B1 Transportsystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Thema 2

Transport

B1

Transportsystemen - blz64

Leerdoelen B1

- Je kunt verschillende circulatiesystemen bij eukaryoten herkennen en de functies van een bloedsomloop benoemen.

- Je kunt de embryonale bloedsomloop van de mens beschrijven en verschillen en overeenkomsten aangeven met de bloedsomloop na de geboorte.

Open bloedsomloop

Gesloten bloedsomloop

Open bloedsomloop

• Buisvormig hart
• Hemolymfe ≠ bloed

• Lichaamsvloeistof rond organen gepompt

Wat is het voordeel van een gesloten circulatiesysteem vs een open circulatie systeem?

1. er kunnen minder snel infecties ontstaan
2. transport van stoffen is sneller
3. er is minder verlies van vloeistof
4. transport effectiever en over langere afstand mogelijk

Sleep de woorden naar de juiste plek

kleine bloedsomloop

rechterkamer

zuurstofarm

grote bloedsomloop

linkerkamer

rechterboezem

linkerboezem

zuurstofrijk

grote bloedsomloop:

klein ebloedsomloop:

sleep hier voor de grote bloedsomloop

sleep hier voor de kleine bloedsomloop

zuurstofrijk bloed naar de organen

zuurstofarm bloed naar de longen

zuurstofarm bloed terug naar het hart

zuurstofrijk bloed terug naar het hart

de aorta

de longslagader

begint in de linker kamer

begint in de rechter kamer

Circulatiesystemen bij dieren

Gewervelden

Gewervelden hebben een bloedsomloop (gesloten circulatie)

• enkelvoudige bloedsomloop
  
• dubbele bloedsomloop

Enkelvoudige bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Hart van een vis

• Enkelvoudige bloedsomloop 
• Hart van vis maar 1 kamer (ventrikel) en 1 boezem (atrium).
• Daarom stroomt er ook alleen zuurstofarm bloed door hart van een vis.
• Vanaf het hart stroomt het bloed direct door naar de kieuwen waar het bloed zuurstof opneemt en stroomt dan door het lichaam.
• Een vis heeft ook nog een uitloop kamer en daardoor gaat het bloed de goede kant op.

Bloedsomloop bij gewervelden

Amfibiën

- Eenhartkamer

- Perst deel van bloed naar longen en
   huid

- Longen + huid = opname zuurstof

- Rest van het bloed via aorta
    (lichaamsslagader) naar het
     lichaam

Reptielen

- Tussenschot hart scheidt het bloed
   grotendeels

- niet ademen: bloed kan vanuit beide
   harthelften van de kamer naar beide aorta's

- wel ademen: druk longhaarvaten laag en
   rechterdeel hart trekt iets eerder samen dan
   linkerdeel --> grootste deel van zuurstofarm
   bloed gaat naar de longen

Zoogdieren en vogels

Gesloten tussenwand

Samenvattend

Leerdoelen B1

- Je kunt verschillende circulatiesystemen bij eukaryoten herkennen en de functies van een bloedsomloop benoemen.

- Je kunt de embryonale bloedsomloop van de mens beschrijven en verschillen en overeenkomsten aangeven met de bloedsomloop na de geboorte.

Embryonale

bloedsomloop

Ovale venster = opening tussen boezems

Ductus arteriosus (/Botalli)= verbinding tussen longslagader en aorta

Groot deel van het bloed stroomt via deze opening rechtstreeks van de rechterboezem naar de linkerboezem. 

Grootste deel bloed wat door de rechterkamer wordt weggepompt, komt via de ductus arteriosis in de aorta

Na de geboorte

1. longen vullen zich met lucht --> weerstand in longhaarvaten neemt af

2. Bloed stroomt makkelijker vanuit rechterkamer naar de longbloedvaten
      --> druk rechterharthelft daalt

3. Bloed stroomt vanuit longaders de linkerboezem in
      --> druk linkerharthelft stijgt

4. Verschil in druk --> een klep sluit het ovale venster af. 

5. Klep vergroeid snel, de ductus arteriosis, navelstrengslagaders en
     navelstrengaders verschrompelen en verdwijnen

Voor geboorte

Na geboorte

00:35

Hoeveel navelstrengslagaders en navelstrengaders zitten er in de navelstreng?

1. 1 slagader, 1 ader
2. 1 slagader, 2 aders
3. 2 slagaders, 1 ader
4. 2 slagaders, 2 aders

00:59

In de navelstreng zitten twee soorten bloedvaten: de navelstrengader en navelstrengslagader.
Waar gaan de voedingsstoffen en zuurstof doorheen?

1. Navelstrengader
2. Navelstrengslagader

01:38

IVC --> onderste holle ader

AVC --> bovenste holle ader

02:40

02:40

Het bloed wat de linkerkamer verlaat en naar de aorta gaat is..

1. zuurstofrijk
2. zuurstofarm

Aan de slag

Maak de opdrachten van basisstof 1: 5 t/m 11