Les 1: Ontstaan van steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Les 1: Ontstaan van steden

Veel Nederlandse steden ontstonden omdat mensen samen bij een dam gingen wonen zodat zij die makkelijk konden onderhouden. Bijvoorbeeld Rotterdam en Amsterdam.

Doel voor vandaag

Aan het einde van deze les kan je...

• begrijpen hoe er door vernieuwingen in de landbouw rond het jaar 1000 steden konden ontstaan.

Planning van deze les

Uitleg Les 1: Ontstaan van steden

Bespreken van de Repetitie van de vorige keer

De Italiaanse stad Genoa was een van de weinige vroegmiddeleeuwse Europese steden.

Welke stad zie je op deze afbeelding? Je kunt de stad herkennen aan de grachten.

Italian city of Venice (Venetië)

De meeste Europeanen leefden op domeinen of in kleine dorpen.

In de vroege middeleeuwen daalde de bevolking van Rome van 1.000.000 naar ongeveer 20.000. Dat betekent een daling van 98%.

Londen en Parijs hadden in die tijd zelf minder dan 20.000 inwoners.

Weinig steden

• Vóór 1000 waren er weinig Europese steden.
• Er waren alleen een paar kleine steden zoals Utrecht en Dorestad.
• Vanaf 1000 begonnen steden te groeien.

Utrecht had minder dan 1000 inwoners rond het jaar 900 n. Chr.

Klimaatverandering

• Rond 1000 veranderde het klimaat in Europa.
• Warmer en zonniger -> hierdoor kon er meer groeien. 

Ontginningen

• Veel heren willen hun domeinen groter maken door:
• Moerassen droog te leggen en bossen te kappen.
• Dit zware werk wordt gedaan door horigen. 

Arabisch Halsjuk

• = Keerploeg die aangetrokken werd door ossen of paarden.
• Kon het land dieper en beter doorploegen.
• Ook het drieslagstelsel kon hierdoor goed toegepast worden.

Drieslagstelsel

Wat zou een gevolg kunnen zijn van de landbouwvernieuwingen?

Landbouwoverschot

• Door vernieuwingen steeds betere opbrengst landbouw
• Zelfs overschotten (dus te veel eten)
• Dat heeft gevolgen... 

Gevolg overschotten

• Minder mensen nodig in de landbouw.
• Daarom kan je specialiseren in ambachten zoals schoenmaker, bakker en smid.

Ambachtslieden gingen in steden wonen

Niet meer 

op het domein

•  Horigen verlaten hun domeinen en begonnen met ambachten.
• Verkochten hun spullen en gingen bij elkaar wonen.
• Bij die plekken ontstonden steden.

Klimaat in Europa werd warmer

Vernieuwingen in de landbouw

Niet iedereen hoeft meer in de landbouw te werken

Ontstaan steden

Noem drie vernieuwingen in de landbouw en hoe ze hebben gezorgd voor voedseloverschotten.