Klas 2, par 2.4: Megastad, krachtstad met groeistuipen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 2 - Steden

Leerdoelen

1. Je weet wat de belangrijkste redenen zijn voor de woon- en werkproblemen in een megastad.
   
2. Je begrijpt waarom de informele sector ‘de smeerolie van de stedelijke economie’ wordt genoemd.
   
3. Je kunt met een kaart of foto uitleggen hoe een krottenwijk verandert.
   

De steden groeien!

Mensen zijn altijd al naar de stad getrokken en zullen dat altijd blijven doen. Verstedelijking is dus van alle tijden...

Er zit wel een verschil in het verstedelijkingstempo. Zo heb je in paragraaf 2 geleerd dat dit tempo hoger is in arme landen, dan in rijke landen. Hoeveel groter? Wel 11 keer zo groot in Afrika als in Europa!

Oftewel, steden in Afrika groeien 11 keer zo snel als Europese steden. Het is dan ook niet gek dat dit tot problemen leidt:

• De megastad groeit sneller, dan dat er nieuwe huizen gebouwd kunnen worden.
• Er komt zo veel verkeer bij, dat er enorme verkeersproblemen ontstaan.
• Er is een tekort aan banen voor alle nieuwe mensen.
• Er zullen milieuproblemen ontstaan in de megastad.

Waarom de krottenwijken?

De krottenwijken (ook wel sloppenwijken of slums genoemd) zijn de plekken waar veel nieuwe mensen in megasteden gaan wonen. Veel mensen komen van het platteland af en hebben dus geen geld voor een nieuw huis. Maar nieuwe huizen zijn er ook nog niet, want de stad heeft ze nog niet kunnen bouwen voor al die miljoenen nieuwe bewoners van de megastad.

Het is dus heel normaal om in een krottenwijk te wonen:

20-30% van alle mensen die in steden in ontwikkelingslanden wonen, woont in een krottenwijk.

In sub-Sahara Afrika (het midden tot zuidelijke deel van Afrika) is dit zelfs 50%.

(Dit percentage is een gemiddelde van alle steden. Voor megasteden is dit aantal dus nog veel hoger...)

Krottenwijken ontstaan en ontwikkeling

Zoals bekend worden in krottenwijken de huizen zelf gebouwd. De wijken ontstaan op plekken waar niemand huizen heeft gebouwd, omdat ze dit gewoon niet willen. De plek is er smerig of het is er te gevaarlijk.

Toch blijven de krottenwijken niet voor altijd zo slecht. De wijken zullen zich ontwikkelen tot goede buurten waar mensen graag willen wonen.

Deze ontwikkeling van krottenwijk tot volksbuurt gaat in 6 stappen.

Bouw van de krottenwijk

Stap 1:

Op een lege (slechte) plek in de stad worden illegale huisjes zelf gebouwd.

Er wordt door mensen zelf materiaal bij elkaar verzameld. De krottenwijk bestaat in deze fase alleen nog maar uit een aantal huizen die in zeer slechte staat verkeren.

Wat zie je op de foto: Een zeer smerige plek waar enkele losse huizen staan. De huizen zijn zo slecht dat er zelfs een gat/open plek in het dak zit...

Verbetering van de huizen

Stap 2: 

De huizen worden langzaam aan opgeknapt door de bewoners. 

De mensen in de krottenwijk zullen een beetje geld bij elkaar hebben verdient. Dit geld zullen ze gebruiken om hun huis wat op te knappen en de omgeving op te ruimen. De krottenwijk bestaat in deze fase uit betere huizen dan in fase 1 en het is er ook een stuk schoner.

Wat zie je op de foto: Mensen hebben de moeite genomen om een hek te bouwen, de muren en het dak op te knappen en om een tuintje aan te leggen.

De gemeente helpt

Stap 3:

De huizen zijn niet meer illegaal en het stapbestuur helpt om de wijk op te knappen.

Als de mensen lang genoeg in de krottenwijk wonen krijgen ze toestemming om er te blijven. Vanaf dit moment zal de stad helpen om de wijk te ontwikkelen. Ze zullen daarbij problemen aanpakken die de bewoners zelf niet kunnen (riolering, wegen en elektriciteit).

Wat zie je op de foto: Er is te zien dat er net een nieuwe weg is aangelegd en dat er elektriciteitspalen zijn neergezet. Wel zie je aan de huizen dat het nog geen goede buurt is.

De kinderen groeien worden ouders

 Stap 4:

De kinderen willen een eigen huis in de krottenwijk.

De kinderen van de eerste bewoners zullen opgroeien, volwassen worden en een gezin krijgen. Dit betekent dat ze een eigen huis willen. Bovenop het oorspronkelijke huis wordt een nieuwe etage gebouwd. Onderin wonen de ouders en er bovenop de kinderen met hun eigen kinderen. In de buurt zullen ook scholen worden gebouwd en zullen er markten en winkels komen. De leefbaarheid van de wijk neemt dus sterk toe.

Wat zie je op de foto: Je ziet huizen met meerdere verdiepingen, waar de kinderen kunnen wonen. De huizen zijn enorm opgeknapt (van steen, ramen en betere daken)

Onderdeel van de stad

Stap 5: 

Er zal een verbinding komen tussen de krottenwijk en de de rest van de stad.

De mensen in de krottenwijk zullen steeds meer naar andere delen van de stad gaan. Mensen hebben meer geld en gaan naar het stadcentrum om kleding te kopen of naar de bioscoop te gaan. Maar ook steeds meer kinderen zijn naar school gegaan en zullen een opleiding volgen op een universiteit in het centrum van de stad. Er zal voor al deze mensen een verbinding moeten komen (bus, metro of tram)

Wat zie je op de foto: In de krottenwijk is er een busverbinding.

De huizen zien er netjes uit en de omgeving is schoon.

Volksbuurt

Stap 6:

De sloppenwijk is zo ver ontwikkeld dat het een prima of zelfs goede buurt is om te wonen. Het is nu geen sloppenwijk meer, maar een volksbuurt.

De wijk is zo ver ontwikkeld, dat het een goede plek is om te wonen. Het is er dus veilig, schoon  en de huizen zijn er goed. De wijk is zo gewild, dat mensen van buitenaf er zelfs een huis willen kopen en in de wijk willen wonen.

Wat zie je op de foto: een gezellige vrolijke wijk met stevige huizen en een schone omgeving.

(Te weinig) werk in de megastad

De steden in Europa zijn vooral tijdens de Industriële Revolutie gaan groeien. De stoommachine was uitgevonden, fabrieken werden gebouwd en er waren veel mensen nodig om in de industrie te gaan werken. Mensen die naar de stad trokken, konden dan ook heel gemakkelijk aan een baan in een fabriek komen.

In megasteden is dit helaas niet het geval. Mensen trekken in arme steden naar de stad, omdat het leven op het platteland zo slecht is, niet omdat er heel veel banen zijn in de stad. Daarnaast hebben deze mensen ook geen opleiding, en kunnen ze heel veel werk niet doen. 

Toch is er werk voor deze mensen. De helpen waar ze kunnen en een heel klein beetje geld. Zo ruimen ze afval op van straat, verkopen ze spullen in een kraam op straat, poetsen ze schoenen, sjouwen ze in de haven, brengen ze mensen rond in een taxi of sluiten zich aan bij bendes en verkopen drugs.

Dit werk is niet geregistreerd en doen ze dus eigenlijk ook illegaal. Dit soort ongeregistreerd werk heet: de informele sector.

In megasteden werkt wel 60% van alle mensen in de informele sector.

De informele sector is de weg naar een betere toekomst

Aangezien 60% van de mensen in de informele sector werkt, is dit type werk heel belangrijk.  Het wordt het ook de 'smeerolie van de stedelijke economie' genoemd omdat en het de megastad draaiende houdt. Ook verdienen mensen hiermee het geld om hun huis in de krottenwijk op te knappen.

Uiteindelijk groeien de kinderen op door het geld dat de ouders in de informele sector hebben verdient. Deze kinderen zijn naar school gegaan en zijn gemotiveerd om een goede baan en toekomst te krijgen.

Deze nieuwe generatie zorgt voor een sterke ontwikkeling van de megastad. En als de megastad ontwikkeld, dan heeft deze weer een grote invloed op de regio er omheen.

Megastad = mega verkeersproblemen

In veel megasteden zijn enorme verkeersproblemen. Dit heeft twee redenen:

1. Er komen sneller mensen bij dan de stad op ingericht kan worden. (Er moeten nog meer wegen worden gebouwd)
2. Er is niet genoeg kennis om de verkeersproblemen op te lossen. (Er zijn nog niet genoeg mensen met een opleiding)

Het is daarom niet vreemd om enorme verkeerschaos en urenlange files te hebben. Ook zie je dat al het verkeer door elkaar loopt (mensen, soms zelfs met ezels en koeien, lopen op straat tussen auto's en fietsen).

Oplossing voor de verkeersproblemen

Er moet een scheiding komen van het verkeer:

• Langzaam en snel verkeer moet uit elkaar worden gehouden door afscheidingen (auto's op een eigen weg en voetgangers op de stoep)
• Er moeten ringwegen komen om de megastad heen. Hierdoor hoeft niet al het verkeer door de stad heen en heb je alleen lokaal verkeer (verkeer dat naar de specifieke plek toe moet)

Op de foto zie je de bouw van een snelweg. Deze komt dus hoger te liggen, waardoor mensen snel de stad door kunnen (over de snelweg), of naar een plek in de stad (beneden over de kleinere weg).

Megastad = mega milieuproblemen

In megasteden zijn vaak veel milieuproblemen:

• Er is heel veel verkeer
• Fabrieken zijn vervuilender dan in Westerse landen
• Er zijn weinig milieuwetten, dus bedrijven lozen afvalstoffen in rivieren.
• De informele sector houdt zich al helemaal niet aan milieuwetten.
• Inwoners dumpen afval op straat.
• Veel afval van Westerse landen gaat naar arme landen en megasteden om daar 'verwerkt' te worden (en beland vaak gewoon op een vuilnisbelt.

Eigenlijk is het milieu ook geen prioriteit. De stad wil zich eerst kunnen ontwikkelen. De economie komt dus eerst, het milieu staat pas op de tweede plaats...