2M: 2.6 en 2.7 (voeding en vertering bij zoogdieren/nadenken over eten) 1ste = afronden 2.5

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

thema 2; voeding en vertering

Planning

1.    nakijken 2.5 
2.     2.7 uitleg  = nadenken over eten
3.    Zelfstandig werken aan opdrachten
4.    uitleg 2.6 = voeding en vertering bij zoogdieren
5.    HW opgeven & toetsdatum herhalen
6.   Zelfstandig werken aan opdrachten

Open je boek op blz. 118

zelfstandig nakijken 

opdracht 1 t/m 8

intussen ook HW-controle

opdracht 1

<--- = 1a

1b:

A + 2

B + 4

C +1

D + 3

E + 5

1c: niet te veel en niet te vaak

opdracht 2

a;

1 het geslacht

2 de leeftijd

3 de lichaamsgrootte

b;

Ze krijgt daarmee 311 kJ + 440 kJ + 730 kJ = 1481 kJ binnen.

c;

49 minuten

d;

1296kJ

e;

72 minuten

opdracht 3

a;

 = B

b;

meer en zwaarder

c;

reservestoffen en afvallen

opdracht 4

a;

A + 3

B + 2

C + 1

b;

B + C + D

opdracht 5 - 1ste tabel

opdracht 5

Hoeveel energie je per dag nodig hebt hangt af van:

• geslacht

• lichaamsgrootte

• lichamelijke inspanning

• leeftijd

opdracht 5 - 2de tabel

opdracht 6

In de winter, want dan is het kouder en kost het meer energie om je lichaam op temperatuur te houden. Daarvoor zijn veel brandstoffen nodig.

opdracht 7

a; 2881 kcal

b; 3286 kcal

c; 2190 kcal

d;2381 kcal

e;

1 Hij is een jongen.

2 Hij is erg actief.

opdracht 8

a;

75 gram kabeljauw & minder

b;

A + B + C

2.7: Nadenken over eten

Leerdoelen:

2.7  Ik kan uitleggen dat minder vlees eten beter is voor de gezondheid en voor het milieu.

Overproductie en tekorten

In sommige landen (ook Nederland) wordt zoveel voedsel geproduceerd dat het zelfs voedsel vernietigen. In Nederland wordt ook wel voor consumenten geschikt voedsel gebruikt als veevoer, bijv.  varkens- en kippenvoer.

Overproductie en tekorten

Een voorbeeld van zo´n bedrijf dat zijn kippen 

voert met resten is kipster. Denk aan reststromen van het land, zoals haverdoppen of van bakkerijen, zoals gebroken beschuit. doen nog veel meer op het gebied van duurzaamheid m.b.t. voedsel en afval. 

                                       # dit is geen reclame, 

                                   gewoon een voorbeeld!

Overproductie en tekorten

In sommige delen van de wereld is echter een groot voedsel tekort. 

Vooral aan eiwitten;

Hierdoor worden mensen slap en moe en zijn ze vatbaarder voor ziektes. 

Hongeroedeem door eiwittekort

(waterhuishouding is verstoord; vooral vochtophoping in de buik)

Eiwitten (waar zitten ze in)

Eiwitten zitten voornamelijk in dierlijk voedsel, maar ook in peulvruchten (=bonen) en noten. 

Eiwitten (indirect eten)

Voor 1 kg dierlijk eiwit die een koe levert, moet een koe zelf tot wel 10 kg plantaardig eiwit eten.   Voor 1 kg dierlijk eiwit die een kip levert, is veel minder nodig. 

Eiwitten (direct eten)

Op de landbouwgrond waarop diervoer wordt geproduceerd, kunnen ook producten worden verbouwd die wij als mensen wel zelf eten. 

Welke redenen kan je verzinnen om geen of minder vlees te eten?

Redenen om te minderen met vlees;

• dierenwelzijn 
• eigen gezondheid
• milieu (=20-35% uitstoot broeikasgassen)
• het voedselvraagstuk: hoe kunnen we zorgen dat iedereen nu en in de toekomst voldoende te eten heeft?
• geloofsovertuiging
• smaak

Minder vlees

• Slecht voor het milieu
• Slecht voor je gezondheid;
• meer kans op beroerte,                                                                                                   diabetes type 2, darmkanker, longkanker

• Vegetariër 
• Veganisten
• Flexitariër  

Wat is het verschil tussen deze 3?

Voor 1 kilo rundvlees moet een koe zo'n 25 kilo veevoer eten. Dat veevoer moet verbouwd worden. Daar moet dan wel plek voor zijn. In zuid-amerika worden stukken bos gekapt om onder andere veevoer te verbouwen. Dat veevoer heeft water nodig om te groeien, maar de koe heeft ook water nodig om te overleven. 

Dus voor 1 kilo vlees kost het eigenlijk heel veel grond en water. 

Ruimtegebruik en CO2 uitstoot van diverse diëten 

Vlees vervangen

Als je wilt stoppen of wilt minderen met vlees eten, dan moet je wel zorgen dat je op een andere manier voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. 

Dit kan door bijvoorbeeld peulvruchten en granen te eten bij de maaltijd en door noten en veel groentes en fruit te eten. 

Vlees vervangen

Eet je ook geen zuivel en eieren, dan zal je ook extra vitamine B12 en ijzer moeten nemen. Als supplement (pil) of door vleesvervangers te eten waaraan dit is toegevoegd. 

Voor een goede opname van ijzer moet je dan veel vitamine c binnenkrijgen.

Wat zou voor jou een reden kunnen zijn om geen of minder vlees te eten? Of een reden om dit juist niet te doen?

Zelfstandig werken

ONLINE: extra stof 2.7 opdracht 1 t/m 5 

Klaar?: Lees zelfstandig in je boek blz. 153 EXTRA 6

Leerdoelen

Ik kan manieren beschrijven om voedselbederf tegen te gaan. 

       

                                                                                                

Ook echt handig  om te weten:

Ik weet hoe voedselvergiftiging ontstaat en hoe ik dit kan voorkomen.

Ik kan beschrijven wat additieven zijn en waarvoor ze dienen.

Voedselbederf

Schimmels en bacteriën groeien op en in voedsel, hierbij produceren ze giftige stoffen.

Voedselvergiftiging: afweerreactie van je lichaam die ontstaat bij het eten van voedsel dat besmet is met giftige stoffen.

Salmonella-bacteriën. 

Vooral bij 20-30°C kunnen bacteriën zich zeer snel vermenigvuldigen. 

Deze bacteriën komen voor in rauwe dierlijke producten, zoals vlees, vis en eieren, maar ook op rauwe groente en fruit. 

Het is gevaarlijk voedsel te eten dat hiermee is besmet. Klachten die je kunt krijgen zijn bijvoorbeeld diarree, buikpijn en koorts. Ze tasten de dunne darm aan en veroorzaken daar een ontsteking. Je krijgt de klachten binnen 12-36 uur van de besmetting en duren 2-3 dagen. 

 

Conserveren is het langer houdbaar maken van verse producten.

Dit doe je door de leefomstandighedenvan bacteriën en schimmels ongunstig te maken. 

Micro-organismen (bacteriën en schimmels) planten zich goed voort bij voldoende;  vocht, voedsel, warmte en zuurstof.  

Door 1 of meerdere van deze omstandigheden ongunstiger te maken, kunnen de micro-organismen zich minder goed voortplanten. Soms gaan ze zelf door.  Daardoor bederft voedsel minder snel.

Voedingsmiddelen behandelen waardoor ze langer houdbaar zijn, noem je conserveren. 

Hoe langer houdbaar gemaakt???

Door toevoegen van een conserveringsmiddel worden de leefomstandigheden ongustig gemaakt voor bacteriën en schimmels. 

suiker, zout, zuur (azijn), stikstof of sulfiet.

Leefomstandigheden ongunstig maken

1. invriezen (warmte weghalen)
2. pasteuriseren (verhitten, meeste b & s dood)
3. steriliseren (sterk verhitten, alle  b & s dood)
4. vacuüm verpakken (lucht uit verpakking zuigen)
5. drogen (water aan voedsel onttrekken)
6. conserveermiddel toevoegen (maken leefomstandigheden ongunstig)

Additieven

Een conserveermiddel is een voorbeeld van een additief. 

Additieven zijn stoffen die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd om ze langer houdbaar of aantrekkelijker te maken (kleur-, geur-, smaakstoffen). 

Je hebt natuurlijke en kunstmatige additieven.

Huiswerk volgende les = 

1 =  2.7 opdracht 1 t/m 5 ONLINE

2 = 2.6 opdracht 1 t/m 8 WERKBOEK

Woensdag 5-2-2025=

Proefwerk thema 2.1 t/m 2.7 + LO 1 

Wat is het verschil tussen een vegetariër en een veganist?

Wanneer ben je een flexitariër?

Volgende les

• Vragenuur: stuur via teams je vragen in
• Optie: als afsluiting een nieuw themaspel