T3B2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Thema 3 - Erfelijkheid en evolutie

B2: Genen

Leerdoelen

Aan het einde van de les:

• kan je het verschil tussen homozygoot en heterozygoot uitleggen
• kan je het verschil tussen een dominant en recessief gen uitleggen
• kan je uitleggen wanneer er sprake is van een intermediar genotype

Sleep het aantal chromosomen naar de juiste cellen (rode vakje)

46 chromosomen

46 chromosomen

46 chromosomen

  23 chromosomen

23 chromosomen

Chromosomen en genen

In de celkern liggen de chromosomen

• Chromosomen bevatten informatie voor erfelijke eigenschappen.
• Een gen is een deel van een chromosoom met informatie over 1 enkele eigenschap.
• Een allel is een bepaalde variant van een gen (bijv. rood, zwart, blond of bruin haar) -> gen voor haarkleur kan bijvoorbeeld 1 allel hebben voor bruine haarkleur en 1 allel voor blonde haarkleur. 

Herhaling

Homozygoot of Heterozygoot

Homo betekent 'gelijk'

--> de genen zijn hetzelfde

Hetero betekent 'verschillend'

--> de genen zijn verschillend

Homozygoot en heterozygoot

Homozygoot en heterozygoot

De moeder is:........?

De vader is: .........?

En het kind is: .........?

Dominant en recessief

Het gen voor bruine ogen is 'dominant'

→ Een dominant gen komt.

      altijd tot uiting. 

Het gen voor blauwe ogen is 'recessief'

→ Een recessief gen komt alleen.

      tot uiting als het dominante gen

      niet aanwezig is. 

Letters voor genen

Voor elke erfelijke eigenschap gebruik je een letter

• Bij het dominante gen gebruik je een 'Hoofdletter' (A)
• Bij het recessieve gen gebruik je een 'kleine letter' (a)

genotypen: AA / Aa / aa

Genotypen  a        A       -      A       A     -    a        a

Homozygoot/

heterozygoot

Homozygoot => twee dezelfde genen

•  => AA --> homozygoot dominant
•   => aa -->  homozygoot recessief

Heterozygoot => twee verschillende genen

• => Aa   => je ziet de dominante eigenschap

Intermediair

Bij intermediaire fenotypes wordt geen onderscheid gemaakt tussen dominante en recessieve eigenschappen.

• Beide genen zijn even sterk.
• De schrijfwijze veranderd ook voor deze genen.

ROOD → Ar + Ar

 WIT → Aw + Aw

Opdrachten

Maken 3.3 opdracht 1 t/m 6 (blz. 177)

        ArAr                             AwAw                     ArAw

Kruisingsschema