P2 Week 6 - Kant

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

"De wereld legt niet haar structuur op ons, wij leggen structuur op aan de wereld"

Immanuel Kant

Programma vandaag

1. Overzicht tot nu toe
2. Kant: de synthese van rationalisme en empirisme
3. Uitleg: verschillende soorten oordelen
4. Oefenen: verschillende soorten oordelen
5. Uitleg: categorieën van het verstand
6. Uitleg: noumenale en fenomenale wereld

Leerdoelen

14) ik kan uitleggen hoe we volgens Kant tot kennis komen. Daarbij kan ik het onderscheid tussen de verschillende soorten oordelen betrekken, het onderscheid tussen noumenale en fenomenale wereld en Kantiaanse categorieën van het denken.

Begrippen: A priori-en a posteriori oordelen, Analytische en synthetische oordelen, Noumenale wereld en fenomenale wereld

Kun je iets zeker weten?

Rationalisme:door te denken.

Empirisme: via onze zintuigen. 

*behalve Hume

Idealisme:

Er bestaat alleen geestelijke substantie

Je moet de rede en de ervaringen met elkaar combineren.

Immanuel Kant

• Duits filosoof  1724-1804
• V5 kent misschien nog als grondlegger van de plichtethiek 
• Nog steeds één van de mees invloedrijke filosofen
• Ging elke dag om precies dezelfde tijd wandelen

Dogmatische sluimer

Kant had het werk van Isaac Newton gelezen en ging er vanuit dat al deze natuurwetten zekere kennis waren

Dogmatische sluimer

Kant had het werk van Isaac Newton gelezen en ging er vanuit dat al deze natuurwetten zekere kennis waren

Boem! Kant las Hume en werd 'wakker geschrokken uit zijn dogmatische sluimer'

Dogmatische sluimer

Kant wil bewijzen dat Newton's wetten wel zekere kennis zijn.

• stap 1: Laten zien dat sommige kennis wel zeker is en sommige niet (verschillende oordelen)
• stap 2: Uitleggen hoe we die kennis krijgen (categorieën)
• stap 3: Laten zien waar we dan wel kennis over kunnen krijgen (noumenale en fenomenale wereld)

Dogmatische sluimer

Lees nu paragraaf 3.4.1 en 3.4.2 en beantwoord de volgende vragen:

1. Wat bedoelde Kant met dogmatische sluimer
2. Waarom wordt Kant's filosofie een synthese genoemd?
3. Schrijf de definities van de volgende begrippen in je begrippenlijst:

Analytisch oordeel, synthetisch oordeel, a priori en a posteriori

Verschillende soorten 'oordelen'

De moeder van meneer Langhout heet Moniek

De zoon heeft een ouder

Er leven 107

soorten lemurs

op Madagascar

Verschillende soorten 'oordelen'

Oordeel= een uitspraak over iets dat je weet of leert

• Synthetische oordelen: Je leert er iets nieuws van

vs

• Analytische oordelen: Je leer niet echt iets nieuws

• A priori oordelen: Je gebruikt je verstand

vs

• A posteriori oordelen: Je gebruikt je zintuigen

Verschillende soorten 'oordelen'

Synthetische oordelen: Je leert er iets nieuws van

voorbeelden:

• Het regent in Amsterdam
• Dit boek heet 'Durf te denken'
• Meneer Langhout's moeder heet Moniek

Verschillende soorten 'oordelen'

Synthetische oordelen: Je leert er iets nieuws van

Voordeel:

• Je doet echt kennis op

Nadeel:

• Je moet de bron van de kennis wel kunnen vertrouwen

Verschillende soorten 'oordelen'

Analytische oordelen: Je leert er niets nieuws van, het verheldert alleen iets.

voorbeelden:

• Een broer is een man.
• Iemand die getrouwd is heeft een relatie.
• Een docent geeft les.

Verschillende soorten 'oordelen'

Analytische oordelen: Je leert er niets nieuws van, het verheldert alleen iets.

Voordeel:

• Je kan er niet echt aan twijfelen.

Nadeel: 

• Je leert er ook niks nieuws van

Verschillende soorten 'oordelen'

A priori oordelen: Je gebruikt alleen je verstand om te controleren

voorbeelden:

• 2+2=4
• Iemand die getrouwd is heeft een relatie.
• 1759 x 659 = 1159181

Verschillende soorten 'oordelen'

A priori oordelen: Je gebruikt alleen je verstand om te controleren

Voordeel:

• Je kunt er niet echt aan twijfelen

Nadeel:

• A priori oordelen zijn vaak analytisch, dus je leert er weinig van

Verschillende soorten 'oordelen'

A posteriori oordelen: Je gebruikt je zintuigen om te controleren

voorbeelden:

• Het regent in Amsterdam
• De zee is blauw
• De trein van Utrecht naar Den Haag duurt 36 minuten

Verschillende soorten 'oordelen'

A posteriori oordelen: Je gebruikt je zintuigen om te controleren

voordeel:

• Vaak synthetisch, dus je leert nieuwe kennis

Nadeel:

• Kun je je zintuigen wel vertrouwen?

A priori of a posteriori:
Alle zwanen zijn wit.

1. a priori
2. a posteriori

A priori of a posteriori:
5 + 3 = 8

1. a priori
2. a posteriori

Analytisch of synthetisch:
mijn broer is familie

1. analytisch
2. synthetisch

Analytisch of synthetisch:
Rozen zijn rood.

1. analytisch
2. synthetisch

Analytisch of synthetisch:
Alle zwanen zijn wit.

1. analytisch
2. synthetisch

Analytisch of synthetisch:
5 + 3 = 8

1. analytisch
2. synthetisch

A priori of a posteriori:
mijn broer is familie

1. a priori
2. a posteriori

A priori of a posteriori:
Rozen zijn rood.

1. a priori
2. a posteriori

Verschillende soorten 'oordelen'

A priori

A posteriori

synthetisch

analytisch

Analythisch a posteriori

Niet mogelijk volgens Kant.

A posteriori betekent dat je je zintuigen gebruikt, en die zijn niet te vertrouwen.

Analythisch a Priori

Mogelijk volgens Kant: 'Een getrouwde man heeft een relatie'

Zekere kennis volgens Kant, verstand heeft gelijk

Niet leerzaam volgens Kant, verhelderd alleen begrippen.

Synthetisch a Priori

Mogelijk volgens Kant: voorbeeld 9+4=13 (de eerste keer dat je dit zag was het nieuwe kennis)

Zeker volgens Kant: we kunnen ons verstand vertrouwen

Als dit nieuwe kennis oplevert zou dat echte kennis zijn

Synthetisch a posteriori

Mogelijk volgens Kant: voorbeeld: Meneer Langhout's vader heet Albert

Onzeker volgens Kant: We hebben van Hume geleerd dat we zintuigen niet kunnen vertrouwen

Levert wel nieuwe kennis op

Verschillende soorten 'oordelen'

Waarom doet Kant dit?

Antwoord 1: Hij was een nerd.

Antwoord 2: Nu weten we dat we voor zekere kennis een a priori, synthetisch oordeel moeten vinden.

Dogmatische sluimer

Kant wil bewijzen dat Newton's wetten wel zekere kennis zijn.

• stap 1: Laten zien dat sommige kennis wel zeker is en sommige niet (verschillende oordelen)
• stap 2: Uitleggen hoe we die kennis krijgen (categorieën)
• stap 3: Laten zien waar we dan wel kennis over kunnen krijgen (noumenale en fenomenale wereld)

Categorieën van het verstand

Discussievragen:

• Kun je je een wereld zonder tijd voorstellen?
• Kun je je een wereld zonder vormen voorstellen?
• Kun je je wereld met alleen toeval voorstellen?

Categorieën van het verstand

Discussievragen:

• Kun je je een wereld zonder tijd voorstellen?
• Kun je je een wereld zonder vormen voorstellen?
• Kun je je wereld met alleen toeval voorstellen?

Kant: "Nee, dit zijn voorwaarden van het waarnemen. Zonder deze ideeën kunnen we niet eens waarnemen

Categorieën van het verstand

Newton zegt: 

• Alles wat er gebeurd is, is veroorzaakt door iets anders. (oorzaak-gevolg)
• Alles gebeurt in een volgorde van tijd (tijd)
• Alles heeft een bepaalde massa en vorm (ruimte)

Kant zegt:

• Deze wetten zijn a priori, komen van het verstand.
• Deze wetten zijn synthetisch: we leren iets nieuws
• Dus zekere kennis.

Categorieën van het verstand

(je hoeft ze niet allemaal te kennen)

noumenale en fenomenale wereld

Lees paragraaf 3.4.3 en 3.4.4 en beantwoord de volgende vragen:

1. Schrijf de definitie van noumenale wereld en fenomenale wereld in je begrippenlijst.
2. Waarom zegt Kant: 'De wereld legt niet haar structuur op ons, wij leggen structuur op aan de wereld'?
3. Vindt je zelf dat Kant nu echte kennis heeft laten zien?

noumenale en fenomenale wereld

Fenomenale wereld: 

• Wereld zoals wij die zien. Hier is kennis over de natuurwetten zeker

Noumenale wereld:

• Wereld zoals die echt is, hier kunnen we niks over zeggen (door categorieën van verstand).