HS3, spelling, hv2p, meervouds -n-

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Welkom

Wat heb je vandaag nodig?

Je boek voor Nederlands, een schrift en een pen.

Heb je dit voor je?

Wees stil, dan kunnen we snel beginnen :) 

Wat gaan we vandaag doen?

- Uitleg meervouds-n bij verwijzingen

- Aan de slag!

- Als we tijd over hebben wil ik graag een dictee doen :-)

Dat kan natuurlijk prima via een online les!

Opdrachten af? Vraag mij om de uitwerkingen zodat je het kan nakijken!

Meervouds-n bij verwijzingen

Beide of beiden, sommige of sommigen, alle of allen?

Het zijn woorden die we regelmatig gebruik maar er zijn regels om de woorden op de juiste manieren te gebruiken!

Wanneer schrijf je wel -n- en wanneer niet?

Wel of geen -n?

Woorden als beide(n), sommige(n), enkele(n) en vele(n) schrijf je meestal zonder -n. Maar wanneer schrijf je een n er achter en wanneer niet?

Wel of geen -n?

In principe geldt dus: schrijf geen 

n erachter TENZIJ het te maken 

heeft met meerdere personen

1. De meesten hebben zich gemeld bij de politie. 
2. Sommigen vonden dat wel een goed idee.

** onthoud deze twee zinnen even. 

Maar Nederlands zou Nederlands niet zijn als deze regel niet altijd op gaat...

Want... soms staat er geen zelfstandig naamwoord achter, maar kun je dit wel denkbeeldig invullen omdat het ergens anders in de zin of in de zin ervoor is gebruikt. Je schrijft dan dus geen -n.

MAAR.. .alleen bij alle en beide voeg je in dit geval wel een -n toe als het betrekking op personen heeft. 

Maar Nederlands zou Nederlands niet zijn als deze regel niet altijd op gaat...

- Veel vandalen staan op camera! De meeste (vandalen) hebben zich gemeld bij de politie.

 - Een aantal leerlingen vonden het niks, maar sommige (leerlingen) vonden dat wel een goed idee!

• De meesten hebben zich gemeld bij de politie.
  
• Sommigen vonden dat wel een goed idee!

LET OP! Bij allen en beide gebruik je in dit geval dus wel een (n) erachter. 

Maar Nederlands zou Nederlands niet zijn als deze regel niet altijd op gaat...

- Twee vandalen staan op camera! Beiden (vandalen) hebben zich gemeld bij de politie.

 - De leerlingen vonden het eerst niks, maar later vonden allen het een goed idee!

Even oefenen :-)

• Beide(n) ministers gaven aan juist te hebben gehandeld.
• De cadeautjes hebben alle(n) ongeveer dezelfde vorm.
• De meisjes zijn alle(n) ongeveer even klein.
• In de pauze dronken sommige(n) een kopje thee.
• Tijdens de pauze dronken sommige(n) docenten een kopje thee. 
• Enkele(n) van de bloemen zijn al uitgekomen. 
• Enkele(n) van de leerlingen zijn in Noord-Italië geweest.

Aan de slag! 

Wat? Opdracht 4 (blz. 130 & 131)

Hoe? Je mag de opdracht alleen of samen maken. 

Tijd? Je hebt hier 10 minuten de tijd voor. 

Klaar? Je mag verder met H4 spelling :-)

Antwoorden opdracht 4

1. laatste (want betrekking op dieren)

2. enkelen (want betrekking op familieleden, zijn mensen)

3. verscheidene 

4. sommigen, anderen (want betrekking op mensen, maar je weet niet wie)

5. vele (want staat voor znw bezoekers)

6. eersten (want betrekking op personen)

7. langsten (want betrekking op personen)

8. enigen (want betrekking op personen) 

Dictee

Ik lees tien zinnen voor

In iedere zin staan twee woorden die je moet schrijven

In totaal moet je dus 20 woorden opschrijven!

Antwoorden dictee

1 De masseuse gaat hardhandiger te werk als ze vindt dat haar klant arrogant is.

2 De draagkracht van deze constructie hebben de technici heel precies berekend.

3 Het applaus na afloop van het stuk kwam voor de muzikanten als een complete verrassing.

4 Als je aan een vitaminetekort lijdt, is het slim om een supplement te slikken of je dieet aan te p

5 Op alle braderieën vind je tegenwoordig wel een kraampje waar ze goede curry’s verkopen.

6 De filmster beweert dat ze zich niet kan herinneren wanneer ze haar dure sieraad heeft afged

7 Alleen dommeriken hadden niet in de gaten dat ft de beperkte capaciteit oversteeg.

8 In het tijdschrift staan maar liefst drie artikelen over de kangoeroe en zijn leven.

9 Tijdens het openhartige interview bekent de minister dat hij zich soms een marionet van de 

10 Mijn opa heeft het opengaan van de grenzen in zijn land niet heel bewust beleefd.

 

Uitleg

Je hebt twee soorten werkwoorden in de verleden tijd.

1. Sterke werkwoorden  --> zijn zo sterk dat ze veranderen van klank (lopen-liepen, vinden-vonden)

2. Zwakke werkwoorden --> werkwoorden die niet veranderen van tijd maar waarbij de ik-vorm +te(n) of +de(n) krijgt. 

Zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden --> werkwoorden die niet veranderen van klank maar waarbij de ik-vorm +te(n) of +de(n) krijgt.

 

WEL : Is de laatste letter van de stam een medeklinker in het kofschip? -> dan schrijf je de ik-vorm + te(n)

NIET : Is de laatste letter van de stam geen medeklinker in het kofschip? --> dan schrijf je de ik-vorm + de(n)

Uitleg voltooid deelwoord

Ook bij het voltooid deelwoord heb je te maken met twee soorten voltooid deelwoorden. 

1. Klankveranderende (dus sterke). bijvoorbeeld: gekregen, gewonnen, gezien of gelopen.

2. Klankvaste werkwoorden. Dit voltooid deelwoord eindigt op een -t of een -d. Er zijn twee manieren om te bepalen of je een -t of een -d schrijft. 

Uitleg voltooid deelwoord

Manieren:

1. Je kan het voltooid deelwoord langer maken, dan hoor je vaak of je een -t of -d moet schrijven. (Gebelde, gebeld)

2. Je kan weer het kofschip gebruiken. Kijk naar de stam. Zit de laatste letter van de stam in het kofschip? Dan schrijf je een -t op het einde. Anders een -d. (Verhuizen- verhuiz- verhuisd)

Even oefenen ;) 

Het is dus van belang dat je persoonsvormen en voltooide deelwoorden kunt onderscheiden.

(voltooid deelwoord komt altijd voor met een persoonsvorm van hebben, worden of zijn)

Noteer de juiste spelling van de werkwoorden met daarachter of je te maken hebt met een pv of een vd. 

1. De kassière ... (worden) altijd blij als de klant contant ... (betalen).
2. De kassière ... (zijn) altijd blij als de klant contant heeft ... (betalen) 
3. Het heeft hem ... (verbazen) dat hij een 3 voor Nederlands had ... (halen). 
4. Chris ... (vinden) het vervelend dat zijn zusje altijd zoveel ... (twijfelen). 
5. Terwijl Job nu ... (verhuizen), is Lars gisteren naar Den-Haag ... (verhuizen). 

 

TEKSTDOELEN

Doelen

U uitleg geven

A Amuseren

M Mening laten vormen

I Informeren

O Overtuigen

O Overhalen

TEKSTSOORTEN

Soorten

U Uiteenzettende tekst

A Amuserende tekst

B Beschouwende tekst

I Informerende tekst

B Betogende tekst

A Aansporerende tekst

Woordsoorten

Tot nu toe kennen we: lw, znw, bnw, vz, pers. vnw, zww, hww, bez. vnw, wederkerend vnw, wederkerig vnw. 

Daar komt nu bij:

Vragend voornaamwoord, aanwijzend voornaamwoord, betrekkelijk voornaamwoord en onbepaald voornaamwoord.

Vragend voornaamwoord 

wie, wat welke en wat voor een?

Soms staan deze woorden aan het begin van de zin, maar niet altijd! 

Weet je al wie je uitnodigt?

Wie heeft zijn leesboek mee?

Aanwijzend voornaamwoord

deze, dit, die en dat

Een aanwijzend voornaamwoord kan voor een zelfstandig naamwoord staan.  (die tafel, dat meisje)

Een aanwijzend voornaamwoord kan zelfstandig in de zin voorkomen. 

(Het pak is erg vol --> Dat moet je voorzichtig openmaken)

Aanwijzend voornaamwoord

LET OP!

Bij de-woorden gebruik je deze of die

Bij het-woorden gebruik je dit of dat

(dit of dat huis, deze of die pen)

Betrekkelijk voornaamwoord

die, dat, wat, wie 

Een betrekkelijk voornaamwoord slaat terug op een woord of een groepje woorden dat al eerder is gezegd. Dat woord of woordgroepje noem je het antecedent. 

De rok die jij aanhebt vandaag, vind ik erg mooi. 

die --> verwijst naar antecedent 'rok'

Onbepaald voornaamwoord

iets, niets, iemand, niemand, alles, men, wat(=iets), elke, ieder(een)

Weet jij wat over dat feestje van morgen? 

Niemand weet iets over het huiswerk van wiskunde. 

Wat

Wat kan zowel een vragend voornaamwoord, betrekkelijk voornaamwoord als onbepaald voornaamwoord zijn. Let dus altijd goed op bij dit woord!

Wat heb jij geleerd voor het proefwerk? 

Morgen begint de vakantie, wat ik natuurlijk heerlijk vind. 

Heb je al wat gehoord?

Even oefenen

Benoem de woorden waar een cijfer achterstaat.  Kies uit: lw, znw, bnw, zww, hww, vz, pers. vnw, bez. vnw, wederkerend. vnw, wederkerig vnw, vr. vnw, aanw. vnw, betr. vnw of onbep. vnw. 

Gisteren is Jeroen(1) met die(2) scooter naar de stad gereden. Toen hij(3) daar aankwam ergerde hij zich(4) aan de hoeveelheid mensen. 'Wat(5) doet iedereen(6) hier?' vroeg hij zichzelf af. Jeroen was opzoek naar een cadeau voor zijn(7) vader. Uiteindelijk kocht(8) hij deze(9) hippe stropdas, echt iets(10) voor zijn vader. 

Opdracht

Optie 1: Je maakt een Kahoot over grammatica. Dit mag bijvoorbeeld over de bvb gaan, maar ook over woordsoorten. (minimaal 12 vragen) 

Optie 2: Je maakt een PowerPoint over grammatica. Een deel uitleg en een deel met oefeningen. Je mag zelf kiezen welk onderwerp. (uitleg + minimaal 8 oefenzinnen) 

Doel? Door uitleg te geven of oefenvragen bij te verzinnen, word je nog beter in grammatica!

Klaar? Lever je opdracht in via de mail op [e-mail] 

Met deze opdracht kan je tussen 0,1-1,0 extra verdienen voor je grammatica proefwerk :) 

KEUZE A

- Je maakt samen met mij opdracht 16

- Je leert de woordsoorten beter begrijpen

-Je leert van elkaar

- Je maakt als huiswerk opdracht 1 en 2 van HS.2 (blz. 72)

KEUZE B

- Je maakt zelf (in stilte) opdracht 16 

- Je begrijpt al goed hoe je de woordsoorten kan begrijpen

-Klaar? begin met hs 2. opdracht 1 en 2 (blz. 72)

Opdracht 16

1. Beloof je mij bij de goede bushalte uit te stappen?

2. Pas je je altijd aan elkaar of ook aan anderen aan?

3. Blesseerde hij jou tijdens de laatste wedstrijd?

Opdracht 16

4. De leraar Frans vergist zich altijd in onze namen
.

5. Wanneer hebben jullie je aan elkaar voorgesteld?

6. Waarom passen wij ons niet gewoon aan jullie regels aan?

De woordsoorten die je tot nu toe kent zijn:

1. lw --> de, het, een
2. znw --> mensen, dieren, dingen of planten
3. bnw --> zegt iets over znw (mooie, fantastische)
4. vz --> gebruik de kast, (in, op, voor, achter, binnen, naast etc)
5. zww --> belangrijkste ww in de zin
6. hww --> ww in de zin dat je kan weglaten
7. pers. vnw --> verwijst naar een persoon (hij, ik, jij, wij etc)

Grammatica woordsoorten

Grammatica woordsoorten

Wederkerig voornaamwoord

 is elkaar

Even oefenen

Schrijf alle persoonlijke, bezittelijke, wederkerende en wederkerige  voornaamwoorden op. Schrijf er ook achter welk voornaamwoord het is. 

1. Ik erger me aan die vreselijke stem van haar. 

2. Hij heeft ervoor gezorgd dat zij elkaar weer vaker zien.

3. De man verslikte zich in een slok koffie.

4. Hij heeft ons verslag nog niet doorgelezen.

5. Mijn docent geeft ons veel vaker onverwachte toetsen dan die van jullie. 

Uitleg grammatica

Bijvoeglijke bepaling (BVB) - is geen zinsdeel maar een deel van een ander zinsdeel: De bijvoeglijke bepaling noemt een bijzonderheid, kenmerk of een eigenschap van een zelfstandig naamwoord (zn). Kan voor of achter een zn staan. Als de bvb achter het zn staat, begint het met een voorzetsel. (Het zijn meetsal bijvoegelijke naamworden of bezittelijke voornaamwoorden en woordgroepen die beginnen met van) 

De hele zaal was ontroerd door de prachtige uitvoering.

Mijn tante zorgt voor de kat van de buren.

Wat is het verschil tussen een bijvoeglijke en bijwoordelijke bepaling?

Wat is het verschil tussen een bijvoeglijke en bijwoordelijke bepaling?

Een bijvoeglijke bepaling maakt deel uit van een zinsdeel, het hoort bij een zelfstandig naamwoord.

Een bijwoordelijke bepaling is een zinsdeel. Je kan het in de zin verplaatsen. 

Opdracht 6, 7 en 9 (blz. 21)

Opdrachten bespreken

Doe goed mee!

Door samen te doen leer je beter hoe werkt!

Zelf aan de slag!

Noteer: wwg, ow, lv, mw, bwb en bvb. 

1. De luie kat heeft de hele dag op een rode stoel gezeten. 

2. 

2. De eigenaren van de webwinkel verkopen aan hun klanten graag een extra artikel.

3. Victoria stond tijdens haar spreekbeurt voor het beeldscherm. 

4. Vrienden en familie geven Sybren allerlei handige tips.

5. Gister heb ik voor mijn zus de National Geographic gekocht. 

Klaar? --> Maak opdracht 1 op blz. 19 

Welke zinsdelen van grammatica kennen we tot nu toe?

• PV : ww in de zin dat verandert als je de zin in een andere tijd zet
• WWG : alle werkwoorden in een zin
• OW : wie/wat + gezegde?
• LV : wie/wat + gezegde + ow?
• MV: aan wie/ voor wie + wwg + ow + lv?
• BWB: Geeft aan waarom/wanneer/waar. etc iets gebeurt. 

Samenstellingen en afleidingen

Een samenstelling --> door twee bestaande woorden samen te voegen

( room + ijs --> roomijs, lange + termijn + planning --> langetermijnplanning)

Een afleiding --> maak je door een voor- of achtervoegsel aan een grondwoord toe te voegen. (beleefd + heid --> beleefdheid, her + ontdekken --> herontdekken)

Lesafsluiting

Huiswerk voor donderdag 27-08: opdracht 6, 8 (blz. 34 en 35) + opdracht 1 (blz. 84)

Homoniem en homofoon

Homoniem --> een woord dat meerdere betekenissen heeft.

Bank (meubel om op te zitten) Bank (instelling die geld opslaat)

Homofoon --> twee woorden die hetzelfde klinken, maar anders geschreven worden

Pijl (langwerpig puntig voorwerp) Peil (Maatstaf)

Opdracht homofonen

Op het formulier dat jullie krijgen is het de bedoeling dat je het juiste woord in de zin invult. Je noteert de antwoorden in je schrift. 

Als titel gebruik je: Opdracht homofonen. 

Klaar? Maak opdracht 3 (blz. 34) + opdracht 4 (blz. 35)

Dit wordt het huiswerk namelijk ;) 

Opdracht bespreken

Opdracht homofonen

Schrijf mee