6.2 Om de macht
Tijd van Regenten en Vorsten
6.2 Om de macht
1 / 41
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4
In deze les zitten 41 slides, met tekstslides en 7 videos.
Onderdelen in deze les
Tijd van Regenten en Vorsten
6.2 Om de macht
Slide 1 - Tekstslide
Wat gaan we doen?
1. Leerdoelen en KA
2. Theorie
3. Beeldmateriaal
4. Aan de slag
5. Leerdoelen nabespreken
Slide 2 - Tekstslide
Leerdoelen
23. Het streven van vorsten naar absolute macht.
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
1. Je kunt beschrijven hoe het streven naar particularisme de staatsinrichting van de Republiek heeft beïnvloed.
2. Je kunt uitleggen waarom de stadhouders probeerden hun macht te vergroten.
Slide 3 - Tekstslide
Kenmerkend aspect
23 Het streven van vorsten naar absolute macht.
24 De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
Slide 4 - Tekstslide
Theorie
Weet je nog? In 1588 besloot de Staten-Generaal geen nieuwe landsheer te zoeken. De zeven noordelijke gewesten gingen zichzelf besturen: De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Vrij opmerkelijk, want overal in Europa was een vorst aan de macht. De Republiek werd bestuurd door regenten: bestuurders van de Republiek, komend uit rijke handelsfamilies.
Slide 5 - Tekstslide
Slide 6 - Tekstslide
Theorie
De macht in de Republiek was verdeeld onder:
Gewestelijke Staten: Elk gewest bepaalde eigen rechtspraak, regels en belasting.
Staten-Generaal: Buitenlandpolitiek en verdediging van het land.
Zo overheerste het Particularisme: elk gewest kon eigen regels en wetten maken. Godsdienstvrijheid! (?)
Slide 7 - Tekstslide
Slide 8 - Tekstslide
Slide 9 - Tekstslide
Theorie
In de Republiek hadden twee functionarissen veel macht: de stadhouder (bevelhebber en leger) en de raadspensionaris: hoge ambtenaar van het gewest Holland en voorzitter Staten-Generaal.
Slide 10 - Tekstslide
Theorie
Weet je nog? De Republiek was in oorlog met Spanje. Deze duurde inmiddels al tientallen jaren. Mensen binnen de Republiek raakten verdeeld in twee groepen over hoe nu verder:
Oranjegezinden: Onder leiding van stadhouder Maurits oorlog voortzetten.
Staatsgezinden: Onder leiding van Johan van Oldenbarnevelt de oorlog stoppen.
Slide 11 - Tekstslide
Theorie
De belangrijke stadhouder - en leider van het leger en zoon van Willem van Oranje - Maurits van Oranje Nassau had het niet zo met Johan Van Oldenbarnevelt.
Slide 12 - Tekstslide
Theorie
Uiteindelijk kwamen de Republiek en Spanje overeen tot een wapenstilstand. Het Twaalfjarige Bestand: Vrede tussen de Republiek en Spanje (1609-1621).
Maar in deze twaalf jaar brak er onrust in de Republiek uit tussen gematigde en de orthodoxe protestanten. Stadhouder Maurits en Van Oldenbarnevelt kozen beide partij..
Slide 13 - Tekstslide
Theorie
Maurits wilde iedereen laten zien wie de baas was in de Republiek en liet daarom Johan Van Oldenbarnevelt oppakken en berechten. Deze werd vermoord op het Binnenhof in Den Haag wegens landverraad.
Iets waarover de Oranjes nog steeds niet willen praten of over nadenken..
Slide 14 - Tekstslide
Slide 15 - Tekstslide
Slide 16 - Video
Theorie
Vrede tussen de Republiek en Spanje kwam er uiteindelijk in 1648 met de Vrede van Munster. Hier werden door alle Europese staten de Republiek als soevereine staat gezien.
Opschrijven:
Met de Vrede van Munster (1648) eindigt de oorlog met Spanje en wordt de Republiek erkend als soeverein: onafhankelijk en bepaalt zelf de regels en wetten.
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Tekstslide
Slide 19 - Video
Aan de slag
Wat: maak opdracht van 6.2
Hoe: in tweetallen
Tijd: 15 minuten
Hulp: gebruik je boek of steek je hand op
Klaar: werk verder aan je taken
Slide 20 - Tekstslide
Leerdoelen nabespreken
23. Het streven van vorsten naar absolute macht.
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
1. Je kunt beschrijven hoe het streven naar particularisme de staatsinrichting van de Republiek heeft beïnvloed.
2. Je kunt uitleggen waarom de stadhouders probeerden hun macht te vergroten.
Slide 21 - Tekstslide
Tijd van Regenten en Vorsten
6.2 Om de macht (deel 2)
Slide 22 - Tekstslide
Leerdoelen
23. Het streven van vorsten naar absolute macht.
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
3. Je kunt beschrijven hoe en waarom de Franse koning zijn macht vergrootte.
4. Je kunt beschrijven hoe in Engeland de strijd om de bestuursmacht tussen koning en parlement verliep.
5. Je kunt overeenkomsten en verschillen noemen tussen de staatsinrichtingen van de Republiek, Frankrijk en Engeland.
Slide 23 - Tekstslide
Theorie
In Europa keken de meeste vorsten met minachting naar de Oranjes die in de Republiek tevergeefs probeerden de soevereine macht te krijgen.
Voor Lodewijk XIV (?), de koning van Frankrijk, was die macht vanzelfsprekend. Hij was een absolute vorst.
Absolutisme: Staatsvorm waarbij de koning of keizer alle macht in handen heeft.
Slide 24 - Tekstslide
Slide 25 - Tekstslide
Slide 26 - Video
Theorie
Hoe gaf Lodewijk XIV dit absolutisme vorm?
1. Bestuur centraliseren
2. Staten-Generaal (regering) riep hij niet meer bijeen. Hij bepaalde alles zelf.
Hij en zijn volgers vonden dat hij dit recht had gekregen.
Van wie had hij dit recht gekregen denken jullie?
Slide 27 - Tekstslide
Theorie
Hij had dit recht van God gekregen.
Dit noemen we droit divin: Letterlijk: het goddelijke recht. De vorst heeft het recht om te regeren van God gekregen en is alleen aan Hem verantwoording schuldig.
Slide 28 - Tekstslide
Theorie
Lodewijk XIV benoemde Jean-Baptiste Colbert tot minister van financien. Volgens Colbert moet een staat alleen de eigen handel en nijverheid stimuleren en niet meer met exporteren bezig zijn.
Dit is mercantalisme: handelspolitiek die er op gericht is om zoveel mogelijk te exporteren en zo wenig mogelijk te importeren.
Slide 29 - Tekstslide
Theorie
Lodewijk XIV vond dat zijn macht zich ook uitstrekte over het gelof van zijn onderdanen. Deze moesten - net als Lodewijk - weer katholiek worden. Hij beeindigde daarom ook het Edict van Nante (wat was dit ook alweer?)
150.000 Hugenoten -veelal intellectuelen - gingen hierom naar de Republiek. Dit had voor beide landen grote gevolgen.
Slide 30 - Tekstslide
Theorie
Lodewijk XIV wilde de economische en militaire macht van de Republiek breken. Hij sloot daarom een verbond met Engeland en met de bisdommen Munster en Keulen.
Zij verklaarden in 1672 de oorlog aan de Republiek: het rampjaar. Omdat de Republiek heeft bezuinigd op het leger werd het landleger zo maar verslagen, maar op het water ..
Slide 31 - Tekstslide
Slide 32 - Tekstslide
Slide 33 - Tekstslide
Slide 34 - Video
Theorie
Op het land verliep de oorlog dus minder gunstig. In korte tijd werden Overijssel, Gelderland en Utrecht bezet door Franse troepen. Daarvan kreeg raadspensionaris Johan de Witt de schuld. Hij had net als Johan Van Oldenbarnevelt flink bezuinigd op het leger.
Hij werd gevangen gezet en samen met zijn broer door een Oranjegezinde menigte op gruwelijke wijze vermoord.
Slide 35 - Tekstslide
Slide 36 - Tekstslide
Slide 37 - Video
Slide 38 - Video
Slide 39 - Video
Aan de slag
1. Maak de opdrachten 5 en 6 uit het handboek.
2. Kijk op Youtube 'Absolute macht en absolutisme?' (WieWatWanneer) en 'Absolute macht' (Joost van Oort).
3. Bezig met PO!!
Slide 40 - Tekstslide
Leerdoelen
23. Het streven van vorsten naar absolute macht.
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
3. Je kunt beschrijven hoe en waarom de Franse koning zijn macht vergrootte.
4. Je kunt beschrijven hoe in Engeland de strijd om de bestuursmacht tussen koning en parlement verliep.
5. Je kunt overeenkomsten en verschillen noemen tussen de staatsinrichtingen van de Republiek, Frankrijk en Engeland.
