2.4 Leren en het geheugen

• Natuur, Leven en Technologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Goedemorgen!

We beginnen de les met een kort filmpje om er een beetje in te komen.

Kun je je nog herinneren waar we mee bezig waren??

We gaan nu verder met de module.

Deze les werk je aan 2.4 en 2.5. Je kunt de module erbij pakken. 

De tekst in deze les en de module is ongeveer hetzelfde. Maak de vragen die je tussendoor tegenkomt.

2.4   Leren en het geheugen

Als je aan het leren bent is het handig om methoden te kiezen die zorgen dat je met beperkte inspanning veel kunt onthouden (wie wil dat niet??).

Door gebruik te maken van de natuurlijke manier waarop onze hersenen informatie opslaan, ook als je niet aan een bureautje aan het leren bent, bestaat er een goede kans dat het leren succesvoller verloopt. 

Een aantal kenmerken van het geheugen die in dit hoofdstuk voorbij gekomen zijn, kun je gebruiken beter te kunnen leren.

Leren en het geheugen

 Tips om te leren

1. associatie
2. loci methode
3. herhalen
4. veranker dingen in het langetermijngeheugen
5. gebruik primacy & recency

1. Associatie - verbind iets nieuws aan iets dat je al weet.

Zorg dat je altijd bestaande kennis gebruikt om nieuwe kennis aan te verbinden. 

Associatie maakt dat je vanuit verschillende kanten de kennis kunt ophalen. Geluid, geur, kleur, smaak, een mooie gebeurtenis. Associatie maakt dat losse dingen één geheel worden. 

Dat ene geheel kun je in je werkgeheugen plaatsen en er iets mee doen. Vervolgens komt met het voorwerp de hele wereld mee die met dat woord / begrip / concept verbonden is.

Wat doen docenten tijdens de les vaak om jou te laten associeren?

1. Associatie - verbind iets nieuws aan iets dat je al weet.

Een veelgebruikte methode om dit te bereiken is mindmapping, die met tekeningetjes en lijnen relatie tussen begrippen weergeeft. 

Omdat je de informatie actief verwerkt, uitschrijft en tekent verankert die op allerlei manieren in het geheugen. In hoofdstuk 5 en 6 kun je hier meer over lezen.

Maak je wel eens een mindmap als je aan het leren bent?

(ps. alle antwoorden zijn goed!)

1. ja
2. nee
3. soms
4. ik doe het op een andere manier

2. Loci methode of plaatsingsmethode

Wanneer je een aantal gegevens in een bepaalde volgorde wilt onthouden, bijvoorbeeld als je een presentatie gaat geven, is de plaatsingsmethode of Romeinse kamer handig (zie box 1.2). Ook hier gebruik je associatie om je geheugen te ordenen.

Er volgt nu een filmpje van 5 minuten waarin een demonstratie gegeven wordt van hoe je de eerste 100 decimalen van pi kunt onthouden (in het Engels). 

Beschrijf een voorbeeld van hoe jij deze manier zou kunnen gebruiken bij het leren voor een toets van een bepaald vak (noem ook het vak uiteraard).

3. Herhalen

Herhalen speelt een belangrijke rol bij het onthouden (bijvoorbeeld een refrein van een lied, reclameboodschappen, lessen, eigen ervaring met woordjes leren enzovoorts.). Herhaling is effectief als je op verschillende momenten na het leren van iets er opnieuw mee bezig bent. Opschrijven, er over praten, uitleggen en actief verwerken. Je gaat je er steeds meer van herinneren.

3. Herhalen

Als herhaling de tekst telkens lezen blijkt veel minder effectief, omdat de hersenen dan verveeld raken omdat er niets nieuws ontdekt wordt. Er is zelfs uitgezocht welke tussenpozen je het best kunt gebruiken als je iets over een bepaalde tijd moet kennen (zie tabel 2.2) (Bahrick et al., 1993; Carey, 2014).

Leg in je eigen woorden uit waarom het geen goed idee is om een tekst enkele malen door te lezen als je 'm moet onthouden.

4. Veranker dingen in het langetermijngeheugen

Probeer niet teveel dingen tegelijk uit je hoofd te leren. 

Het werkgeheugen heeft maar een beperkte capaciteit en kan vaak maar enkele dingen tegelijk onthouden. Ga pas verder als de dingen die je eerder hebt geleerd, goed zijn verankerd in het langetermijngeheugen. Hier kom je achter door jezelf te overhoren.

Hoe zorg je ervoor dat informatie vanuit je werkgeheugen in je langetermijngeheugen wordt opgeslagen? Wat moet je dan doen?

5. Maak gebruik van het primacy & recency-effect

Rijtjes woorden leren is bedoeld voor de lange termijn. Van zulke rijtjes worden de eerst- en de laatst geleerde woorden het best onthouden, het primacy en recency effect. 

Het is daarom verstandig om korte rijtjes woorden te leren, en woorden ook in verschillende volgorde te leren.

Er volgt nu een klokhuis-filmpje over het geheugen.

Daarna krijg je nog een paar vragen.

https:

In welk deel van de hersenen wordt één geheel gemaakt van je herinneringen?

1. hippocampus
2. hypofyse
3. hypothalamus
4. hippopothalamus

Wat maakt het menselijke geheugen uniek?

1. wij kunnen ons geheugen gebruiken om te leren
2. wij kunnen liedjes in ons geheugen opslaan
3. wij kunnen ons persoonlijke ervaringen herinneren
4. wij kunnen de betekenis van woorden onthouden

Als laatste onderdeel van deze les ga je naar een website waar je kan zien hoe het werkgeheugen ongeveer werkt. Je kunt ook twee geheugentestjes doen. Klik daarna verder en bekijk de rest van de site.

Tip: maak bij de 1e geheugentest gebruik van de loci methode. Plaats alle voorwerpen die je moet onthouden op een bepaalde plaats in de kamer en bedenk hoe je die kamer rondkijkt en wat je dan allemaal ziet. Werkt echt goed!

lereniseenmakkie.nl

het vervolg

Bestudeer nu 2.5 Onderzoek doen naar leren en geheugen

Maak de volgende opdrachten:  2.13 en 2.16

Maak daarna: 2.10 en 2.12   Let op: deze opdrachten maken deel uit van de eindopdracht! 

Het is slim om die dus extra goed en uitgebreid te doen.

Bestudeer nu 2.5 Onderzoek doen naar leren en geheugen

Maak de volgende opdrachten: 2.13 en 2.16

Maak daarna: 2.10 en 2.12 Let op: deze opdrachten maken deel uit van de eindopdracht! 

Het is slim om die dus extra goed en uitgebreid te doen.

Als je deze hele les hebt doorgewerkt en alle vragen hebt beantwoord kun je 'm afsluiten. 

Tot de volgende les!