Een verdeeld België?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

EEN VERDEELD BELGIË?

LWB: Les 12 & 20

Onderzoeksvragen

1. Hoe zit de Belgische staat in elkaar?

2. Waar komen de politieke partijen vandaan?

3. Hoe wordt ons land bestuurd?

1. Een groeiende kloof tussen Vlamingen en Walen?

LWB p. 102 - 107

Een beetje nuance wat betreft de repressie bij de lestekst in het LWB p.102

o.a.: Stellen dat de repressie erop gericht was om "zoveel mogelijk Vlaamsgezinden (waaronder onschuldigen) te treffen." (Storia GO! p.107) is een manifeste onjuistheid. 

Zie o.a. Huyse en Dhondt, Onverwerkt verleden (1991);K. Aerts, Repressie zonder maat of einde?(2014); K. Sergeant, Berouw komt na de zonde?(2022).

Hoe worden de collaborateurs aangepakt?

De collaborateurs worden vernederd. De kleren worden van hun lichaam gerukt. Vrouwen worden kaalgeschoren en er worden hakenkruisen op hun hoofd getekend.

Reactie omstaanders?

Ze lachen, deels uit opluchting omdat de ellendige oorlog gedaan is, deels uit leedvermaak. Ze kunnen nl. hun woede en frustratie uitwerken op deze voormalige medestanders van de nazi’s.

Waar werden verdachten in Antwerpen opgesloten?

In de leeuwenkooi van de zoo.

Opdracht 1 - p.103

De repressie

Communautaire conflicten: 

WOII verhit de gemoederen

- Gedurende de repressie (de bestraffing van de collaboratie) groeide in Vlaanderen de indruk dat Vlaamse collaborateurs harder gestraft werden.

- Collaboratie werd afgeschilderd als een Vlaamse kwaal (terwijl verhoudingsgewijs evenveel gecollaboreerd in Vlaanderen als in Wallonië)

- Vlaamse eis naar amnestie voor de collaboratie wekte wrevel op bij de Franstaligen

- 1946: IJzertoren werd opgeblazen - aanslag werd nooit opgehelderd, maar in Vlaamsgezinde kringen vermoedt men dat de Belgische staat medeplichtig was.

IJzertoren

De IJzertoren heeft een bewogen en bekende geschiedenis. Hij wordt opgericht in 1930 als symbool van de IJzerstrijd met het “Nooit Meer Oorlog” als leuze, maar ook AVV-VVK (Alles Voor Vlaanderen – Vlaanderen Voor Kristus). Het wordt een symbool in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd. Verhalen van tijdens de oorlog waarin officiers voornamelijk Franstalig zouden geweest zijn en Vlamingen die onwetend de loopgraven werden ingestuurd voeden die Vlaamse kwestie. Historici weten vandaag die verhalen te nuanceren.

Op de IJzertoren staan in kruisvorm de letters AVV / VVK, wat staat voor Alles Voor Vlaanderen, Vlaanderen Voor Kristus; weliswaar kwam het IJzertestament van in het begin op voor pluralisme (naast elkaar bestaan van verschillende overtuigingen

De Frontbeweging als funderingsmythe van Vlaams-nationalisme.

Lees hier meer over:

Bruno De Wever over de Frontbeweging

Mythe Vlaamse soldaten werden de dood ingejaagd omdat ze geen Frans spraken.

Koningskwestie (1944-1950)

• Land aan de rand van de burgeroorlog.
• Aanleiding: houding Leopold III tijdens WO2
• Kort: 
• 'links' is tegen terugkeer koning - verwijt hem nazisympathie
• 'rechts': koning heeft land gered
• 1950: referendum > > > > > uiteindelijk troonsafstand

Vechtpartijen

Zwart-witfoto van een vechtpartij op het dak van een tramstel tussen een koningsgezinde en antikoningsgezinde. Koningskwestie : Brussel : 1950. Bron: Amsab, FO_001094.

Koningskwestie (1944-1950)

• Land aan de rand van de burgeroorlog.
• Aanleiding: houding Leopold III tijdens WO2
• Kort: 
• 'links' is tegen terugkeer koning - verwijt hem nazisympathie
• 'rechts': koning heeft land gered
• 1950: referendum > > > > > uiteindelijk troonsafstand

“Mijn lot zal het uwe zijn”?

“Mijn lot zal het uwe zijn” is een uitspraak van Leopold III, die als krijgsgevangene in België bleef.

Wie staat er voor/achter de prikkeldraad?

Voor de prikkeldraad: een Belgische soldaat, ver weg van vrouw en kinderen. 

Achter de prikkeldraad staat Leopold III met zijn kersverse echtgenote, Liliane Baels.

Wat is de bedoeling van de affiche?

De affiche is een (cynische) aanklacht tegen Leopold III, die wel tijd heeft om een ‘romance’ uit te bouwen. Zijn lot komt dus helemaal niet overeen met het harde lot van de Belgische soldaat.

Opdracht 2 - p.104

Nederlands of Frans?

• Na Koningskwestie drijven landsdelen verder uit elkaar.
• 1961/1962: Marsen op Brussel => aanklacht Vlaamse discriminatie in Brussel
• Toenemende verfransing  => 1962: taalgrens vastgelegd => 19 tweetalige gemeentes
• Conflict over universiteit Leuven => 1968 'Leuven Vlaams' => Louvain-la-Neuve
• Waalse zware industrie boert achteruit <=> Vlaanderen wordt economische motor.
• 
  

Opdracht 3 - p.105

Wie zijn deze tegenbetogers waarschijnlijk?

De tegenbetogers zijn Franstaligen (Walen en Brusselaars) die niet akkoord gaan met de eisen van de Nederlandstaligen.

Becommentarieer hun slogans.

“Fichez-nous la paix (laat ons met rust)”, “Handen af van Brussel”, “Keer terug naar uw dorp”.

De Franstaligen willen niet dat de Nederlandstaligen in Brussel komen betogen en de verfransing van Brussel willen inperken.

Waarom knijpt de tegenbetoger zijn neus dicht?

Hij suggereert dat de betogers ‘stinkende Vlaamse boeren’ zijn.

Nederlands of Frans?

• Vastleggen taalgrens = gebiedsruil tussen Vlaanderen en Wallonië
• In Voerstreek lange tijd strubbelingen
• Aantal faciliteitengemeenten

Opdracht 4 - p.106

Waarom ijveren de Vlamingen, in tegenstelling tot de Franstaligen, zo hard voor de vastlegging van hun grondgebied?

De Vlamingen vrezen dat zij door de opkomende verfransing van Nederlandstalig gebied nog meer beknot zullen worden. Zodra de taalgrens vastligt, zal de verfransing van Vlaanderen voorgoed voorbij zijn.

Is de taalgrens ook een staatsgrens?

De taalgrens is geen staatsgrens, maar een ‘binnengrens’ door het land heen. Ze vormt vooral een culturele grens.

Brussel 1963

• Vastleggen taalgrens = gebiedsruil tussen Vlaanderen en Wallonië
• In Voerstreek lange tijd strubbelingen
• Aantal faciliteitengemeenten

Opdracht 5 - p.106

Wat zijn faciliteiten?

Faciliteiten zijn een reeks taalregelingen in bepaalde (faciliteiten)gemeenten ten behoeve van taalminderheden. (Lagere school en openbare diensten kunnen ook in de taal van de minderheid.)

Waarom willen Franstalige politici heel graag Sint-Genesius-Rode bij Brussel-Hoofdstad voegen?

Sint-Genesius-Rode vormt een doorgang tussen Wallonië en het huidige Brussel- Hoofdstad. Zo is er een rechtstreekse verbinding tussen de twee gewesten.

start 24/5

2. De Belgische federale staat

LWB p.108 - 110

De gemeenschappen en de provincies

Opdracht 7, 8 - p.108

Vlaamse Gemeenschap

Franse Gemeenschap

Duitstalige Gemeenschap

Voeren

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Vul aan in de Bookwidget - Belgische structuur.

Gebruik eventueel deze website ter ondersteuning.

Federaal parlement

Federale regering

Vlaams parlement

Vlaamse regering

Brusselse gewest regering

Federatie Wallonië-Brussel

parlement van de Federatie Wallonië-Brussel

 regering van de Federatie Wallonië-Brussel

Waals parlement

Waalse gewestregering

regering van de Duitstalige Gemeenschap

parlement als het ministerie van de Duitstalige Gemeenschap

Gewesten

Grondgebonden aangelegenheden (landbouw, waterbeleid, leefmilieus, ruimtelijke ordening, stedenbouw, energie, openbare werken, vervoer)

Gemeenschappen

Persoonsgebonden aangelegenheden (cultuur, onderwijs, taalbeleid, deel van het gezondheidsbeleid, jeugdbescherming)

Flitspalen plaatsen aan de ring rond Charleroi

Waals Gewest / grondgebonden materie

De promotie van de Vlaamse cultuursteden in het buitenland

Vlaamse Gemeenschap / cultuurgebonden materie

Een nieuwe vrederechter in een Brusselse rechtbank aanstellen

Federale overheid / restbevoegdheid

Een doorlichting door de inspectie in een Kortrijkse middelbare school

Vlaamse Gemeenschap / persoonsgebonden materie

Wie is bevoegd?

Opdracht 7, 8 - p.108/9

3. De wortels van de Vlaamse politieke partijen

LWB p.174 - 175

Leerlingenpresentaties

4. Politieke partijen ontstaan uit conflicten

LWB p.175 - 177

Opdracht 2/3 - p.175/6

Op welk principe steunt artikel 16?

Scheiding Kerk en Staat.

Ander woord voor "quasi algehele verstandhouding"

Het unionisme

Wat bedoelt men met de 'sociale kwestie'?

De miserabele leef- en werkomstandigheden van de arbeiders, te lage lonen enz...

Opdracht 4/5 - p.177

Liberale Partij

Katholieke Partij

socialistische Partij

Frontpartij & VNV

Welke partij?

Vlaams Blok

Vlaams Belang

FDF -> DéFI

N-VA

5. Hoe wordt ons land geregeerd?

LWB p.178 - 179

Verschillende niveau's = verschillende bevoegdheden

Opdracht 6 - p.178

Lees de lestekst: p.178

Vervolledig het schema

Gemeenteraad

Provincieraad

Vlaams Parlement

Parlement (Kamer + Senaat)

Schepencollege (Burgemeester + schepenen)

Bestendige Deputatie

Vlaamse regering

Belgische regering (ministers (+koning))

Burgemeester/politie

NVT

NVT

Rechtbanken en gerechtshoven

Pariteit

Federale regering olv premier De Croo (2022)

Federale regering

Samenstelling

Vlaamse Regering

Samenstelling

Hoeveel evenwaardige regeringen telt ons land?

1. 1
2. 4
3. 6
4. 7

Hoeveel evenwaardige parlementen telt ons land?

1. 1
2. 4
3. 6
4. 7

Hoe heet deze Vlaamse minister?

1. Lydia Peeters
2. Hilde Crevits
3. Zuhal Demir
4. Frank Vandenbroecke

Zuhal Demir (n-va)

Vlaams minister van Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme

Zakia Khattabi (Ecolo)

Federaal minister van

Klimaat, Milieu en Duurzame ontwikkeling  en Green Deal

Frank Vandenbroucke (Vooruit)

Federaal Minister van Volksgezondheid

Hilde Crevits (Cd&V)

Vlaams Minister van Welzijn en Volksgezondheid

Ik woon in Brussel en spreek Nederlands. Wie is bevoegd voor mijn onderwijs?

1. Brussels Hoofdstedelijk Gewest
2. Vlaamse niveau
3. Federale niveau
4. Franse Gemeenschap

Ik woon in het Duitstalige Eupen en heb en klacht over de aanleg van mijn straat. Wie is bevoegd?

1. Duitstalige gemeenschap
2. Waals Gewest
3. Federale niveau
4. Franse Gemeenschap

Het leger moet ingezet worden voor een overstroming in Vlaanderen. Welk niveau is bevoegd

1. Brussels Hoofdstedelijk Gewest
2. Waals Gewest
3. Federale niveau
4. Vlaams niveau

Ik woon in Luik en ga naar een museum. Van welk niveau krijgt dit museum subsidies?

1. Brussels Hoofdstedelijk Gewest
2. Waals Gewest
3. Federale niveau
4. Franstalige Gemeenschap

Ik woon als Vlaming in Brussel. Voor welk parlement mag ik NIET stemmen?

1. parlement Franse Gemeenschap
2. Vlaams parlement
3. Federaal parlement
4. parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Naji en Van Eeckhout

Actuele verschillen en uitdagingen

- Economische kloof tussen Vlaanderen en Wallonië ('transfers')

- Politieke kloof wordt groter - ook tussen de politieke families

- Federale staat heeft duurste bevoegdheden, maar moet veel geld afgeven aan deelstaten: houdbaar?

- Moeilijke regeringsvormingen - wereldrecordhouder

- Covid19 legt falen van federaal systeem bloot

Maar wat met de drie grote breuklijnen?

1. sociaal-economische tegenstellingen: voor een groot deel ontmijnd door het Sociaal Pact. Evenwel waren er onlangs stakingen - gesteund door de PS in de regering.

2. Levensbeschouwelijke breuklijn: meer weggewerkt, oa door Schoolpact van 1958 maar ook door ontkerkelijking 

3. Communautaire crisis???

Hoe zie jij de toekomst van België?