Tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

Doel deze les:

Doel: 

Ik kan tekstverbanden en signaalwoorden herkennen

Signaalwoorden

Opsomming, tegenstelling en tijd(svolgorde)

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden 

•Signaalwoorden geven het verband aan tussen zinsdelen, zinnen en alinea’s

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Opsomming - volgorde (tijd)

Tegenstelling 

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tijd

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger.

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

(Tijds)volgorde

Gebeurtenissen worden in de juiste tijdsvolgorde opgeschreven.

 

Bijvoorbeeld: Eerst zet je saldo op je ov-chipkaart, daarna activeer je je kaart en vervolgens kun je inchecken.

 

Signaalwoorden: eerst, dan, daarna, toen, vroeger, nu, later, voordat, nadat, dadelijk, intussen

 

Welk signaalwoord past in de zin:
.... er verkiezingen komen, presenteren de partijen zich aan de kiezers.

1. Nadat
2. Voordat
3. Eerst
4. Want

Opsomming

En, ook, ten eerste, ten tweede, vervolgens

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Opsomming 

Bij een opsomming worden verschillende zaken achter elkaar opgenoemd.

Bijvoorbeeld: In de eerste plaats is het leuk, en ten tweede is het ook nog nuttig.

of: Ik wijzig niet alleen het rooster, maar houd me ook bezig met de gevolgen daarvan.

Signaalwoorden: ook (nog), tevens, bovendien, ten tweede, ten slotte, verder, en, niet alleen … maar (ook)

De opsomming wordt ook wel aangegeven met liggende streepjes, getallen of met puntjes (dots).

Welk signaalwoord past in de zin: Eerst zijn er verkiezingen en ..... wordt er een nieuw kabinet samengesteld.

1. ook
2. daarom
3. dus
4. vervolgens

Tegenstelling

Maar, toch, daarentegen, hoewel

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Tegenstelling

In een tekst worden tegenovergestelde dingen genoemd.

Bijvoorbeeld: Veel jongeren willen in de vakantie wat bijverdienen, maar er is dit jaar weinig vakantiewerk.

Signaalwoorden: maar, echter, toch, hoewel, tegenover, daarentegen, aan de ene kant… aan de andere kant…

Welk signaalwoord past in de zin:
De PvdA is linkse partij .... het CDA, dat meer rechts is.

1. in tegenstelling tot
2. ondanks
3. evenals
4. behalve

Oorzaak – gevolg

Door, doordat, waardoor, te danken aan

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Oorzaak - Gevolg

Er is een oorzaak en dat heeft een bepaald gevolg

Bijvoorbeeld: Doordat het bijna niet geregend heeft deze zomer (oorzaak), zijn veel planten in de tuin verdroogd. (gevolg)

Signaalwoorden: doordat, daardoor, als gevolg van, het gevolg is, dat komt door, dus, dankzij, waardoor

Welk signaalwoord past in de zin:
De PVV heeft hele extreme standpunten, .... veel partijen niet met hen willen samenwerken.

1. omdat
2. dus
3. aangezien
4. waardoor

Voorbeeld/ toelichting

Een voorbeeld ( hier)van, ter illustratie, bijvoorbeeld, zoals

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Voorbeeld

Er wordt extra informatie gegeven over het onderwerp

Bijvoorbeeld: In een tekst kom je vaak verschillende verbanden tegen, onder andere tegenstellingen, opsommingen en vergelijkingen.

Of: Adriana kookt graag buitenlandse gerechten, zoals couscous en paella.

Signaalwoorden: zo, bijvoorbeeld, zoals, neem nou, onder andere, denk aan

Welk signaalwoord past in de zin:
Iedere partij heeft een eigen standpunt t.a.v. het onderwijs .... de leraren moeten meer salaris krijgen.

1. aangezien
2. omdat
3. want
4. zoals

Vergelijking

Net zoals, in vergelijking met, even...als, kleiner dan...

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Vergelijking

In de tekst worden één of meer zaken met elkaar vergeleken.

Bijvoorbeeld: Een aanhanger vol stenen is zwaarder dan een aanhanger vol hout.

Signaalwoorden: net zo… als, even… als, in vergelijking met, meer / groter / zwaarder dan

Welk signaalwoord past in de zin: Mensen stemmen alleen in een hokje, ... de privacy.

1. omdat
2. vanwege
3. want
4. immers

Doel – middel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Doel-middel

Om iets te bereiken moet er eerst iets anders gebeuren.

Bijvoorbeeld: Om de toets te halen moet ik tijdens de les goed opletten.

Signaalwoorden: waarmee, zodat, om te, door middel van, met behulp van

Tekstverbanden

Welk signaalwoord past in de zin:
De partijen voeren campagne,..... ze de kiezers proberen over te halen om op hun te stemmen.

1. waarmee
2. doordat
3. tenzij
4. vandaar dat

Voorwaarde

Als, wanneer, tenzij, in (voor) het geval dat

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Voorwaarde

Er wordt aangegeven onder welke voorwaarde iets gebeurt.

 Bijvoorbeeld: Als ik mijn huiswerk af heb, (dan) mag ik naar de film

Of: Als het morgen mooi weer is, (dan) gaan we naar het strand.

Signaalwoorden: Als…(dan), indien, tenzij, wanneer

Tekstverbanden

Welk signaalwoord past in de zin:
... iemand zich niet kan legitimeren, mag hij/zij ook niet gaan stemmen.

1. Als
2. Tenzij
3. Bijvoorbeeld
4. Want

Samenvatting / conclusie

Samengevat, kortom, dus, al met al, vandaar dat

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Conclusie

Er wordt een conclusie getrokken uit een aantal eerdere uitspraken in de tekst

Bijvoorbeeld: Herman heeft de hele dag hard gewerkt en daarna nog gevoetbald. Hij zal dus wel erg moe zijn.

Signaalwoorden: dus, concluderend, dat betekent, daarom, dat houdt in, kortom

Tekstverbanden

Welk signaalwoord past in de zin:
..... hoop ik dat jullie nu begrijpen wat signaalwoorden zijn.

1. Al met al
2. Vandaar dat
3. Aan het eind
4. Tenzij

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Maken:

Aan het werk