4.2 Kernstraling

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

Straling

Radioactieve stoffen en kernstraling

Het atoom

Bij kernstraling ontstaat de straling binnen in het atoom.

Wat is ook alweer een atoom?

Opbouw

Moleculen zijn opgebouwd uit atomen. Met slechts 117 atomen kunnen miljoenen moleculen gebouwd worden.

Voorbeeld:

water bestaat uit:

2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom

Daarom: H2O

Ander voorbeeld

Alcohol bestaat uit 

2 koolstof atomen (C)

6 waterstof atomen (H)

1 zuurstof atoom (O)

Als je water ontleedt,

krijg je waterstof en zuurstof

De stof water

1

Een stof bestaat uit moleculen

2

Moleculen bestaan uit atomen

3

Atomen bestaan uit protonen, elektronen en neutronen

4

Samenstelling van het atoom

Kern

Neutronen en protonen

Rond de kern

Elektronen

Er bestaan in totaal 117 soorten atomen

Molecuul dat uit één soort atomen bestaat

0

0

Samengevat

De kern van een atoom is opgebouwd uit protonen en neutronen.

• Proton: positief
  
• Neutron: neutraal (geen lading)
  
• Elektron: negatief

Hoe bepaal je de samenstelling van een atoom?

Gebruik hiervoor de Binas, tabel 32

Onthouden:

• Het atoomnummer = aantal protonen
• Het massagetal = aantal protonen + neutronen
• Het aantal elektronen is gelijk aan het aantal elektronen

Isotopen

Atomen met hetzelfde aantal protonen maar met een verschillend aantal neutronen heten isotopen.

Zie tabel 32

0

Radioactieve stoffen

Radioactieve stoffen zenden spontaan ioniserende straling uit.

Dit heet kernstraling

Radioactieve stoffen vind je overal, meestal in kleine hoeveelheden: in de bodem, het water, in lucht, in gebouwen en zelfs in je lichaam.

Uraniumerts

1

Stabiele en instabiele kernen

Stabiele kernen veranderen niet uit zichzelf en daardoor zijn deze stoffen niet radioactief.

Een radioactieve stof heeft atoomkernen die instabiel zijn. 

Deze kernen veranderen uit zichzelf

en zenden daarbij een kleine hoeveelheid straling uit: 

dit noemen we radioactief verval.

Belangrijkste radioactieve stoffen

uranium (U)

radium (Ra)

 polonium (Po)

koolstof (C-14).

Ioniserende straling

In de vorige paragraaf hebben we geleerd dat ioniserende straling moleculen kapot kan maken. 

Radioactief verval

Alfastraling

Deze straling heeft een klein doordringend vermogen, want een vel papier houdt de straling al tegen. 

Het symbool van deze straling is de letter α (alfa).

Bètastraling

Bètastraling gaat door het papier heen, maar een plaatje aluminium houdt bètastraling tegen. 

Deze kernstraling heeft dus een groter doordringend vermogen dan alfastraling. 

Het symbool voor bètrastraling is de Griekse letter β (bèta).

Gammastraling

Gammastraling gaat zelfs door lood heen, maar wordt gestopt door een dikke laag beton. Deze elektromagnetische straling heeft een groot doordringend vermogen. 

Het symbool is de Griekse letter γ (gamma).

Radioactief verval