16.3 Verworven afweer en antistoffen 5V 2425

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

16.3 Verworven afweer en antistoffen 

Herhaling

Aspecifieke-aangeboren afweer.

Wat weten jullie nog?

Welke BINAS tabellen?

Herhaling BINAS 84J

Aspecifieke-aangeboren afweer.

Fysieke barrière - huid

Chemische barrière - stoffen in zweet/slijm

Ontstekingsreactie

Witte bloedcellen (fagocyten/macrofagen/NK cellen)

Complementsysteem

Herhaling

Wat zijn antigenen en waar zitten ze?

Antigenen 

Vandaag

Specifieke afweer

Antistoffen

Leerdoel 6

Je kunt beschrijven hoe in je lichaam de verworven/specifieke afweer ontstaat en de rol van verschillende lymfocyten daarbij uitleggen.

BINAS 84L

1

2

4

5

3

Specifieke afweer 

Wordt gestart door een Antigeen Presenterende Cel (APC):

• Een fagocyt die een ziekteverwekker heeft 'opgegeten'

APC - fagocyt

Fagocyten die bijvoorbeeld een bacterie hebben opgenomen zullen deze verteren en vervolgend delen ervan op hun celmembraan presenteren.

Hiervoor gebruikt de fagocyt het MHC-II eiwit.

1

Lymfe stelsel

De fagocyt (APC) verplaatst zich naar een lymfeknoop en presenteert het antigeen aan T-helper cellen (Th-cellen).

2

APC activeert T-helpercel (BINAS 84L1 linksboven)

Cytotocische T cellen 

De Th-cel activeert Tc-cellen (Cytotoxische T cellen) met dezelfde receptor.

De geactiveerde Tc-cellen (cytotoxische T cellen) herkennen met die receptor geinfecteerde lichaamscellen en prikken deze lek -> cellen gaan dood.

3

B cellen 

De Th-cel activeert B-cellen met dezelfde receptor

Geactiveerde B cellen vormen plasmacellen

4

Plasmacellen/ antistoffen 

 Plasmacellen produceren antistoffen die dezelfde vorm hebben als de receptor.

Antistoffen binden heel specifiek aan het antigeen en dus aan de ziekteverwekker.

1

2

4

5

3

BINAS 84L

Plak gebeurtenissen 1 t/m 5 op deze tabel, waar vind je welk deel terug?

1

2

3

4

5

Cellulaire afweer: 

met Tc cellen 

Humorale afweer: 

met antistoffen 

Synoniemen

B-cellen = B-lymfocyten

Th-cellen = Thelper cellen = Th-lymfocyten

Tc-cellen = cytotoxische T-cellen = Tc-lymfocyten

Vraag

(BINAS 84L) Wat houdt de klonering en differentiatie van 

Th-cellen, Tc-cellen en B-cellen in?

Vraag

(BINAS 84L) Wat houdt de klonering en differentiatie van 

Th-cellen, Tc-cellen en B-cellen in?

klonering: deling, er worden meer exemplaren gevormd

differentiatie: er worden verschillende typen gevormd (zoals geheugencellen)

Vraag

Waarom heb je bij een infectie met een virus zowel Tc-cellen als B-cellen nodig?

Vraag

Waarom heb je bij een infectie met een virus zowel Tc-cellen als B-cellen nodig?

Omdat je aan de ene kant de vrije virussen moet wegvangen ter voorkoming van nieuwe infecties (met antistoffen) maar ook de geïnfecteerde cellen moet doden om te voorkomen dat er steeds nieuwe virussen worden gemaakt (met Tc cellen).

Vraag

Hoe herkennen de Tc-cellen een geïnfecteerde cel?

Vraag

Hoe herkennen de Tc-cellen een geïnfecteerde cel?

(vorige les)

Doordat alle cellen eiwitten op hun celmembraan dragen (op het MHC-I molecuul) dit op dat moment in de cel worden gemaakt. Dit zijn viruseiwitten in geval van een geïnfecteerde cel.

BINAS 84L1

rechtsboven

Leerdoel 7

Je kunt het ontstaan en de werking van antistoffen uitleggen.

BINAS 84K 

B-cel met receptor

Plasmacel met antistoffen

B-cel receptoren en antistoffen zijn eiwitten: immunoglobulinen

BINAS 

84K

Vraag

Welk type antistoffen kan van moeder op ongeboren kind worden overgedragen?

Welk kenmerk zorgt hier waarschijnlijk voor?

Vraag

Welk type antistoffen kan van moeder op ongeboren kind worden overgedragen?

IgG antistoffen

Welk kenmerk zorgt hier waarschijnlijk voor?

Ze zijn klein en kunnen dus door de bloedvatwand in de placenta

Benoem 1, 2 en 3

1: MHC-I

2: antigeen

3: receptor

/immuno-globuline

Lesdoel 16.3 Je kunt

• beschrijven hoe in je lichaam de verworven afweer ontstaat en de rol van verschillende lymfocyten daarbij uitleggen (leerdoel 6).
• het ontstaan en de werking van antistoffen uitleggen (leerdoel 7).

Huiswerk

Opdrachten 16.3.
Leerdoel 6 en 7.