4 Mavo Thema 3 paragraaf 1 en 2

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welkom

Telefoon in tas of jas

Tas van tafel

Pen, potlood & notitieschrift pakken

Erfelijkheid

Leerdoelen

•    Je kunt omschrijven wat een genotype, fenotype en een gen is.
•   Je kunt beschrijven hoe organismen informatie over erfelijke eigenschappen overdragen aan hun nakomelingen via chromosomen.
• Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen.

Erfelijke eigenschappen

• Eigenschappen van organismen zitten in DNA, DNA zit in chromosomen.
• Chromosomen komen in paren voor in lichaamscellen
• Chromosomen komen enkelvoudig voor in geslachtscellen
• Door samensmelting 2 geslachtcellen krijg je weer normale hoeveelheid chromosomen
• Mensen hebben 23 chromosoomparen (2 x 23 = 46)

Genen en chromosomen

Gen: een deel van een chromosoom  dat de informatie bevat voor één erfelijke eigenschap

Allel: een van de verschillende varianten van een bepaald gen

Een chromosoom bevat veel genen!

Let op: Chromosomen komen in paren voor.      Genen en allelen dus ook!

Genotype en Fenotype

• Genotype: erfelijke eigenschappen
  Vastgelegd in de chromosomen
• Fenotype: uiterlijke eigenschappen
  Bepaald door genotype (genoom) + milieufactoren
• Genotype kan je niet zelf veranderen! Fenotype wel!

Ontstaan genotype

23

23

46

Ontstaan fenotype

Homozygoot: Twee gelijke allelen voor een bepaalde eigenschap.

Heterozygoot: Twee verschillende allelen voor een bepaalde eigenschap.

Dominant en Recessief

• Dominant allel: Dit allel is de baas
  Komt altijd tot uiting in het uiterlijk,

• Recessief allel: Dit allel is ondergeschikt

Komt alleen tot uiting in het uiterlijk als er geen dominant allel aanwezig is

Allelen worden opgeschreven met letters

Dominant = hoofdletter, bv. A of B of G of R

Recessief = kleine letter, bv. a of b of g of r

Intermediair fenotype:

Genen even sterk

Het uiterlijk van een organisme noemen we

1. Genotype
2. Fenotype

Ontstaat het fenotype door het genotype?

1. ja
2. nee

Mathilde verft haar haar bij de kapper. Verandert hierdoor haar genotype en haar fenotype?

1. genotype wel fenotype niet
2. genotype niet fenotype wel
3. genotype niet fenotype niet
4. genotype wel fenotype wel

Voor de volgende les

Open Boek 3 vmbo gt MAX Thema: Erfelijkheid en Evolutie en lees paragraaf 1 en paragraaf 2.

Opdrachten maken: zie Somtoday

Opdrachten 3.1: 1 t/m 10 maken

Opdrachten 3.2: 1, 2 en 4