1.4 fake news

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

1.4 fake news

Bij welk onderdeel van het vak hoort deze les?

1. Oriëntatie
2. Aardrijkskunde
3. Geschiedenis
4. Actualiteit

Reisdoelen

1: Je kunt uitleggen wat desinformatie is.

2: Je kunt belangen van desinformatie herkennen.

3: Je kunt zelfstandig de betrouwbaarheid van bronnen beoordelen.

Bronnen

Bronnen geven je informatie. Bronnen zijn echter niet alleen belangrijk bij het bestuderen van het verleden, maar ook om je te informeren over de actualiteit. 

Actualiteit: Onderwerpen of gebeurtenissen die in het nieuws zijn. 

Desinformatie

Om te weten te komen wat er in de wereld gebeurt, speuren journalisten naar informatie over gebeurtenissen. De informatie over die gebeurtenissen zie je terug in het nieuws, in de krant, of op sociale media. Niet al het nieuws dat wordt verspreid is waar. Sommige mensen verspreiden namelijk nepnieuws. Nepnieuws is nieuws dat is verzonnen en niet is gebaseerd op feiten. Je noemt dit ook wel desinformatie. De makers van desinformatie zijn zich ervan bewust dat de informatie die zij verspreiden onjuist is. 

Opdracht

Maak je eigen journaal, waarin je een ''fakenews''-item deelt en een echt nieuwsitem. 

Kritisch denken:

Het proces om op basis van goed afgewogen informatie tot een beargumenteerde en onderbouwde mening te komen

Leren argumenteren

2. Vervolgens onderbouw je de stelling met een of meerdere argumenten:

Stelling = geformuleerd standpunt

Cirkelredenering

Verkeerde vergelijking

Onterecht beroep op autoriteit

Verkeerd verband tussen oorzaak en gevolg

"Ik vind Kees geen aardige man, want ik mag hem niet zo.”

"Het blijft de hele week mooi weer, want dat heeft  mijn tante op facebook gezet"

Nu ik een nieuwe fiets heb hoef ik nooit voor een stoplicht te wachten’.

Ik vind dat we echt niet naar gym hoeven, we bewegen toch al als we naar school fietsen?’

Accounts van influencers die fake news verspreiden moeten tijdelijk gedeactiveerd worden

Prima

Op het randje

Kan écht niet

Alleen mensen met een IQ hoger dan 70 mogen stemmen

Prima

Op het randje

Kan écht niet

Opdracht (10min) - in tweetallen

1. Kies een stelling (zie voor inspiratie de website op de volgende slide)

2. Bepaal jouw standpunt, ben je het eens of oneens?

3. Onderbouw jouw standpunt met 2 argumenten

4. Stuur je werk in via teams (naar Mevr. Walhout)

www.schooldebatteren.nl

Lesopdracht 1 – bizarre voorwaarden (25 minuten)

Soms is de waarheid meer bizar dan je fantasie. Daar gaan we gebruik van maken in deze opdracht.  Maak in Photoshop, Indesign of Canva in duo’s een nieuwsbericht waarin gebruikersvoorwaarde centraal staan. Bijvoorbeeld: Iemand die is de dupe is geworden. Of iemand die voorwaarde heeft gevonden die niet waar klinken. Kies zelf een onderwerp.  

• Bepaal eerst het (communicatie)doel dat je wil bereiken met dit nieuwsbericht 
• Een nieuwsbericht is een artikel over het nieuws. Er staat zoveel mogelijk informatie in en je beantwoordt in ieder geval: Wat is er gebeurd? Wie heeft ermee te maken? Waar is het gebeurd? Wanneer is het gebeurd? Waarom is het gebeurd? 
• Het belangrijkste nieuws in de bovenste alinea (de 5 W’s en de H) 
• Een goede pakkende kop die de lading van het nieuws dekt. 
• 1 onderwerp per nieuwsbericht 
• Gebruik je fantasie! Als er zoiets bestaat als de nucleaire clausule in Itunes, wat kan er dan allemaal nog meer waar zijn? 
• Laat het bericht er zo echt mogelijk uitzien, we gaan de echte en neppe berichten door elkaar husselen, kijken of jullie kunnen ontdekken welke nep zijn. 

Lever het bericht in op Teams opdrachten, naam: student_fake news_datum 

Nepnieuws

• Nieuws dat niet op waarheid berust.
• Manipulatie: Het opzettelijk verdraaien of weglaten van feiten, vaak zonder dat de lezer of kijker zich ervan bewust is.
• Propaganda: Er wordt bewust eenzijdige informatie gegeven met als doel de mening van mensen te beïnvloeden. 
• Indoctrinatie: Mensen krijgen langdurig, systematisch en dwingend eenzijdige opvattingen opgedrongen met de bedoeling dat zij deze opvattingen kritiekloos overnemen

Gevaren?

• Polarisatie: Het proces waarbij de tegenstellingen tussen groepen groter worden en ze steeds meer tegenover elkaar komen te staan.
• Complottheorieën: Gaat er van uit dat bepaalde gebeurtenissen het resultaat zijn van een samenzwering tussen mensen of groepen met kwaadaardige bedoelingen.

Herkennen?

Objectief: hoe iets werkelijk is. (Feiten)

Subjectief: Wat iemand ergens van vindt. 

Referentiekader: Alles wat je bezit aan kennis, ervaringen, normen, waarden en gewoonten. 

Selectieve waarneming: Je ziet alleen wat je wilt zien. 

Vooroordelen: Je oordeelt over iets of iemand zonder dat je die persoon of die zaak kent. 

Kritisch denken

Het proces om op basis van goed afgewogen informatie tot een beargumenteerde en onderbouwde mening te komen. 

Hoe argumenteren?

Stellingen: Geformuleerde standpunten

Argument: Een uitleg waarom je iets vindt. 

Bekijk punten altijd van meerdere kanten. 

Oefening baart kunst

Wat: Maak propaganda/ nep nieuws

Hoe: In tweetallen maak je propaganda/nep nieuws. 

Hulp:  Docent, je boek (begrippen), groepsgenoot.

Tijd: 30-40 minuten 

Uitkomst: Je hebt geoefend met de begrippen. Je bent in staat om nepnieuws/propaganda te maken en daardoor te herkennen.

Klaar? Delen met de klas. Wie wordt de winnaar? Verder met de werkwijzer.