Verdamping, condensatie, neerslag, afvoer

Zorgt voor: erosie en sedimentatie

Vorming van gebergten

Door endogene krachten

Convergentie: opheffing

Subductie: plooiing

Divergentie: breukgebergte

Vorming van gebergten

1. Transform
2. Convergent
3. Divergent
4. Subductie

Vorming van gebergten

Fase 1:

• aanvoer van sediment
• vorming van sedimentlagen

-> plaat breekt, oceanische korst duikt onder continentale korst

Vorming van gebergten

Fase 2:

• Subductie
• Plooiing van gesteentelagen
• Intrusies
• Vulkanisme

Magmakamer

Stratovulkaan

Subductie

Diepzeetrog

Slab pull

Hoe heet het gedeelte links op de foto?

1. Horst
2. Slenk
3. Plooiingsgebergte
4. Vogezen

Welke hoort niet in het rijtje thuis?
Slenk, Mid-oceanische rug, Plooiingsgebergte, Divergentie

1. Mid-oceanische rug
2. Plooiingsgebergte
3. Slenk
4. Divergentie

de overige horen bij divergente bewegingen

Afbraak van gebergten

van hooggebergte -> naar middelgebergte en heuvels

door exogene krachten

Huidige gebergtevorming: Alpiene fase

Gebergtes uit de Hercynische fase

Fases

• Alpiene fase: tegenwoordig (vanaf 65 miljoen jaar geleden)
  

• Hercynische fase: 300 miljoen jaar geleden
  

• Caledonische fase: 450 miljoen jaar geleden 
  

Pak GB 54 / 55 en zoek de kaart op die je kan gebruiken om de plooiingsfases te bekijken.

Noem een gebergte uit elke fase.

In welke gebergtes zullen hogere bergen te vinden zijn: gerelateerd aan Alpiene of Hercynische plooiing? Leg uit.

Opdrachten

Maak 

Hoofdstuk 3

§8

Opdr. 1, 2, 3