4H onderzoeksvaardigheden

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4H ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN

de onderdelen

1. het plan van aanpak

2. het natuurwetenschappelijk verslag

3. grafieken

1. het plan van aanpak

• Titelblad

• Inleiding

• Onderzoeksvraag

• Hypothese

• Materiaal

• Werkwijze

• Suggestie over uitwerking van de resultaten

• Veiligheid

• Bronnenlijst

titelblad 

Een goed PvA geeft duidelijk de titel van je onderzoek aan en ook dat het hier gaat om een plan van aanpak. Natuurlijk staat er op het titelblad ook wie het onderzoek gaat uitvoeren en voor welk vak. Zo is het voor iedereen duidelijk wat er in het mapje zit en van wie het is. Ook is het voor de uitvoerende (jezelf) duidelijk waar je in moeten zoeken bij het uitvoeren van het experiment. 

inleiding

Je introduceert in dit onderdeel je lezer met het onderwerp van de proef. Je geeft aan waarom je het onderzoek doet en vertelt wat nodig is om een goede theoretische achtergrond te hebben zodat bij de rest van het verslag het duidelijk is waar het om gaat. Dit betekent dus dat formules, reactievergelijkingen en andere theorie in dit hoofdstuk als eerste genoemd worden en eventueel uitgelegd. In dit onderdeel vind je in de regel het meeste bronvermeldingen in de tekst.

Voeg hier ook de onderzoeksvraag en de hypothese toe. (duidelijk herkenbaar)

onderzoeksvraag

Hier schrijf je kort op wat je gaat proberen te laten zien, en waarom je dat gaat doen. Dit is het doel van de proef. Deze wordt beschreven in de vorm van een vraag die je gaat proberen te beantwoorden: de onderzoeksvraag.

hypothese

De voorspelling van je resultaten aan de hand van de theorie die je in de inleiding al hebt uitgelegd. Dit is dus eigenlijk wat jij denkt dat het antwoord is op je onderzoeksvraag. Niet bij elk soort experiment is het mogelijk om een hypothese op te schrijven. Zo zou een hypothese van een proef waarbij je twee onbekende oplossingen bij elkaar voegt meer een gok zijn dan een voorspelling. Zolang je echter je hypothese met de theorie kan onderbouwen is een wilde gok prima.

materiaal

In dit onderdeel staat precies beschreven welke materialen je denkt te gaan gebruiken. Dit doe je netjes puntsgewijs onder elkaar. Belangrijk is het om ook aan te geven hoeveel van de materialen je nodig hebt. Materialen die je gebruiken wil omvatten ook vaak zogenaamde hulpmiddelen, zoals een labjas, een pen of een veiligheidsbril. Dat je deze hulpmiddelen hebt gebruikt is zo vanzelfsprekend dat je ze niet noemt. Een brander is geen voorbeeld van een hulpmiddel omdat het verwarmen van een mengsel in de scheikunde vaak belangrijk is en dus echt genoemd moet worden.

De docent moet in de lijst met één blik kunnen zien welke materialen jullie nodig hebben, om zo bijvoorbeeld te kijken of alle chemicaliën op school aanwezig moeten zijn. Je zou dit dus ook als een “boodschappenlijstje” kunnen noemen.

werkwijze

De werkwijze (ook wel methode genoemd) beschrijft precies wat je denkt te gaan doen. Ook dit doe je puntsgewijs, onder elkaar. Neem hierbij een kookboek in gedachten en beschrijf precies wat je wilt gaan doen. Een ander moet aan de hand van deze beschrijving precies kunnen doen wat jij in gedachten had. Zorg dus dat het compleet is 

suggestie over uitwerking van de resultaten

Hoewel de echte uitwerking van je resultaten pas in het verslag beschreven worden, is het altijd handig om alvast te hebben nagedacht over welke manier van verwerken je gaat gebruiken. Welke formules heb je nodig? Welke moleculemassa’s? Moet je nog informatie van internet of andere bronnen zoeken? Welke rekenstappen moeten er nog gedaan worden om tot het doel van de proef te komen?

Dit alles hoeft niet erg uitgebreid, maar je moeten laten zien dat je er alvast over hebt nagedacht. Informatie die je al in de inleiding hebt genoemd kan je hier aanhalen, maar niet herhalen. Een tabel die je tijdens het experiment in gaat vullen, of een lege grafiek die in het verslag gaat intekenen zijn veel gebruikte suggesties.

veiligheid

Bij het vak scheikunde de veiligheid erg belangrijk, bij biologie is dit minder vaak aan de orde maar het komt wel voor. Chemicaliën die je wilt gaat gebruiken kunnen giftig zijn, of heel snel reageren met sommige andere dingen zoals lucht of water. Dat moet je natuurlijk heel goed weten als je met deze stoffen gaat werken. Ook is het handig om van te voren te weten of een stof vast, vloeibaar of misschien een gas is. Net zo belangrijk is het om te weten wat je met het afval moet doen: gootsteen of aparte afvalbak? Voor dit soort informatie kan je internet gebruiken, maar ook de mediatheek of leen bij de docent de “chemiekaarten”. Op de ELO kan je ook de “leerling vriendelijke” chemiekaarten vinden van ongeveer 250 verschillende stoffen.

bronnenlijst

Dit is een lijst met alle bronnen die je gebruikt hebt bij het schrijven van je verslag. Dit zijn bijvoorbeeld internet, boeken, tijdschriften, maar ook gesprekken met mensen. Vooral alle informatie die je in de inleiding of de verklaring hebt gebruikt moet in de bronvermelding terug te vinden zijn. Je maakt de bronnenlijst en bronvermelding volgens de APA regels. Op deze site wordt precies uitgelegd hoe je dat moet doen. Je kunt dit ook vinden in het vaklokaal van de Mediawijsheid op de Ichthus ELO. Hier kan je ook bijzonder veel extra informatie vinden over hoe goed om te gaan met bronnen, de vermelding er van en het voorkomen van plagiaat.