7.3 & 7.4 herhaling

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

3 MAVO

7.3 & 7.4 Herhaling

Collectieve en particuliere sector

collectieve sector

• overheid en sociale zekerheidinstellingen
  
• iedereen kan er gebruik van maken
  

particuliere sector

• bedrijven
  
• willen verkopen om winst te maken
  

Collectieve sector

• De overheid en de instellingen voor de sociale verzekeringen vormen samen de collectieve sector.
  
• Alle goederen en diensten die de collectieve sector levert, zijn voor iedereen bestemd.
  
• De collectieve sector streeft niet naar winst, maar ze moet wel uitkomen met haar geld. Daarom maken deze instellingen elk jaar een begroting.
  

Particuliere sector

- De particuliere sector bestaat uit bedrijven en burgers.

- Bedrijven in de particuliere sector streven naar winst.

- Bedrijven concurreren met elkaar, wie is het goedkoopst/het beste? -> Dit noem je marktwerking

privatiseren

Activiteiten overhevelen van de collectieve sector naar de particuliere sector.

Voordelen:
Minder kosten en organisatie voor de overheid.
Prijzen kunnen lager worden door marktwerking.

Nadelen:
Overheid verliest inspraak.
Sommige activiteiten kunnen ophouden met bestaan.

Inkomsten Gemeente

Een gemeente heeft natuurlijk inkomsten nodig om de uitgaves te kunnen betalen. Die inkomsten komen van:

• Het rijk (de overheid)

• Gemeentelijke belastingen (bv OZB)

• Geld van burgers (afvalstoffenheffing, rioolrechten, leges)

Onroerendezaak belasting

Belasting voor eigenaren van woningen, bedrijfspanden en gebruikers van bedrijfspanden en garages

Leges

Een betaling aan de overheid waar je iets voor terug krijgt, bijv:

- voltrekken huwelijk

- aanvragen paspoort/rijbewijs

- beoordelen vergunningsaanvraag

Maken oefenopgaven:  - 19 t/m 21

                                           - 26 & 27                blz 214

7.4 Hoe komt het Rijk rond?

Staatsschuld

• een begrotingstekort = toename staatsschuld

• een begrotingsoverschot = afname staatschuld

Indirecte belastingen:

zitten verwerkt in de prijs van producten en diensten.

Ze worden betaald aan de verkoper en hij draagt het geld af

aan de Belastingdienst.

= kostprijsverhogende belastingen

    (bijv. btw en accijns).

Directe belastingen:

worden direct aan de Belastingdienst betaald.

= belasting over inkomen, winst en vermogen

    (bijv. loonbelasting en vennootschapsbelasting).

----

Staatsloterij

DRAAGKRACHTBEGINSEL

De hoge inkomens betalen

in verhouding (in procenten)

meer belasting dan de lagere inkomens

(het stelsel van inkomstenbelasting)

PROFIJTBEGINSEL

Je betaalt aan de overheid als je

ergens gebruik van maakt

(bijv. parkeergeld, collegegeld, bibliotheekbijdrage)

maken oefenopgaven: 

31 t/m 34

blz 215

Maken rekenopgaven: 

2, 3a, 4, 6 & 10

blz 216