Periode 3 les 8 koortslip & eikenprocessierups

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 3

FPZ 

Les 8 

Periode 8 

Koortslip & eikenprocessierups

Inhoud deze les 

Terugblik vorige les 

Uitleg examen zelfzorg 

Koortslip 

Eikenprocessierups 

Koortslip

Wat weet jij al van een koortslip?

Koortslip

• Herpes labialis ​
  
• Lippen en omliggende huid en slijmvliezen​
  
• Prikkend, pijnlijk, of branderig gevoel en roodheid ​
  
• Na enkele dagen pijnlijke blaasjes met helder vocht​
  
• Blaasje gaat stuk ontstaat zweertje ​
  
• Geneest via 7-10 dagen 

Fases 

• Tintelingen, branderig gevoel en roodheid ​
  
• Blaasjes ​
  
• Korstjes 

Tintelingen, branderig gevoel, roodheid ​

• Levenslang in ganglion ​
  
• Recidiveert via zelfde zenuw naar zelfde plek op de huid ​
  
• Huid wordt soms rood ​
  
• Gevoel wordt veroorzaakt doordat het virus via de zenuwbaan wordt getransporteerd naar de huid ​
  
• Prodromale fase of verschijnselen 

Blaasjes ​

• Ontstaan na enkele uren of dagen ​
  
• Zeer pijnlijk​
  
• Helder vocht

Korstjes ​

• Blaasje barst open na enkele dagen ​
  
• Wondje ​
  
• Korstje eraf? -> dan over ​
  
• 7-10 dagen ​
  
• Geen littekens 

Voor welke doelgroep is een koortslip gevaarlijk? En waarom?

Baby’s ​

• Kunnen ernstig ziek worden​​
  
• Kan herpes neonatorum ontstaan, kans op overlijden ​​
  
• Naar huisarts verwijzen​​
  

Oudere kinderen, tieners of volwassen​

• Vaakst last ​
  
• Algemeen onschuldig 

Hoelang?

• Eenmaal besmet, altijd bij zich dragen​​
  
• Eerste verschijnselen; tintelingen; herkenning ​
  
• 1 tot 3 x per jaar​​
  
• Zonder behandeling 7-10 dagen ​​​
  
• Langer dan 14 dagen? -> huisarts 

Actie? 

• Al wat geprobeerd? ​Heeft dat geholpen? ​
  
• Lippen goed beschermd?​​
  

-> Lippenbalsem of vaseline 

Medicatie? 

• Gestoorde afweer? -> extra gevoelig ​
  
• Eerste infectie of recidief kan ernstig verlopen ​
  
• Infectie breidt zich uit en kan groot oppervlak beslaan ​
  
• Middelen die wijzen op afweerstoornis​: 

1. Oncolytica ​
   
2. HIV remmers​
   
3. Medicatie tegen afstotingsreacties; ciclosporine, mycofenolaat-mofetil en tacrolimus ​
   

• Constitutioneel eczeem: 

1. Zeldzame gevallen leiden tot complicaties 

Wanneer huisarts? 

Baby’s ​; altijd verwijzen ​

• Bij verschijnselen ​
  
• Of ziek geworden na contact met iemand met koortslip ​
  

Als de ontsteking zich uitbreidt ​

Nog aanwezig na 14 dagen ​​

Als vocht niet helder maar troebel of pussig is (kan duiden op impetigo)​​

Blaasjes op andere lichaamsdelen ​​

Verminderde afweer of constitutioneel eczeem

Niet medicamenteus advies

• Voorkom koortslip ​​
  
• Lippen vet houden, voldoende nachtrust, goede conditie, niet roken, gezond eten, regelmatig lichaamsbeweging en bescherm in de zon met UV filter ​​
  
• Lippen vet houden, smeer met gel of crème. In fase van roodheid en tintelingen; besmettelijk, was na aanraking de handen, vermijd zoenen en oraal seksueel contact, kijk uit met aanbrengen oog make-up. En kijk uit met baby’s en jonge kinderen!

Niet medicamenteus advies

In blaasjesstadium ​​

• Vocht in blaasje is ook besmettelijk, zelfde maatregelen als bij tintelingen en roodheid ​​
  

In korstjesstadium​​

• Krab het korstje er niet af. Bescherm de lippen met lippenbalsem (UV) ​​
  

In alle stadia ​​

• Speciale pleister op de markt, bestrijdt niet het virus maar wel de verschijnselen. Minder zichtbaar en wordt verspreiding van virus tegengegaan. 

Eerste keuze middel

Zinksulfaat in gel of vette crème​​

• Volwassenen en kinderen: 4 tot 6 x daags aanbrengen (niet uitsmeren) alleen op het plekje. Doorsmeren tot blaasje is ingedroogd​​
  
• Werkt direct​​
  
• Mag bij zwangerschap en borstvoeding ​​
  

Zinkoxide in zalf of smeersel ​​

• Volwassenen en kinderen: 4 tot 6 x daags aanbrengen (niet uitsmeren) alleen op het plekje. Doorsmeren tot blaasje is ingedroogd​​
  
• Werkt direct ​​
  
• Mag bij zwangerschap en borstvoeding 

• Bij voorkeur elke keer een nieuwe tube gebruiken ​​
  
• Zinksulfaat werkt jeukstillend en indrogend -> meteen starten bij eerste verschijnselen ​​
  
• Kan met anderhalve dag verkorten​​
• Aciclovir (Zovirax ®) niet of nauwelijks bewezen! Komt niet op plek van het virus. Helpt alleen bij eerste tintelingen. ​​
  
• Is door Reclame Code Commisie als misleidend beoordeeld: Zovirax ® helpt koortslip voorkomen 

Wat weet jij van de eikenprocessierups?

Wat is een eikenprocessierups?

Larve van nachtvlinder ​

In zomer in eikenboom ​

Half mei tot ongeveer september ​

Klachten ontstaan door brandharen die de rupsen afschieten als ze zich bedreigd voelen ​

Forse toename; door afname natuurlijke vijanden 

Opdracht 

Zoek uit; ​

Welke klachten geeft de eikenprocessierups? En hoe komt dit? ​

Werk de WHAM- vragen uit ​

Wanneer verwijs je door naar de huisarts? ​

Wat kan je doen tegen de eikenprocessierups? (niet- medicamenteus en medicamenteus) 

Klachten 

Ernst kan verschillen per persoon ​

Pijnlijke, rode huiduitslag met hevige jeuk ​

Jeukende, pijnlijke, rode ogen ​

Loopneus, hoesten, kriebel in de keel of keelpijn, problemen met slikken en benauwdheid ​

Allergische reactie; malaise, koorts, duizeligheid en braken ​

​

Binnen 8 uur na contact met brandharen 

Wie? 

Kind komt door buitenspelen eerder in aanraking ​

Adviseer onder de 2 jaar geen product met levomenthol 

Hoelang? 

Al eerder klachten gehad? ​

Daarna kunnen de klachten heftiger zijn 

Actie? 

Eerder gehad? Wat geprobeerd? ​

Niet – medicamenteuze adviezen gevolgd? 

Medicatie? 

Allergische aandoening of astma? Klachten kunnen heviger zijn ​

Wanneer huisarts? 

Als tong, keel, lippen of ogen steeds dikker worden ​

Als klant ineens benauwd is of moeite heeft met ademen ​

Als oog dikker en roder wordt, zelfs na spoelen met lauw water ​

Als klachten van jeuk na 2 weken niet minder worden na het toepassen van zelfzorgadviezen

Duur zelfbehandeling

Klachten verdwijnen binnen enkele dagen tot 2 weken ​

Kunnen terugkeren als niet medicamenteuze maatregelen niet worden gevolgd ​

Verwijs door na 2 weken als klachten niet verminderen 

Niet- medicamenteus advies 

Bij klachten; ​

Niet krabben of wrijven ​

Kleding waar brandharen in zitten uit doen en wassen op 60 graden ​

De huid en zo nodig de ogen spoelen met lauw water ​

Jeukende, rode plekjes eventueel te strippen met plakband of tape; verwijdert brandharen 

Niet- medicamenteus

Klachten kun je niet altijd voorkomen, wat je kan doen is in omgeving van een eikenprocessierups; ​

Armen, benen en hals bedekken ​

Een (zonne)bril dragen ​

Niet op de grond gaan zitten ​

Rupsen en nesten niet aanraken; geef door aan de gemeente ​

Blijf uit de buurt van eikenbomen met rupsen (roodwit lint) ​

Geen kleding in directe omgeving van een eikenboom met rupsen laten drogen ​

Geen speelgoed laten liggen in de directe omgeving van eikenbomen met rupsen 

Medicamenteus

Eerste keuze ​

Verkoelende crème, gel of zalf zoals; carbomeerwatergel, levomenthol of aloë vera ​

Verzachtend en verkoelend ​

Levomenthol niet onder de 2 jaar ​

Naar behoefte aanbrengen (vaak 1-3x per dag) ​

Werkt direct en houdt enkele uren aan ​

Mag bij zwangerschap en borstvoeding 

Medicamenteus

Tweede keuze alleen op de plekjes ​

Lidocaïne levomentholgel FNA & pramocaïne met zinkoxidecrème ​

​

Tweede keuze​

Cetirizine en loratadine 

Aan de slag! 

MBO leren certificaat koortslip