herhalen thema 6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo
• Leerjaar 4

Programma van vandaag

Thema 6 Waarneming en gedrag herhalen

Het oog

Zintuig met
adequate prikkel

lens

iris

netvlies

zenuw

vaatvlies

Glasachtig lichaam

gele vlek

animatie

De lens van het oog kan van vorm veranderen (accomoderen).
Marieke kijkt naar een kaars in de verte, welke "vorm" hebben haar lensbandjes en haar lens?

1. lensbandjes: strak lens: bol
2. lensbandjes: strak lens: plat
3. lensbandjes: slap lens: plat
4. lensbandjes: slap lens: bol

Bijziend

- lens

verziend

+ lens

Wat zie je hier?

Pupilreflex
De schakelcellen betrokken bij de pupilreflex bevinden zich in

1. de grote hersenen.
2. de kleine hersenen.
3. de hersenstam.
4. het ruggenmerg.

Netvlies

Hiernaast is een deel van een netvlies weergegeven. Van welke kant valt het licht op het netvlies?

1. Van boven en raakt eerst staafjes en kegeltjes
2. Van onder en raakt eerst gevoelszenuwcellen
3. Van links
4. Van rechts

gele vlek & blinde vlek

Gele vlek: scherp zien

Licht op het netvlies

Alleen maar kegeltjes

Blinde vlek:

Op het netvlies

Geen staafjes en kegeltjes:

Oogzenuw gaat hier het oog uit!

Katten hebben weinig kegeltjes in hun netvlies. Wat is een nadeel?

1. ze accomoderen minder goed
2. minder zicht in het donker
3. kunnen minder kleuren zien
4. ze kunnen geen diepte zien

Wat weet je van stereoscopie?

Wat is NIET waar?

1. het beeld op je netvlies is omgekeerd
2. compensatie blinde vlek door stereoscopie
3. blinde vlek ligt midden in het netvlies
4. compensatie blinde lek door oogbewegingen

Is dit een ethogram
en/of een protocol?

1. Zowel een ethogram als een protocol
2. Ethogram
3. Protocol
4. Geen van beiden

Een prikkel die steeds weer hetzelfde gedrag oproept het een ... ?

1. Inprenting
2. Sleutelprikkel
3. Supranormale prikkel
4. Inwendige prikkel

Zilvermeeuwen rollen eieren die uit het nest zijn gerold, weer terug in het nest. Bij onderzoek is gebleken dat zij namaak-eieren, die veel groter zijn dan de eigen eieren, eerder in het nest rollen dan de eigen eieren. Zo’n namaak-ei heeft hetzelfde kleurpatroon als het eigen ei.
Wat is een supranormale prikkel voor het inrol-gedrag?

1. alleen het echte ei
2. alle eieren met spikkels
3. alle soorten eieren
4. alleen een groot namaak-ei

In de duinen langs de Nederlandse kust bevinden zich enkele kolonies met aalscholvers. De vogels van deze kolonies voeden zich vooral met vis uit zee, zoals spiering en schol. Aalscholvers beginnen in februari met hun voortplantingsgedrag. Ongeveer eind maart vindt de paring plaats. In februari nemen mannetjes-aalscholvers bij het zien van vrouwtjes bepaalde houdingen aan (zie de afbeelding).
Hoe wordt het gedrag in de afbeelding genoemd?

1. Baltsgedrag
2. Bronstgedrag
3. Overspronggedrag
4. Territoriumgedrag

Gedrags-verandering

Gedrag verandert (soms)

Leerprocessen spelen een rol

manieren van leren

Wat is inprenting

1. leren door straffen en belonen
2. leren in een gevoelige periode
3. leren van soortgenoten
4. leren door trial and error

Een hond haalt de krant voor zijn baas.
Welk soort leergedrag heeft ervoor gezorgd dat de hond dit kan?

1. Inprenten
2. Trial-and-error (proefondervindelijk leren)
3. Conditioneren
4. Inzicht

Vormen van sociaal gedrag

• Voortplantingsgedrag
• Territoriumgedrag
• Imponeergedrag
• Conflictgedrag
• Rangorde
• Rolpatronen
• Groepsgedrag

Wat is sociaal gedrag?

1. een leeuw die een gnoe opeet
2. een kat die sist naar een hond
3. een leeuw die vecht met een andere leeuw
4. een man die zijn hond leert pootjes geven

Welk sociaal gedrag is hier te zien?

1. dreiggedrag
2. voedingsgedrag
3. verzorgingsgedrag
4. baltsgedrag

Welke vorm van sociaal gedrag is dit?

1. Overspronggedrag
2. Imponeergedrag
3. Dreiggedrag
4. Territoriumgedrag

Dit is een vorm van 'sociaal gedrag'

1. Juist
2. Onjuist

Thema 1

LEERDOELEN

1. Je kunt weefsels van mensen en planten noemen met hun functie.
   
2. Je kunt de delen van dierlijke en plantaardige cellen benoemen met hun kenmerken en functies.
   
3. Je kunt de stappen van natuurwetenschappelijk onderzoek beschrijven, en je kent de verschillende typen van wetenschappelijk onderzoek.

ma en dinsdag volgende week