Grammatica klas 2 (herhaling jaar 1)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Herhaling Grammatica - zinsontleding voor klas 2

De vaste volgorde...

• Persoonsvorm 

• / Zinsdelen / 

• Onderwerp 

• Werkwoordelijk gezegde

• Lijdend voorwerp 

• Meewerkend voorwerp 

• Bijwoordelijke bepaling

Persoonsvorm - Onderstrepen

•  Zet de zin in een andere tijd.

De leerlingen zitten (vt = zaten) luisterend in de klas.

De jongen belt de volgende dag het meisje terug.
(PV=?)

1. De jongen
2. belt terug
3. belt
4. de volgende dag

Onze schriften moesten wij ook afstaan aan onze docent.
(PV=?)

1. onze schriften
2. moesten
3. wij
4. afstaan

 / Zinsdelen /

• pv is één deel.
• alles voor pv is één deel.
• alles wat je vóór pv kunt zetten is één deel.
• ww horen bij elkaar in één deel, behalve pv (die heb je al apart gezet)

De leerlingen / zitten / luisterend / in de klas.

Helaas had ik een aanrijding met de stoeprand niet kunnen voorkomen.
(wat is een goed zinsdeel=?)

1. /met de stoeprand /
2. / een aanrijding met de stoeprand /

Helaas had ik een aanrijding met de stoeprand niet kunnen voorkomen.
(wat is een goed zinsdeel=?)

1. / kunnen voorkomen /
2. / kunnen / voorkomen /

Onderwerp 

• wie / wat + PV (wie of wat doet het in de zin?)
• Onderwerp staat (bijna) altijd naast persoonsvorm.
• Is PV enkelvoud, dan is O ook enkelvoud (en andersom).

     

          O

De leerlingen / zitten / luisterend / in de klas.

De toets zullen de leerlingen goed maken.
(onderwerp=?)

1. De toets
2. de leerlingen

Ik heb haar de juiste informatie verstrekt.
(onderwerp=?)

1. de juiste informatie
2. haar
3. ik

Werkwoordelijk gezegde

alle ww horen in het WWG, óók PV!

         O                        WWG                                                             WWG

De leerlingen / zouden / luisterend / in de klas / kunnen zitten.

=> pv is onderdeel van het wwg.

=> ook woorden als 'te' en 'aan het' horen erbij.

Ik had haar de juiste informatie
kunnen verstrekken.
(wwg=?)

1. had
2. kunnnen verstrekken
3. had kunnen verstrekken

Lijdend Voorwerp 

wie / wat + gezegde + o

       O     WWG                                 LV                          WWG

• Ik / kan / de leerling / een goed cijfer / geven*.

                                    wie/wat kan ik geven => een goed cijfer (is LV)

            O                          WWG                                         LV           WWG

• De leerlingen / zullen / volgende week / de toets / krijgen*. 

                   wie/wat  zullen de leerlingen krijgen => de toets (is LV)

!! Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp.

Ik had haar de juiste informatie
kunnen geven.
(LV=?)

1. haar
2. de juiste informatie
3. ik
4. informatie

De tulpen staan in de vaas.
(LV=?)

1. de tulpen
2. in de vaas
3. Er is geen LV in deze zin

Meewerkend voorwerp

aan / voor wie + wwg + ow + lv

       O    WWG     MV                        LV                      WWG

• Ik / kan / de leerling / een goed cijfer / geven*. 

                   Aan wie kan ik een goed cijfer geven => aan de leerling (is mv)

            O                   WWG       MV                                   LV                  WWG

• De leerling / zal / voor het zieke meisje / een kaart / kopen*. 

         Voor wie zal de leerling een kaart kopen => voor het zieke meisje (is mv) 

!! Niet elke zin heeft een meewerkend voorwerp.   

Ik had aan hem het nieuwe spel
kunnen lenen.
(MV=?)

1. hem
2. het nieuwe spel
3. ik
4. aan hem

Gelukkig gaf hij een warme deken om op te warmen.
(MV=?)

1. hij
2. een warme deken
3. Er zit geen MV in deze zin

Bijwoordelijke bepaling

• Deze geven extra info over plaats, tijd, hoe, waar etc.
• Er kunnen meerdere BWB's in de zin staan.
• Niet en wel zijn altijd losse BWB’s.

         

                                                Wanneer?     Hoe?           Waar?

   O                            WWG       BWB            BWB             BWB

De leerlingen / zaten* / gisteren / luisterend / in de klas.

Helaas kon ik gisteren een aanrijding niet voorkomen.
(bwb's =?)

1. helaas
2. gisteren, niet
3. helaas, niet
4. helaas, gisteren, niet

Dus gebruik de vaste volgorde bij ontleden...

• Persoonsvorm - Zet de zin in een andere tijd 

• / Zinsdelen / - Alles voor pv is één deel.

                              - Ook alles wat je voor pv kunt zetten is één deel.

                              - De andere werkwoorden komen bij elkaar in één deel.

• Onderwerp - wie / wat + PV?

                             - Het onderwerp staat (bijna) altijd naast de pv.

                        

en verder...

• Wwg - Alle ww in de zin komen in het wwg.
  (Vergeet pv niet!)
  

• Lv - wie / wat + wwg + O
  Een lv staat niet altijd in de zin!

en als laatste...

• Mv (aan / voor iemand) - Dit is altijd een persoon!
  

                                                        - Dit kan ook zonder een lv in de zin voorkomen! 
                                                        - Een MV staat niet altijd in de zin.

                                                   

• Bwb                           - Plaats, tijd, richting, hoe iets gebeurt, …
  

                                           - Er kunnen meerdere BWB’s in een zin voorkomen.

                                            - Niet / wel zijn altijd losse bwb's.

Vragen?

Is er een zinsdeel dat je lastig vindt?

Noteer dat in je schrift en stel morgen (vrijdag) de vraag in de les. 

Terug naar de ppt

Je gaat nu aan de slag met opdrachten in de online methode. Sluit deze LessonUp af en ga terug naar de ppt.