Hoofdvraag en deelvragen opstellen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Deskundigheid bevorderen: 

onderzoek doen naar wat je nog niet weet

Heb jij wel eens 'onderzoek gedaan'?
Zo ja waar naar?

Lesdoelen 

Aan het einde van deze lessenserie weet je wat een hoofdvraag is en wat deelvragen zijn en kun je deze zelf formuleren om te dienen als basis voor een opdracht, werkstuk of presentatie. 

Ook kun je informatie opzoeken aan de hand van de hoofd- en deelvragen en deze informatie verwerken. 

Leren met behulp van leervragen

Jullie zijn voortdurend bezig met onderzoekend leren

Dit kan je structureren door te werken met hoofd- en deelvragen

Leg in maximaal 2 zinnen uit wat volgens jou hoofd- en deelvragen zijn

Hoofdvraag

Een hoofdvraag is een vraag waarin je samenvat wat je gaat onderzoeken. Dit moet heel concreet en duidelijk!

Stappen naar hoofdvraag

1. Wat is het probleem/onderwerp?
2. Maak een woordweb bij dit onderwerp.  
3. Bepaal of je uit het woordweb voldoende aanknopingspunten hebt om een vraag te formuleren.
4. Formuleer de hoofdvraag. 
5. Bepaal of de hoofdvraag specifiek genoeg is: check dit ook bij anderen en pas eventueel aan. 

Richtlijnen hoofdvraag

1. De hoofdvraag bestaat uit één vraag
2. De hoofdvraag volgt uit een 'probleem'stelling
3. De hoofdvraag kan beter geen mening-vraag of ethische vraag zijn
4. Met de hoofdvraag wil je geen oplossing bieden, alleen onderzoek doen (hieruit kunnen later wel aanbevelingen volgen/een verbeterplan)
5. De hoofdvraag is geen ‘waarom’-vraag
6. De  hoofdvraag is geen ja-nee-vraag

Voorbeeld hoofdvraag

Hoe kan ons team van de afdeling gesloten PG, gepaste palliatieve zorg verlenen aan zorgvragers die in de laatste fase van dementie zitten?

Collega's, het liefst een onderwerp dat uit de groep komt natuurlijk, maar als dat niet lukt, kun je 'gezonde voeding' of 'medische hulpmiddelen' gebruiken.

Deelvragen

Een hoofdvraag is te groot om in een keer te beantwoorden. Daarom moet je de hoofdvraag opsplitsen in deelvragen.  

Goede deelvragen:

• nodigen uit tot onderzoek en tot het formuleren van een verklaring of een beschrijving 
• geven samen uiteindelijk antwoord op de hoofdvraag 
• staan in een logische volgorde 

Hoe pak je dit aan?

1. Lees de hoofdvraag nog eens goed door. 
2. Schrijf in steekwoorden op welke informatie je allemaal nodig hebt om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden. 
3. Formuleer aan de hand van de steekwoorden de deelvragen. 
4. Bepaal de volgorde van je deelvragen. 

Beschrijf in steekwoorden waar de deelvragen van de voorbeeldhoofdvraag over kunnen gaan
(in tweetallen)

Laat tijdens het werken de hoofdvraag zien!

Mogelijke deelvragen bij de voorbeeldhoofdvraag:

-Wat is palliatieve zorg?

-Welke mogelijkheden bestaan er op onze gesloten PG-afdeling voor het verlenen van palliatieve zorg?

-Wat zijn de verschijnselen bij zorgvragers in de laatste fase van dementie?

-Welke benaderingswijzen / mogelijkheden worden geadviseerd in deze laatste fase?

Voorbeeld hoofdvraag:

Hoe kan ons team van de afdeling gesloten PG, gepaste palliatieve zorg verlenen aan zorgvragers die in de laatste fase van dementie zitten?

Formuleer nu je eigen hoofdvraag

Deze moet passend zijn bij Module 6

Gebruik zo nodig het stappenplan

Kijk naar de richtlijnen waaraan een hoofdvraag moet voldoen 

Formuleer nu je eigen deelvragen

Gebruik zo nodig het stappenplan

Kijk naar de richtlijnen waaraan een hoofdvraag moet voldoen 

Welke hoofdvraag en deelvragenhebben jullie geformuleerd?

Dit is een goed moment om de hoofdvragen met elkaar te controleren op 'werkbaarheid'. 

Ook kun je vragen wat de deelvragen zijn die erbij horen. 

Informatie verzamelen en selecteren

Afhankelijk van de vraag, gebruik je verschillende bronnen: 

• Informatiebronnen BPV
• Boeken, lesmethode, tijdschriften
• Vragen stellen aan een deskundige
• Internet

Informatie is bruikbaar als

• je de informatie begrijpt
• de informatie bijdraagt aan het antwoord op de deelvraag
• de informatie betrouwbaar is

Informatie verwerken

• Zet de gevonden informatie altijd in eigen woorden (i.v.m. plagiaat)
• Elke deelvraag is een hoofdstuk (dus rubric 2 bestaat uit meerdere hoofdstukken)
• De presentatie van M6 is een samenvatting van de uitwerking van de leervragen
• Denk aan de bronvermelding!

Maak de koppeling met de module waar de studenten mee bezig zijn.