P2 Een winstgevende kolonie

Nederland en Indonesië
1 / 42
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolmavoLeerjaar 3

In deze les zitten 42 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 5 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Nederland en Indonesië

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

§1.2 Een winstgevende kolonie
A De koloniale samenleving
B Het cultuurstelsel

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat gaan we doen deze les? 
§1.1 Herhalen
Uitleg §1.2 A+B
Zelfstandig werken
 

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat haalden de VOC vanuit Indonesië naar Nederland? 
Sleep de juiste plaatjes naar de VOC
VOC

Slide 4 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

De VOC had een aantal rechten.
Wat was geen recht van de VOC?
A
De VOC mocht oorlog voeren en forten bouwen
B
De VOC mocht verdragen sluiten
C
De VOC mocht Nederland besturen .
D
De VOC mocht als enige handel drijven met Azië

Slide 5 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Wat is modern imperialisme?
A
Europese inspanningen om ervoor te zorgen dat de bevolking van de koloniën welvarend zou worden.
B
Europese machtsuitbreiding in Azië en Afrika na 1870, waardoor grote koloniale rijken ontstonden.
C
Europese ontdekkingsreizen in de 17de eeuw, met als doel de relatie tussen Europa & Azië te verbeteren.
D
Geen van de genoemde antwoorden is juist.

Slide 6 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Welke 3 zinnen zijn juist?
Juist
Onjuist

De VOC werd in 1602 opgericht.

De VOC handelde met Portugal en Spanje.

Alleen de VOC mocht in Indië handelen.

De VOC zorgde voor grote welvaart.

Slide 7 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Zet de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde
De eerste Nederlanders komen aan in Oost-Indië
(Oost-)Indië krijgt de naam Nederlands-Indië
De VOC gaat failliet
Nederland verovert eilanden tijdens het modern imperialisme

Slide 8 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

 Leerdoelen/Bouwstenen §1.2
  • Je kunt de positie van verschillende groepen in de koloniale samenleving beschrijven.
  • Je kunt uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer afgeschaft.
  • Je kunt uitleggen wat de vrije economie betekende voor ondernemers en contractarbeiders.

Begrippen: Racisme, indo's, 

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

A De koloniale samenleving

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De Nederlanders
De samenleving in Nederlands-Indië was erg ongelijk
  • Nederlanders: tot 1880 waren het voornamelijk mannen. De 'witte mannen' leefden vaak gescheiden van de inheemse bevolking. De Nederlanders waren rijk en hadden veel bedienden. 
  • Vanaf 1880 kwamen er steeds meer Nederlandse vrouwen naar Nederlands-Indië. zij deden aan liefdadigheid. 

Je kunt de positie van verschillende groepen in de koloniale samenleving beschrijven.

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De Indo's en slaven
Indo's > kinderen uit een relatie tussen een Nederlander en een inheemse vrouw Er was veel racisme (=idee dat er verschillende mensenrassen zijn en dat het ene ras beter is dan het andere)  Indo's met een lichte huidskleur hadden daardoor vaak een hogere status.
Slaven > ook in Nederlands-Indië was slavernij. Het waren Afrikanen, Indiërs en Chinezen. Zij werkten op plantages of in de haven.  In 1860 werd de slavernij afgeschaft, maar toch werd er daarna nog veel met slaven gewerkt.
Je kunt de positie van verschillende groepen in de koloniale samenleving beschrijven.

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

B Het cultuurstelsel

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het cultuurstelsel
 (1830-1870)
  • Doel > Indië moet weer winstgevend voor Nederland worden.
  • Economisch systeem op Java waar boeren cultuurproducten verbouwen voor Nederland.
  • Producten worden verkocht door de Nederlandse Handels Maatschappij (NHM)
  • Door de opbrengst is Nederland een modern land worden.
    Je kunt uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer afgeschaft.

    Slide 15 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Hoe werkt het cultuurstelsel? 

    • Boeren moeten 1/5 deel van hun land verbouwen met voor de Nederlanders interessante producten: koffie, thee, suiker  en indigo 

    • Boeren krijgen hiervoor plantloon
    • Regenten kregen cultuurprocenten > hoe harder ze de boeren lieten werken, hoe meer zij verdienden...

    Je kunt uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer afgeschaft.

    Slide 16 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Hoe werkt het cultuurstelsel? 

    • En de boeren moesten 66 dagen werken voor de Nederlanders (herendiensten), bijvoorbeeld wegen, kanalen en spoorwegen aanleggen

    • De inheelmse vorsten (Regenten) krijgen cultuurprocenten. Hoe meer hun boeren leveren, hoe meer cultuurprocenten voor de vorsten.

    Je kunt uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer afgeschaft.

    Slide 17 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Gevolgen voor Nederland
    • Indië is binnen paar jaar weer winstgevend voor Nederland.

    • De infrastructuur (= wegen, kanalen en spoorwegen) in Nederland  zijn vrijwel geheel betaald met dit batig slot (=winst van cultuurstelsel) 

    Slide 18 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Positieve gevolgen Nederlands-Indië 

    • Verbetering van de infrastructuur op het eiland
    • Ontstaan van een geldeconomie

    Slide 19 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Negatieve gevolgen voor in Indische bevolking


    • Herendiensten waren erg  zwaar.
    • Vaak meer dan 66 dagen herendiensten.
    • Cultuurproducten waren arbeidsintensieve producten > boeren hadden niet genoeg tijd eigen voedsel te verbouwen > hongersnood 

    • Plantloon was te  laag om voedsel van te kopen. 

    Slide 20 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Kritiek op het cultuurstelsel
    • Door het populaire boek van Eduard Douwes Dekker (Multatuli) met de titel: Max Havelaar. Hierin werd de onderdrukking van de inheemse bevolking beschreven
    • Vanuit het liberalisme > politieke stroming die vrijheid voor burgers belangrijk vindt. Dwang, wetten en regels wordt gezien als bemoeienis van de overheid. Liberalen willen een vrije economie met de vrijheid om bedrijven op te richten.
    Je kunt uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer afgeschaft.

    Slide 21 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Slide 22 - Video

    Deze slide heeft geen instructies

    Aan de slag
    Verplicht
    Lezen pagina 16 en 18
    Maken: 1, 2, 4, 5 en 6 

    Keuze
    Oefen met Quizlet
    Maak test jezelf op Memo Online
    timer
    15:00

    Slide 23 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    §1.2 Een winstgevende kolonie
    C  Ondernemers en contractarbeiders

    Slide 24 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Wat gaan we doen deze les? 
    Herhalen
    Uitleg §1.2C
    Zelfstandig werken
    Herhalen §1.1 en 1.2

     

    Slide 25 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Hoe groot was het percentage dat de boeren van hun land moesten gebruiken voor het cultuurstelsel?
    A
    20%
    B
    30%
    C
    40%
    D
    50%

    Slide 26 - Quizvraag

    Deze slide heeft geen instructies

    Welke producten werden tijdens het cultuurstelsel verbouwd?
    A
    koffie, thee en indigo
    B
    specerijen, tabak en indigo
    C
    koffie, thee en specerijen
    D
    tabak, koffie en zout

    Slide 27 - Quizvraag

    Deze slide heeft geen instructies



    Welk bedrijf was verantwoordelijk voor het verhandelen van de cultuurproducten?
    A
    VOC
    B
    HMA
    C
    VED
    D
    NHM

    Slide 28 - Quizvraag

    Deze slide heeft geen instructies

    Wat is GEEN gevolg van het cultuurstelsel voor de Javaanse boeren?
    A
    Boeren moesten vaak de beste grond afstaan voor bebouwing van cultuurproducten
    B
    Sommige regenten eisten ook nog een belasting van de boeren voor hun eigen luxeleven
    C
    Boeren konden er vrijwillig voor kiezen 1/5 deel van hun land te bebouwen voor de NHM
    D
    Boeren konden minder rijst verbouwen en daardoor ontstonden hongersnoden

    Slide 29 - Quizvraag

    Deze slide heeft geen instructies

    Waarom betrokken de Nederlandse bestuurders de Indonesische adel bij het bestuur van Java?
    A
    Omdat de Indonesische adel bij de verkiezingen inspraak eiste in het bestuur
    B
    Omdat de Indische bevolking beter luisterde naar hun eigen vorsten
    C
    Omdat de Nederlandse bestuurders zich hielden aan een oud verdrag
    D
    Omdat de liberalen dit een vorm van gelijkheid vonden.

    Slide 30 - Quizvraag

    Deze slide heeft geen instructies

    Liberalen staan voor persoonlijke vrijheid > het cultuurstelsel leek op slavernij en dwangarbeid. Dat moest anders....

    Liberalen staan ook voor een vrije economie. Na 1870 kregen ondernemers het voor het zeggen. 

    Nederland pakt zijn macht over steeds grotere delen van Ned-Ind
    Ondernemers en contractarbeiders

    Slide 31 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    🏵
    🌴
    🌴
    🌴
    🕳
    🌴
    🕳
    🛢
    🛢
    🛢
    Koffie
    ☕️
    ⚽️
    🌴
    🍚
    🍚
    🍚
    🍚
    🖇
    🖇
    🚬
    🌴
    🚬
    Goud
    🏵
    🌴
    🛢
    🌴
    🌴
    ☕️
    🛢
    🌴
    🍭
    🏵
    🏵
    ☕️
    Palmolie
    🌴
    Tabak
    🚬
    Aardolie
    🛢
    Suikerriet
    🍭
    Kolen
    🕳
    Rubber
    ⚽️
    Rijst
    🍚
    Tin
    🖇
    Thee
    🍵
    🍵
    🍵

    Slide 32 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Ondernemers en contractarbeiders
    1870: Afschaffing cultuurstelsel
    • Grote NL landbouwbedrijven trekken naar 
    Nederlands-Indië
    • Vrije arbeid ingevoerd wordt = loonarbeiders uit 
    plaatselijke bevolking

    Contractarbeiders
    • Om genoeg arbeiders te hebben kwamen er contractarbeiders uit o.a. China
    • Kregen voorschot op loon en verdienden heel weinig > konden voorschot niet terug betalen
    • Bleven vaak heel lang op de plantages



    Je kunt uitleggen wa de vrije economie betekende voor de ondernemers en de contractarbeiders

    Slide 33 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Boeren   
    De afschaffing van het cultuurstelsel was voor de boeren geen oplossing 

    De komst van de ondernemers leidde tot geen enkele verbetering. Veel boeren gingen failliet en kwamen in loondienst > systeem van vrije arbeid  

    Ze moesten hard werken voor weinig geld. 

    Slide 34 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Leven van de contractarbeiders 
    • Contractarbeiders (koelies) werkten keihard voor een laag loon. Huisvesting was slecht. Voedsel was er onvoldoende.
    • Koelies werden slecht behandeld (lijfstraffen) en het sterftecijfer was hoog. 
    • Opstanden werden hard neergeslagen, koelies waren rechteloos en 'eigendom' van de eigenaar.

    Slide 35 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Slide 36 - Video

    Deze slide heeft geen instructies

    Aan de slag
    §2 Een winsgevende kolonie

    Verplicht
    Lezen pagina 20
    Maken:  9 en 11 

    Keuze
    Oefen met Quizlet
    Kijk uitlegfilmpjes in deze les
    Maak test jezelf op Memo Online
    timer
    15:00

    Slide 37 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Slide 38 - Tekstslide

    De Memory game is een werkvorm waarbij leerlingen actief informatie uit hun geheugen ophalen, waardoor deze informatie zich sterker in het geheugen nestelt en minder snel wordt vergeten. Dit sluit aan bij de leerstrategie retrieval practice (zie bijvoorbeeld: https://leer.tips/tip/retrieval-practice/). Je kunt het vragengrid ook als formatieve toets inzetten.
    Met dit vragengrid kun je snel checken hoeveel de leerlingen hebben onthouden en begrepen van paragraaf 1.1. Laat de leerlingen de antwoorden altijd opschrijven. Alleen dan kun je in de nabespreking makkelijk feedback geven.

    Slide 39 - Tekstslide

    Deze slide heeft geen instructies

    Slide 40 - Video

    Deze slide heeft geen instructies

    Slide 41 - Video

    Deze slide heeft geen instructies

    Slide 42 - Video

    Deze slide heeft geen instructies