medicatie trainingsdag 3

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Trainingsdagdeel 3

Nathalie C.N. Fonville

april 2020

Reader pgs. 11 t/m 13

pgs.42 t/m1 9

Welkom bij het derde online dagdeel van deze digitale medicatietraining

 De vorige keer hebben we het gehad over onze doelgroep: ouderen en wat de aandachtspunten zijn over medicatie voor deze groep en dat medicatie anders werkt bij ouderen.

In deze les gaan we meer in op de Medicatie veiligheid bij het medicatie delen & bewaren en  de medicatieketen

Maar eerst een casus uit de praktijk

Een  57-jarige verzorgende werkte in een verpleeghuis. Daar checkte ze het bloed van een dementerende bewoonster (79). Ze schrok van de waarden, belde een verpleegkundige en de arts. Die zei dat de verzorgende de bloedwaarden nogmaals moest meten. Als deze niet verandert waren, moest de verzorgende 6 eenheden kort werkende insuline inspuiten.

De verzorgende kon geen prikpen vinden, ze gebruikte een spuit. Vervolgens spoot ze een ampul van 3 milliliter in bij haar cliënt.

Door de overdosis insuline zakte de dementerende vrouw weg, en raakte in coma.

Toen ze hier na bijna een week uit ontwaakte, kon ze minder goed praten en zeer moeizaam slikken

Wat ging hier allemaal mis?
Schrijf minimaal 5 dingen op

Wat ging er allemaal mis

Zes eenheden insuline is  zo weinig dat het alleen via een prikpen gediend kan worden.

De verzorgende  heeft nu 50 maal de 6 eenheden insuline is. Als ze 6 milliliter heeft ingespoten, is dit 100 x de bevolen hoeveelheid. 

De verzorgende is ontslagen. De verzorgende wist niet hoe ze 3 milliliterampul moest omrekenen naar de voorgeschreven 6 eenheden, ‘Maar ik vond dat ik iets moest doen’, verklaarde ze tijdens de zitting. De verzorgende was tijdens de zitting erg emotioneel. Op de vraag van de rechter hoe het mogelijk is om zo’n fout te maken, met zoveel ervaring, antwoordde ze huilend: ‘Het was stervensdruk, het liep over.’ 

 

Deze verzorgende was niet bekwaam. 

Voer nooit een handeling als je je niet bekwaam voelt ook niet om je team te steunen omdat het druk is.

Wat weet je van het beleid van SWZ ?

Een organisatie is verplicht
een medicatiebeleid
te hebben waarin staat:

Veilige principes- medicatieketen/wie & proces/wat

Een organisatie
is verplicht een medicatiebeleid te hebben waarin duidelijk staat beschreven:

• Bevoegdheden, verantwoordelijkheden en taken verschillende medewerkers;
  
• Distributie- en opbergsysteem van medicijnen;
  
• Verspreiden en registreren van medicijngebruik;
  
• Medicatie in eigen beheer;
  
• Procedure bij fouten;
  
• Voorschrijven van medicijnen

Wat is wordt er nu precies bedoeld met de Veilige principes?

De Veilige principes gaan over wat ‘in principe’ veilig is in de medicatieketen in de sector verpleging, verzorging en thuiszorg. Principes geven aan wat in beginsel veilig is. In beginsel, dus je moet altijdafwegen: wat is in deze situatie voor deze cliënt veilig? Soms is het veiliger om juist af te wijken van de principes. Dat vraagt een professionele afweging, die je wel goed moet kunnen motiveren. 

Medicatieveiligheid

• Wees bewust van de risico’s in het medicatieproces;
  
• Probeer de risico’s zo klein mogelijk te maken;
  
• Neem de verantwoordelijkheid die bij je functie hoort;
  
• Signaleer onveilige situaties en ga hierover het gesprek met elkaar aan;
  
• De “veilige principes” bieden niet overal een antwoord op. Gebruik gezond verstand en wees redelijk;
  
• Communiceer met de andere betrokken zorgverleners in de keten.
  

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Kijkopdracht

• Kijk naar deze 3 fimpjes. 
• Schrijf 3 dingen op per filmpje wat je opvalt over veiligheid?

Verantwoordelijkheden medicatieketen in 6 stappen

• Arts
  
• Client
  
• Apotheker
  
• Helpende/verzorgende
  

per stap rol & verantwoordelijkheden zorgmedewerker

Algemeen	Procedure medicatieproces: oa wijze van samenwerking en communicatie, logistieke proces medicatie (zie stappen hierna, o.a. doorgeven starten, wijzigen, stoppen medicatie; bijbestellen/herhalen medicatie; medicatie zoveel mogelijk via GDS; spoedleveringen; aanleveren en retourneren van medicatie).	Arts/apotheker/ zorgorganisatie
	Voorlichting aan cliënt (wie, waarover wanneer, in welke vorm).	Arts/apotheker zorgorganisatie
	Scholing en bijscholing.	Arts/apotheker zorgorganisatie
Stap 1 Voorschrijven	Procedure mbt bespreken met cliënt en besluitvorming over evt. overdragen medicatiebeheer aan zorgorganisatie.	Arts/apotheker zorgorganisatie
	Overdracht van medicatiegegevens.	Cliënt/arts/ apotheker zorgorganisatie
Stap 2 Ter hand stellen	Aanleveren actueel medicatieoverzicht en toedienlijst.	Cliënt/arts/ apotheker zorgorganisatie
	Logistiek van medicatie: aanleveren medicatie, omgaan met wijzigingen etc	Arts/apotheker zorgorganisatie

Stap 3 Opslag en beheer	Opslag van medicatie/bewaarcondities	Arts/apotheker zorgorganisatie
	Logistiek van medicatie: retourneren niet gebruikte medicatie.	Arts/apotheker zorgorganisatie
Stap 4 Gereed make n	toediening gereed maken’. Procedure ‘voor toediening gereed maken’	Arts/apotheker zorgorganisatie
	Welke (losse, risicovolle) geneesmiddelen een dubbele controle nodig hebben, uitgaande van een landelijke lijst. Arts/apotheker zorgorganisatie Procedure mbt uitvoeren van voorbehouden	Arts/apotheker zorgorganisatie
Stap 5 Toedienen en registreren	Periodieke medicatiebeoordeling – procedure. Welke cliënten en met welke frequentie medicatiebeoordeling doen, en wie er op welke wijze bij is betrokken (naast arts en apotheker: rol cliënt en zorgmedewerker)	Arts/apotheker zorgorganisatie
Stap 6 Evaluatie	Melden van incidenten en terugkoppeling naar andere zorgverleners	Arts/apotheker zorgorganisatie

Stap 1 Voorschrijven en algemeen

De zorgmedewerker:

1. Signaleert of de cliënt wel of niet zelf medicatie (geheel of gedeeltelijk)
 kan en wil beheren en bespreekt dit z.n. met de cliënt volgens de procedure van de zorgorganisatie. 

2. Indien de cliënt niet zelf de medicatie kan beheren, dan zorgt de

zorgmedewerker dat de procedure in gang wordt gezet (door cliënt of
 medewerker) voor aanvragen van indicatie voor medicatiebeheer. 

3. Informeert de apotheker en arts over overname van medicatiebeheer
volgens de afspraken tussen zorgorganisatie en apotheker resp. arts. 

4. Adviseert de cliënt zelfzorgmedicatie te melden aan arts en apotheker.

5. Legt afspraken over het overnemen van medicatiebeheer vast in het

zorgleefplan.

6. Neemt in het hele medicatieproces alleen werkzaamheden op zich

die tot haar verantwoordelijkheid en bevoegdheid behoren.

7. Draagt zorg voor overdracht van medicatiegegevens volgens de

afspraken in de zorgorganisatie.

Stap 2 Ter hand stellen (afleveren)

De zorgmedewerker:

De zorgmedewerker heeft géén rol/verantwoordelijkheid in het

transport van medicatie tussen apotheek en cliënt.

Wat doe je bij een fout? beschrijf hoe het binnen jouw werkplek geregeld is

Fouten

Medicatiefouten en (bijna) incidenten kunnen hele nare gevolgen hebben, voor de cliënt en voor de medewerker. 

Hoe vervelend ook, fouten en incidenten zullen nooit helemaal uit te bannen zijn. Wél is het heel belangrijk om ervan te leren, en de kans op herhaling te verkleinen.

Altijd melden!!!

Bij staffuncionaris

• Welk medicijn het gaat
  
• welke bewoner het is
  
• welke dosering
  
• Oorzaak/ waardoor het kwam.
  

Rode vlag signalering

Uitzetten medicatie - de Baxter rol

• Uitzetten gebeurt door de apotheek in een zogenaamde baxterrol
• incidentieel gebeurt het soms  door verzorgenden 
• Medicijnen uitzetten is een kritische en risicovolle
  
• handeling; verzorgenden moeten deskundig en
  
• bekwaam zijn
  
• Maak gebruik van een actueel medicijnoverzicht van
  
• de cliënt
  (apotheek)
• 
  Leg schriftelijk vast wie de medicijnen heeft uitgezet

Geneesmiddelendistributiesysteam, de Baxter  - voordelen

• Geautomatiseerd op een rol
  
• Verpakt per momentinname
  
• Medicijnen niet meer uit doosjes of potjes halen
  

Geneesmiddelendistributiesysteam, de Baxter - nadelen

• Niet alles kan in zakjes
  
• Knippen bij veranderingen (verantwoording van apotheek)
  
• Zakjes niet open
  
•     kunnen maken
  

Kijk naar deze 2 filmpjes over de baxter rol

Noem vijf voor en nadelen van de baxter

Tips veilig medicatiedelen

• Dubbele controle bij risicovolle medicatie
  
• Geef niet zomaar ongemerkt medicijnen
  
• Wees alert op (veranderingen in) de gezondheidssituatie van de cliënt
  
• Zie erop toe dat cliënt medicijn daadwerkelijk inneemt
  
• Wees zorgvuldig met “zo nodig”- medicijnen
  
• Meld fouten en onderneem actie
  

Registreren

• Medicijnen in het zakje: teken af na toediening per tijdstip per medicijn
  
• Medicijnen niet in een zakje: teken af na toediening per tijdstip per medicijn
  
• Zo nodig medicijnen: teken af na toediening en noteer tevens het tijdstip van toediening en de dosering
  

Check:

• Identiteit van de cliënt 
  
• Naam van de medicijnen 
  
• Sterkte 
  
• Dosis 
  
• Vervaldatum 
  
• is het geneesmiddel op de juiste wijze bewaard 
  
• 
  Toedieningstijdstip 
• 
  toedieningswijze 

De zorgorganisatie is verantwoordelijk voor de bij- en nascholing van medewerkers.

   

Als je vindt dat je niet voldoende bekwaam bent om voorbehouden en risicovolle handelingen te verrichten, ga dan in gesprek met je leidinggevende.  

Een overzicht van deze handelingen vind je in bijlage 3 van de Handleiding Voorbehouden handelingen (pdf) bij verpleging, verzorgen en thuiszorg (ActiZ, BTN, LHV, Verenso, 2012). 

Dit is de laatste slide

• Vergeet niet de opdracht in te leveren 
• Zodra ik de opdracht heb, wordt de online toets met je gedeeld
• Na de toets krijg je nog een competentiegericht interview met een praktijkopleider (informatie krijg je hierover bij toets)
• Dan begint het oefenen onder begeleiding
• Na 3 handtekeningen mag je zelfstandig gaan delen

Succes met de toets en het interview

[e-mail]