overige sheet

overige sheet

www.farmacotherapeutischkompas.nl

Artritis

1% van de bevolking, met name vrouwen.

Ontstekingsreactie > meer bloed naar het gebied.

Abnormale afweerreactie op het eigen weefsel, beschadigd het gewricht door ontstekingsreactie. Tast eerst slijmvlies aan, daarna kan bindweefsel ontstoken raken, uiteindelijk kraakbeen, peesschede, bot en gewrichtbanden.

Snelheid varieert per persoon. 

richtlijnen.nhg.org

www.farmacotherapeutischkompas.nl

DMARD's

Langzaam werkende antireumatica

• Eerste generatie        bijv. hydroxychloroquine, sulfasalazine  
• Immunosuppressiva        bijv.  methotrexaat

• TNF-alfa-remmers        bijv. Adalimumab, Eternacept,        

                                                       Infliximab                                                    

 

reumatoloog!

Let op MTX !!

Methotrexaat

• Dosering:
  

    - wekelijks in een lage dosering (tot 30 mg)→ psoriasis, reumatoïde artritis

    - dagelijks in een hoge dosering→ kanker

• Wat betekent dit voor de praktijk?
  

    - indicatie op het recept

    - extra controle door de apotheker voor afgifte

• Foliumzuurantagonist→ ter voorkoming van

       bijwerkingen, dien je foliumzuur gebruiken.

       Tenminste 24 uur tussen beide gnm. 

We hebben de begrippen agonist en antagonist gehad. Wat denk jij dat een foliumzuurantagonist doet?

Bij dit middel is het erg belangrijk dat het in combinatie met foliumzuur gegeven wordt. Foliumzuur speelt namelijk een belangrijke rol in de aanmaak van cellen in ons lichaam. Methotrexaat is een foliumzuurantagonist en dat zorgt er dus voor dat foliumzuur geremd wordt en er zo dus problemen ontstaan in de celdeling.

Het is belangrijk om foliumzuur de dag na methotrexaat te geven. Wanneer het namelijk tegelijkertijd met methotrexaat gegeven wordt, wordt de extra foliumzuur ook geremd. Het heeft dan geen nut. Er zou dan bloedarmoede kunnen ontstaan.

kennisbank.knmp.nl

Medicatiebewaking bij MTX

Methotrexaat (MTX) sterk werkend, bij veel verschillende aandoeningen. Nadeel van het sterke effect is dat het mogelijk veel bijwerkingen geeft.  

Daarnaast het MTX een smalle therapeutische breedte.  

Bloedcontroles nodig ivm de bijwerkingen. 

Zoek op Kennisbank : de MFB Foliumzuur met MTX

Kijk KNMP Kennisbank bij medicatiebewaking         MFB's 

Hoeveel interacties kun je vinden?

Wat is een nadeel van een smalle therapeutische breedte?

kennisbank.knmp.nl

Wat doe je dus wanneer je deze IA in je systeem krijgt?

- kijken naar de arts  (reumataloog)

- dosering > low dose (5-30/week)

Individueel overleggen met arts. 

Biologicals

bij reuma

https://www.medicijnen.nl/het-immuunsysteem-hoe-werkt-dat-eigenlijk

Biologicals

Biologicals bevatten een eiwit, de werkzame stof is gemaakt door een levend organisme of is afkomstig van een levend organisme. 

Biologische medicijnen onderdrukken de werking van je afweersysteem. Ze remmen de eiwitten die ervoor zorgen dat er een ontsteking ontstaat, zoals TNF of interleukines. Of de cellen die deze eiwitten maken (de T- en B-cellen).

Biologicals worden meestal voorgeschreven aan patiënten met matige tot ernstige reumatoïde artritis die niet reageren op traditionele behandelingen.

Voorbeelden van biologicals

Sinds een aantal jaren worden de TNF-a-antagonisten adalimumab, etanercept en infliximab veelvuldig ingezet bij de behandeling van reumatoïde artritis 

Intussen is het aantal indicaties waarvoor deze middelen kunnen worden gebruikt, aanzienlijk uitgebreid. 

Ze kunnen ook gebruikt worden bij 

- ziekte van Crohn            infliximab

- colitis ulcerosa            etanercept en infliximab

- psoriasis             infliximab

Ziekte van Crohn =infliximab

Biologicals kunnen de symptomen van reuma verminderen en de progressie van de ziekte vertragen, maar ze zijn duur en kunnen bijwerkingen hebben.

Bijwerkingen van biologicals

Omdat je een biologisch medicijn via infuus of onderhuidse injectie toedient, geeft dit soms klachten van de huid op de plaats van de injectie. Denk aan roodheid, zwelling, jeuk, een blauwe plek of pijn.

- Verhoogde gevoeligheid voor infecties   

- Maag- en darmklachten

- Hoofdpijn

- Duizeligheid

- Vermoeidheid

- Een tekort aan witte bloedlichaampjes

- Leverenzymafwijkingen

Aangezien je je immuunsysteen ondrukt levert dit helaas ook bijwerkingen op. 

Verhoogde gevoeligheid voor infecties bijv: luchtweginfectie, blaasontsteking, gordelroos

Soms ontstaat er op de plaats van de injectie pijn of een rode plek. Vooraf en achteraf koelen van de injectieplaats kan klachten verminderen. Daarnaast is het belangrijk om de injectiespuit of injectiepen met de biological ongeveer dertig minuten voor het injecteren uit de koelkast te halen. Een koude injectie toedienen is vaak pijnlijker dan een injectie op kamertemperatuur. Als de ene biological niet werkt, dan is er nog steeds een goede kans dat de volgende wel werkt.

reumanederland.nl

reumanederland.nl

Informatorium 

Je hebt nieuwe kennis over biologicals opgedaan. 

Kun jij met deze kennis de tekst in het Informatorium beter begrijpen?

DMARD's zijn te verdelen in klassieke DMARD's (ook wel ‘conventional synthetic DMARD’s oftewel csDMARD’s genoemd), 'targeted synthetic DMARD's' (tsDMARD's) en 'biologicals' (ook wel ‘biological DMARD’s’ oftewel bDMARD’s genoemd). 'Biologicals' zijn ontwikkeld voor specifieke doelgerichte therapie die de werking van lichaamseigen stoffen (pro-inflammatoire cytokinen) kan nabootsen of beïnvloeden. Het zijn monoklonale antilichamen of fusie-eiwitten, opgewerkt tegen immuunmediatoren, immuunreceptoren of immuuncellen en/of oplosbare immuunreceptoreiwitten, die worden geproduceerd met behulp van biotechnologische technieken. 'Biologicals' zijn onder andere abatacept, anakinra, de monoklonale antilichamen en de TNF-α-antagonisten. De JAK(januskinase)-remmers (baricitinib, filgotinib, tofacitinib en upadacitinib) zijn ook geregistreerd bij reumatoïde artritis, en worden gerekend onder de tsDMARD’s.

https://kennisbank.knmp.nl/article/Informatorium_Medicamentorum/G972.html#G836

Vanaf  MIDDELEN BIJ INFLAMMATOIRE AANDOENINGEN

Studenten dienen de samenvattingskaart te lezen.  Zij gaan daarna met elkaar in gesprek over wat de goede/foute antwoorden zijn. Zij dienen hun antwoorden te motiveren, zoals zij ook aan patiënten dienen te motiveren. 

Ze dienen op zoek te gaan naar antwoorden>  speurneuzen/uitzoeken.