Geschiedenis hfst 2 Mavo/Havo, les 11 (Tweede herhaling)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 2 De Grieken,   §2.1 en §2.2

Waar gaan wij het vandaag over hebben?

• Wat gaan wij vandaag leren?
• Korte uitleg
• Aan de slag! 
• Wat hebben jullie geleerd?
• Wat gaan wij de volgende les doen?

Wat gaan wij vandaag leren leren?

• Je kunt de eigenschappen van de landbouwstedelijke samenleving benoemen. 
• Je weet welke bestuursvormen er in de Griekse wereld waren.

Waarom waren de Griekse Stadstaten erg zelfstandig?

Waarom gingen de Griekse Stadstaten kolonies stichten?

De Griekse Stadstaat

De Akropolis

Veel Griekse stadstaten waren ontstaan rond een akropolis. Dat was een hoge rots of heuvel met een verdedegingswerk erop. Inwoners konden er schuilen bij gevaar. Later bouwden Grieken er godsdienstige gebouwen op (Tempels) zoals te zien is op deze afbeelding.

De Agora

De Griekse stadstaten hadden een landbouwstedelijke samenleving. De steden hadden in het centrum een plein waar de markt werd gehouden: de agora.

In de wijken rond de agora woonden en werkten ambachtslieden die allerlei producten maakten. Beroepen in de nijverheid waren bijvoorbeeld pottenbakker, leerbewerker en scheepsbouwer.

De zelfstandige stadstaat

Griekenland bestaat uit een vasteland en honderden eilanden. Het landschap is ruig en afwisselend: vlaktes worden van elkaar gescheiden door steile bergen en heuvels. Op de vlaktes ontstonden boerendorpen die soms uitgroeide tot steden.

Contact tussen die steden was erg lastig door het landschap. Daardoor bleven de steden zelfstandig. Ze zorgden voor zichzelf met een eigen regering en een eigen leger. We noemen zo'n grote stad met een landbouwgebied eromheen een stadstaat.

De Grieken buiten Griekenland

Wat waren de oorzaken?

1. slechts 20% van het bergachtige Griekse land was geschikt voor landbouw.

2. Toen in de 8e eeuw v.C. (800-701 v.C.) de Griekse bevolking groeide, konden de boeren niet meer voor iedereen genoeg voedsel produceren.

Daarom vertrokken groepen Grieken per schip uit hun stadstaten om zich op andere plaatsen te vestigen. Zo ontstonden de Griekse kolonies langs de kusten van de Middellandse- en de Zwarte Zee.

Wat waren de gevolgen?

De stichting van de kolonies was goed voor de Griekse economie: de handel en productie groeiden.

Daarnaast hadden de Grieken door de kolonies veel contact met andere volkonen. Hierdoor gingen zij van elkaar leren en elkaars cultuur overnemen. 

(hierover lees je meer bij Uitwisseling van culturen)

Uitwisseling van culturen

Door het contact tussen de Grieken en andere volken gingen de culturen invloed op elkaar hebben. 

1. De Grieken leerde bijvoorbeeld het letterschrift (schrijven en lezen) van de Feniciërs uit het oosten. Met die kennis hebben de Grieken hun eigen Grieks alfabet ontwikkeld.

2. De Grieken leerde van de Lydiërs, een vlok uit Anatolië. Het muntgeld kennen waarnaar ze overstapte van betalen met ruilmiddelen, goud en silver munten gingen gebruiken.

Pericles houdt een toespraak

Een goede spreker kon in Athene uitgroeien tot een echte leider. Perciles was zo iemand. Volgens zijn tijdgenoten was er niemand zo goed in het overtuigen van andere.

Wie mag er stemmen?

In Athene mochten alleen vrije mannen waarvan beide ouders in Athene geboren zijn mee doen aan de democratie. Zij worden burgers genoemd. 

Vrouwen en mensen die in andere gebieden zijn geboren mochten niet mee besturen en het maakte niet uit hoe slim / macht die mensen hadden.

Hoe werden beslissingen genomen?

Veertig keer per jaar kwamen de Atheense burgers bijeen in een volksvergadering. Bij die vergadering gingen zij met elkaar in discussie over hoe de stadstaat het best geregeerd kon worden en welke wetten er moesten komen. Tijdens die discussie gebruikte de sprekers argumenten (goede redenen) om hun standpunten te verdedigen.

Bij belangrijke keuzes, zoals oorlog voeren of vrede sluiten, moesten minimaal 6000 burgers aanwezig zijn.

Hoe werkt de Atheense democratie?

Wanneer en door wie is de democratie ingevoerd?

In Athene bedacht de politicus Clisthenes een nieuwe manier om een stadstaat te besturen. In dit systeem kwam de macht in handen van de burgers. 

Dit systeem werd de democratie (volksvergadering) genoemd en werd ingevoerd in 507 v.C.

Bespreken van de opdrachten

Herhaling:

1 t/m 7 op blz. 42

Wat?

Hoe?

Klaar?

leren:

§2.1 en §2.2

blz. 24-29

+ blz.36

1. Eerst 5 min stil.

2. Overleggen met buur

Maak:

Controleer of je alle begrippen kent.

1:

2:

Waarom zijn de Griekse stadstaten zo zelfstandig?

Wat was een oorzaak van het ontstaan van de Griekse kolonies?

Wat gaan wij de volgende les doen?

• SO!