KA's Tijdvak 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Monniken en Ridders

Steden en Staten

Regenten en Vorsten

Ontdekkers en Hervormers

Standensamenleving 

Geestelijkheid

Adel

Boeren en burgers

horigen

monnik

hertog

Hiërarchie katholieke kerk 

Paus

Bisschop

Priester/pastoor 

non

monnik

Iemand die in de middeleeuwen het christendom verspreidde, noem je een:

1. Missionaris
2. Christenaar
3. Zendeling
4. Bekeerling

De islam verspreidde zich sneller dan het christendom

1. Waar
2. Niet waar

Feodalisme / leenstelsel

Hofstelsel

Horigen

Domein

Economie

Politiek 

Leenheer

Trouw / macht

Wat hoort bij christendom, wat bij islam en wat bij allebei?

christendom

islam

beide

Koran

Bijbel

Jezus

Monotheïsme

Mekka

Mohammed

Kerk

islam

Allah

profeet

Koran

moslim

godsdienst van moslims

arabisch voor God

boodschapper van God

aanhanger van islam

heilige boek van islam

Jodendom

Christendom

Islam

Voorbeeld CE vraag

In 795 bepaalde de Frankische koning Karel de Grote (747-814) dat op de koninklijke domeinen in zijn rijk ambachtslieden aanwezig moesten zijn, zoals smeden, schildenmakers, schoenmakers, leerlooiers, timmerlui, vissers, bakkers, en mensen die bier, cider en perenwijn konden bereiden. Je concludeert dat deze bepaling het mogelijk maakte dat Karel de Grote en zijn hofhouding bij elk domein in zijn rijk kon verblijven.

Ondersteun deze bewering door uit te leggen:

• waardoor de economische verandering na de val van het West-Romeinse Rijk deze bepaling noodzakelijk maakte, en
• met een politiek argument dat Karel de Grote als vorst in die tijd voortdurend moest rondreizen. 

In 795 bepaalde de Frankische koning Karel de Grote (747-814) dat op de koninklijke domeinen in zijn rijk ambachtslieden aanwezig moesten zijn, zoals smeden en mensen die bier en perenwijn konden bereiden. Je concludeert dat deze bepaling het mogelijk maakte dat Karel de Grote en zijn hofhouding bij elk domein in zijn rijk kon verblijven. Ondersteun deze bewering door uit te leggen:
- waardoor de economische verandering na de val van het West-Romeinse Rijk deze bepaling noodzakelijk maakte, en
- met een politiek argument dat Karel de Grote als vorst in die tijd voortdurend moest rondreizen.

Antwoord

Uit het antwoord moet blijken dat:

• door de val van het West-Romeinse Rijk de handel grotendeels tot stilstand kwam / het onveilig werd over langere afstanden te handelen, zodat het noodzakelijk werd dat de domeinen zelf voor ambachtelijke producten zorgden / zelfvoorzienend werden op ambachtelijk gebied
• Karel de Grote een feodaal heer/leenheer was, zodat hij het persoonlijk contact met zijn vazallen moest onderhouden om ervoor te zorgen dat de vazallen bleven voldoen aan hun plichten / trouw bleven aan hem 

Voorbeeld CE vraag

Bij de Franken was het gewoonte dat alle vrije mannen zitting hadden in de lokale rechtbanken. Omdat er te weinig vrije mannen beschikbaar waren, werd vanaf de negende eeuw de rechtspraak steeds meer overgelaten aan scabini, meestal adellijke mannen.

Leg een verband tussen deze ontwikkeling en:

• de uitbreiding van het hofstelsel in deze tijd en
  
• de feodalisering van het bestuur.
  

Bij de Franken was het gewoonte dat alle vrije mannen zitting hadden in de lokale rechtbanken. Omdat er te weinig vrije mannen beschikbaar waren, werd vanaf de negende eeuw de rechtspraak steeds meer overgelaten aan scabini, meestal adellijke mannen.

Leg een verband tussen deze ontwikkeling en:
- de uitbreiding van het hofstelsel in deze tijd en
- de feodalisering van het bestuur.

Antwoord

Kern van een juist antwoord is:

• De uitbreiding van het hofstelsel ging samen met een toename van de horigheid / een afname van het aantal vrije mannen dat beschikbaar was voor de rechtbank 1
• Door de feodalisering van het bestuur nam de invloed van de edelen toe (waardoor zij ook in de rechtbanken meer plaatsen op konden eisen)