1.1 Koning en parlement

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Koning en parlement

Staatsinrichting van Nederland

Wat gaan we doen? 

1. Kennismaking

2.PTA 

3. Introductie Staatsinrichting van Nederland

4. Aan de slag

5. Nabespreken

lessen (regels) en PTA

- Leerboek en oefenboek

- Laptop

Introductie Staatsinrichting van Nederland 

Wat weet jij van de Nederlandse regering en politiek?

Mark Rutte vvd

ThierrybBaudet fvD

Jesse klaver GL

Carolien van de Plas Boeren Burger Beweging

Geert Wilders PVoor de Vrijheid

Hoe veel mensen zitten er in de  Tweede Kamer? 

1. 150
2. 75
3. 225
4. 100

Om de hoe veel jaar mogen mensen stemmen? 

1. 1
2. 2
3. 4
4. 5

In welk jaar kregen vrouwen eindelijk stemrecht?

1. 1917
2. 1919
3. 1922
4. 1953

Welke grote verandering bracht de grondwetsherziening van 1848? 

1. Meer rechten voor de koning
2. Meer rechten voor de burgers
3. Het begin van het koninkrijk Nederland
4. Het begin van de Republiek Nederland

Wie zorgde in 1848 voor een nieuwe grondwet?

1. Koning Willem I
2. Koning Willem IV
3. Thorbecke
4. Piter Jelles Troelstra

Aan de slag 

1. Lees en bestudeer pagina 6 en 7 van je LEERboek.

2. Maak de opdrachten op pagina blz 8 en 9.

3. Klaar?  Koppel alvast aan de digitale methode 
Koppelcode =  315561

Nabespreken

Vraag 1 t/m 3

Uitleg §1.1

Aan de slag
- examenopdrachten
- werkboek

Examenopdrachten bespreken 

Afsluiting

DOEN

...twee oorzaken noemen voor de
Nederlandse grondwetsherziening in 1848

...drie veranderingen noemen door de grondwetsherziening van 1848.

...uitleggen dat de Luxemburgse kwestie duidelijk maakte dat het parlement in Nederland de macht had.

Aan het einde van de les kan je...

§1.1

Koning en parlement

A

Oorzaken van de nieuwe grondwet

Leerdoel:

Je kan twee oorzaken noemen voor de Nederlandse grondwetsherziening in 1848.

Begrippen:

grondwet

grondrechten

constitutionele monarchie

B

De grondwet van 1848

Leerdoel:

Je kan drie veranderingen noemen door de grondwetsherziening van 1848.

Begrippen:

onschendbaar

staatshoofd

ministeriële verantwoordelijkheid

C

De Luxemburgse kwestie

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Luxemburgse kwestie duidelijk maakte dat het parlement in Nederland de macht had.

Begrippen:

Luxemburgse kwestie

 

regering

parlement

 

parlementair stelsel

districtenstelsel

Meer dan 200 jaar was Nederland een republiek: een land zonder koning.

In 1813 werd Nederland (met België en Luxemburg) een monarchie onder koning Willem I.

§1.1

Koning en parlement

A

DeBoze burgers

Oorzaken van de nieuwe grondwet

Nederland kreeg een grondwet (constitutie) 

De macht van de koning (monarch) was ook vastgelegd in deze grondwet. 

Ook staan de grondrechten van alle burgers in de grondwet. Grondrechten zijn de basisrechten.

Nederland werd een constitutionele monarchie: een koninkrijk met een grondwet

§1.1

Koning en parlement

A

DeBoze burgers

Oorzaken van de nieuwe grondwet

In de grondwet van 1815 had de monarch (koning) veel macht:

• De ministers waren dienaren van de koning. Koning en ministers vormden samen de regering.
• Het parlement (Eerste- en Tweede Kamer) had weinig te zeggen.
• De koning benoemde de leden van de Eerste Kamer.
• De mensen van de Provinciale Staten kozen de leden van de Tweede Kamer.

§1.1

Koning en parlement

A

DeBoze burgers

Oorzaken van de nieuwe grondwet

• In 1830 scheidt België zich af van het koninkrijk na een korte oorlog.
• Willem I wilde België graag terug en gaf daardoor (te) veel geld uit aan het leger.
• Dit zorgde voor spanningen tussen de koning en het parlement.
• In 1840 werd Willem II koning van Nederland.

§1.1

Koning en parlement

A

DeBoze burgers

Oorzaken van de nieuwe grondwet

• Liberale parlementslid Thorbecke wilde de grondwet veranderen.
• Liberalen komen op voor vrijheid van de burgers en vinden dat de regering zo min mogelijk regels moet maken.
• In 1848 kreeg hij een kans: het was onrustig in Europa door opstanden van burgers tegen regeringen. Ook in Amsterdam was het onrustig

§1.1

Koning en parlement

A

DeBoze burgers

Oorzaken van de nieuwe grondwet

De grondwet zorgde voor een aantal belangrijke politieke veranderingen:

• De koning werd onschendbaar. De ministers werden verantwoordelijk voor wat de koning deed/zei
• De koning bleef staatshoofd
• Ministers moesten verantwoording afleggen aan het parlement, niet meer aan de koning
• Ministers werden verantwoordelijk voor hun eigen werk: ministeriële verantwoordelijkheid

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

Met de nieuwe grondwet komt de macht bij het parlement te liggen. Dit noemen we een parlementair stelsel.

Dit parlement werd door burgers gekozen:

• De Tweede Kamer werd elke 4 jaar door de burgers gekozen middels een districtenstelsel: elk gebied (district) in Nederland kiest 1 kamerlid.
• De Eerste Kamer werd gekozen door de Provinciale Staten. Zij werden dus indirect gekozen.

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

Nieuwe rechten parlement:

• recht van amendement (wetsvoorstellen wijzigen)
• recht van enquete (onderzoek instellen)

Nieuwe rechten volk:

• vrijheid van onderwijs
• recht van vereniging
• recht van vergadering

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

Aan het werk

Maak van 1.1 vraag 1 t/m 9

Klaar? Koppel je aan de goede klas

Koppelcode = 315561

§1.1

Koning en parlement

A

Oorzaken van de nieuwe grondwet

Leerdoel:

Je kan twee oorzaken noemen voor de Nederlandse grondwetsherziening in 1848.

Begrippen:

grondwet

grondrechten

constitutionele monarchie

B

De grondwet van 1848

Leerdoel:

Je kan drie veranderingen noemen door de grondwetsherziening van 1848.

Begrippen:

onschendbaar

staatshoofd

ministeriële verantwoordelijkheid

C

De Luxemburgse kwestie

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Luxemburgse kwestie duidelijk maakte dat het parlement in Nederland de macht had.

Begrippen:

Luxemburgse kwestie

 

regering

parlement

 

parlementair stelsel

districtenstelsel

Het parlement had veel macht gekregen door de grondwet van 1848. Willem III kon dat moeilijk accepteren. Hij was in 1849 zijn vader opgevolgd. 

§1.1

Koning en parlement

C

DeBoze burgers

De Luxemburgse kwestie

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

• Pas in 1867 werd duidelijk dat de macht echt bij het parlement lag door de Luxemburgse Kwestie.
• Deze ruzie ontstond toen bekend werd dat Willem III Luxemburg stiekem wilde verkopen.
• Het parlement was boos over deze zelfstandige actie van de koning.
• Door de ministeriële verantwoordelijkheid kon het parlement niet de koning aanpakken. Wel eisten ze het ontslag van de ministers. Uiteindelijk gebeurde dit.
• De koning moest de macht van het parlement accepteren.

§1.1

Koning en parlement

C

DeBoze burgers

De Luxemburgse kwestie

Wat wordt Nederland in 1848?

1. Een constitutionele monarchie
2. Een parlementaire democratie
3. Een totalitaire staat
4. Een federale republiek

In de grondwet van 1848 staat dat de koning onschendbaar is. Welke van onderstaande zinnen gaat hierover?

1. De koning heeft het recht om wetten te maken.
2. De koning kan alleen door de Tweede Kamer worden ontslagen.
3. De koning maakt deel uit van het parlement.
4. De koning valt onder ministeriële verantwoordelijkheid.

Sleep de omschrijving naar het juiste begrip:

Revolutiejaar

Liberaal

Ministriële verantwoordelijkheid

Constitutionele monarchie

Luxemburgse kwestie

Censuskiesrecht

Belasting betalen om te stemmen

Ministers luisteren naar parlement

Koning die luistert naar grondwet

Minister is verantwoordelijk voor het handelen van de koning

Thorbecke

1848

Aan de slag!

Examen 2017

Opdracht 1, 2, 8

Memo §1.1

Examenopdrachten bespreken

Examenopdrachten bespreken

Examenopdrachten bespreken

Examenopdrachten bespreken

Examenopdrachten bespreken

Examenopdrachten bespreken

Aan het werk

Maak in je boek vraag 1 t/m 14

Bladzijde 10 t/m 15

Klaar? LEES alvast paragraaf 1.2

Begin nog niet met de opdrachten

Nederland werd in 1813 een constitutionele monarchie: een koninkrijk met een grondwet.

De ministers luisterden naar de koning, het parlement had weinig te zeggen.
Kortom: De koning had veel macht.

In 1848 kwam er een nieuwe grondwet, geschreven door Thorbecke. De koning had bijna geen macht meer:

 

De koning werd onschendbaar en er kwam ministeriële verantwoordelijkheid

Nederland werd een parlementaire democratie. 

Het werd pas duidelijk dat de koning geen macht meer had door de Luxemburgse kwestie

Afsluiting