MEMO 1672 Le Passage Du Rhin

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

          1672

Voorbereiding op bezoek Lobith
12-06-1672

'Le Passage Du Rhin'

Programma 13-01-2022

1. Wat weten we nog van de Gouden Eeuw? De voorkennis :)
2. Wat ga je leren?
3. Uitleg en kijken naar Le Passage Du Rhin. Nieuwe docu met vragen.

4. Uitleg over de excursie Passage Du Rhin.

Zin an!!!!

De Gouden Eeuw was de:

1. 15e eeuw
2. 16e eeuw
3. 17e eeuw
4. 18e eeuw

Waarom wordt de 'Gouden Eeuw' de GOUDEN eeuw genoemd?

1. Doordat in Nederland erg veel verdiend is in deze eeuw.
2. In de kunst werd erg veel goud gebruikt.
3. Deze eeuw was Nederland leidend op veel gebieden. Bijvoorbeeld sport.
4. Het was een eeuw van grote voorspoed.

Wanneer was de Vrede van Münster?

Wie verloor er macht NA de Vrede van Münster?

1. De raadspensionaris
2. Hertog van Alva
3. Calvijn
4. De stadhouder

Welke functie had Johan de Witt?

Wat zijn de taken van de stadhouder?

Noem minimaal 3 verschillen tussen Frankrijk en De Republiek in de Gouden Eeuw.

Waarom zou Lodewijk XIV de Republiek zo graag willen veroveren?

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je herkennen en uitleggen:

1. Wat Le Passage du Rhin is.
2. Hoe de politieke en economische situatie is van de Republiek tussen 1650 en 1672.

3. Wat de redenen waren van Lodewijk XIV om de Republiek aan te vallen.
4. Wie de hoofdrolspelers waren tijdens de slag bij het Tolhuys.
4. Welke gevolgen Le passage du Rhin had voor de Republiek.

5. Hoe men in Frankrijk aankeek tegen Le passage du Rhin.

1573 (kaart gemaakt in opdracht van Filips II)

Het Tolhuys! Hier splitst de Rijn en de Waal bij het Tolhuys zoals je ziet.

De Rijn

De Waal

Beleg en verovering van Schenckenschans door Frederik Hendrik van Oranje, 1635-1636.

Schenkenschans!

Belangrijk fort in de 80-jarigeoorlog!
Als je dit fort in bezit hebt dan heb je controle over de rivieren. 

Tolhuys (Lobith)

De Rijn

De Waal richting Nijmegen

1635-1636

Schenkenschans

Eltenberg

De Waal

De Rijn

1648 Vrede van Münster

Zonder stadhouder verder

1650-1672

• Stadhouder Willem II wordt steeds meer een alleenheerser.
• Als stadhouder Willem II in 1650 plotseling overlijdt, is zijn zoon (Willem III nog niet eens geboren

• Sommige regenten zijn van mening dat er géén nieuwe stadhouder hoeft te komen: ze kunnen het wel alleen!

Johan de Witt werd in 1653 de nieuwe raadspensionaris. Tijdens een oorlog met Engeland liet hij een sterke vloot bouwen waarmee Michiel de Ruijter in 1667 de Engelsen versloeg.

De Witt was fel anti-stadhouder: "Vertrouw nooit een Oranje", had zijn vader ooit tegen hem gezegd.

Johan de Witt

Johan de Witt

1. Steekt véél geld in oorlogsschepen. 
De handel op zee moet goed kunnen worden verdedigt. 

2. Het landleger laat hij verzwakken.
Dat landleger was na 1648 veel minder belangrijk geworden...wan er was immers vrede.

Schipperspoortje

Hier liep de Rijn 

Op de plek van de kerk stond het kasteel!

Het schipperspoortje.
Enige overblijfsel van het Tolhuys.

Maqette van het Tolhuys en de Dikke Toren
Geplaatst in 2022
Ter ere van 350 jaar Passage Du Rhin

De Dikke Toren

Eltenberg

'De Dikke Toren'

(Vandaag nog steeds een belangrijke symbool voor Lobith)

Het Tolhuys

Lodewijk XIV

Generaal Condé

Tolhuys

www.rijksmuseum.nl

Toch weer een stadhouder

1672

• De mensen van de Republiek werden wanhopig en beseften dat ze niet zonder stadhouder konden: Willem III volgde na 25 jaar zijn vader op
• Pas toen de gebieden rond Holland onder water werden gezet, gaven de Franse legers het op. Onder leiding van Willem III werd Republiek gered.

Behalve stadhouder en Prins van Oranje, werd Willem III in 1688 ook Koning van Engeland! Daar heeft hij nog steeds de bijnaam King Billy.

De IJssel?

De regenten dachten dat Lodewijk XIV de IJssel bij Doesburg over zou steken.

Dat wilden de Fransen zelf eerst ook omdat bekend was dat de waterstanden erg laag waren in de zomer.

Maaaaaar........

Waarom nou Lobith?

Het gewest Holland!!!

Tolhuys

Legerkamp Lodewijk XIV

Dit kanaal was er niet. Door de Rijn bij Toljuys over te steken waren de Fransen direct in de Betuwe en lag de weg naar Holland open.

Fort Schenkenschans

Condé gaat op onderzoek uit!

Hij kijkt vanaf de kerktoren van Oud-Zevenaar en vanaf de Eltenberg de (Oude) Rijn over en ziet nauwelijks verdediging aan de andere kant. 

Een boer uit Elten wijst een doorwaardbare plek aan bij het Tolhuys. 

- 10 juni, Condé stelt het plan voor aan Lodewijk XIV. Die gaat akkoord.

- 11 juni, er worden 25.000 soldaten verplaats van Emmerich naar Elten.

- 12 juni DE AANVAL! het Rampjaar is begonnen!

Condé

Door Lodewijk XIV de 'Grote Condé' genoemd, was een Frans militair genie, een van de bekwaamste veldheren in de 17e eeuw. 

Oud- Zevenaar lag vroeger ook aan de rijn (Oude-Rijn)

Verraad van Montbas

De Republikeinse troepen in de Schenkenschanz aan de zuidzijde van de Rijn bij Lobith stonden onder leiding van Jean Barton de Montbas, een Fransman in Hollandse dienst.
Hij trok zich terug omdat hij zijn leger te zwak vond.

Willem III is dan stadhouder en is WOEDEND

Willem III

'De aanval'

12-06-1672

Condé raakt gewond aan z'n hand!

Paulus Wirtz

Hij stuurde Paulus Wirtz naar Lobith om de Franse opmars te vertragen. Wirtz komt net op tijd, dat verbaasd de Fransen.

De troepen van Wirtz boden enige tegenstand, zij doodden een aantal Fransen, maar bereikten verder geen resultaat.

01:11

Wat was het oorspronkelijk plan van de Fransen?

01:47

Wat hadden de Fransen gezien vanaf de Eltenberg en de kerktoren van Oud-Zevenaar?

02:09

Op welke datum steken de eerste Franse soldaten de Rijn over?

1. 10 juni 1672
2. 11 juni 1672
3. 12 juni 1672
4. 14 juni 1672

02:52

Waren pakken de Friese soldaten de wapens weer op?

03:19

Waarom werd het Tolhuys gebouwd?

03:39

Hoeveel soldaten zijn er aanwezig in het Tolhuys op 12 jui 1672?

1. 8
2. 10
3. 14
4. 18

03:58

Vanwaar de naam Schipperspoortje denk je?

04:38

Waar is het grootste deel van het Nederlandse leger opgesteld?

05:25

Waardoor weet de Republiek het westen van het land veilig te houden?

1e punt

Tas droppen bij Mnr Holland en misschien naar het toilet.

2e punt

Maquette bekijken van het Tolhuys.

3e punt

Plek bezoeken waar de 'Dikke Toren' stond.

4e punt

Door het schipperspoortje.
Enige overgebleven onderdeel van het Tolhuys.

5e punt

Lopen over de bodem van de Rijn

6e punt

Bezoek oude uitkijk toren uit de 80-jarigeoorlog.

7e punt

Historische sensatie!!

Bezoek aan de doorwaardbare plaats!!!

8e een laatste punt

Bezoek aan 2e wachttoren uit de 80 jarige oorlog.
Vanuit hier zien we het Franse legerkamp liggen waar 25.000 soldaten gelegerd waren.

Programma 19-01-2023

13:50 verzamelen voor het leerlingloket.
14:00 vertrekken we vanaf school.
14:30 Aankomst in Lobith.
Tas droppen en naar het toilet en START wandeling!
16:30 terug naar school
17:00 weer terug op school