Les 4 Huidletsel en wondzorg

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Huidletsel

Decubitus

Skintears

Wonden

(smetten al gehad)

Decubitus

Is een lokale beschadiging van de huid en onderliggende weefsel, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk of druk in samenhang met schuifkracht'.

Kennistest decubitus

Test je kennis, zie It's Learning

Hoe ontstaat decubitus

* Door zitten of liggen, worden op bepaalde plekken van de huid de kleine bloedvaten en het daaronder gelegen weefsel samengedrukt

* De bloedvaten voorzien de huid en onderliggende weefsel van voedingsstoffen en zuurstof

Hoe ontstaat decubitus

* Als de huid en het weefsel te lang van voedingsstoffen en zuurstof onthouden wordt, sterven cellen af en ontstaat decubitus

* Decubitus kan ontstaan door een verminderde toevoer van bloed of door wrijving van de huid

Graad 1

Niet wegdrukbare roodheid van intacte huid

Verkleuring van de huid

Warmte

Oedeem

Graad 2

Glimmende of droge oppervlakkige open wond met een rood, roze wondbodem zonder wondbeslag (geel of zwart weefsel). Een deel van de lederhuid (dermis) is verdwenen.

Blaar gevuld met vocht  en/of bloed. 

Zowel een intacte als open of gescheurde blaar. 

Graad 3

Huiddefect met schade of necrose van huid en onderhuids weefsel

De schade kan zich uitstrekken tot aan het onderliggende bindweefselvlies

Graad 4

Uitgebreide weefselschade of weefselversterf (necrose)

Ook aan spieren, botweefsel of ondersteunende weefsels

Soms ook zonder schade aan de opperhuid

Skintear

Oudere, dunne, kwetsbare huid

Vel is weg geschoven

Rode wond

Door wrijving, of wrijving in 

combinatie met schuifkrachten

Wondzorg

Ontstaanwijze; zie boek blz.142

Huid; hoe zat het ook alweer?

Een wond is een verbreking van de continuïteit van weefsel veroorzaakt door een trauma of pathologische aandoening.

Epidermis: Opperhuid (het opperhuidweefsel) bestaat uit een vijftal lagen.

Dermis: Lederhuid geeft de huid zijn stevigheid. Deze laag bestaat uit dicht bindweefsel, verdeeld over twee lagen. In de dermis komen ook talg- en zweetklieren, haarwortels en zenuwen voor. Ook zijn er bloedvaten in deze huidlaag.

Subcutis: De subcutis is onderhuids weefsel dat voornamelijk dient voor vetopslag.

Een wond is een verbreking van de continuïteit van het weefsel

Indeling van wonden naar oorzaak

* Mechanisch

* Chemisch                                 * Circulatoir

* Thermisch                                * Infecties

* Elektrisch                                  * Oncoligisch

* Straling

Time plan: zie boek blz. 152

Normale wondgenezing

Time plan: zie boek blz. 152

Gestoorde wondgenezing

Bijvoorbeeld door:

* Slechte doorbloeding

* Ontsteking

* Voedings/ gezondheids-toestand

* Oncologisch

Time plan: zie boek blz. 152

Aandachtspunten

* Voorkomen van infectie

* Voorkomen verergeren

* Omliggend weefsel beschermen

* Voorkomen bloeding

* Bevorderen doorbloeding

Time plan: zie boek blz. 152

Algemene factoren bij wondgenezing

* Conditie zorgvrager (andere ziektes)

* Voeding

* Medicijngebruik

* Circulatie/ zuurstofvoorziening weefsels

* Oorzaak wond

Classificatie WCS

Time plan: zie boek blz. 152

Rode wond

Een rode wond bestaat uit granulatieweefsel en bevindt zich in de regeneratiefase. 

In deze fase wordt weefsel dat verloren is gegaan, vervangen door nieuw weefsel (epithelialisatie).

Granulatieweefsel is vaatrijk en korrelig bindweefsel dat zich vormt op de bodem van een wond. 

Deze bodem is gezond.

In de granulatiefase wordt de beschadigde huid (dermis) vervangen door nieuw weefsel dat granulatieweefsel heet. In deze fase ziet de wond er vaak helderrood uit.

Een gele wond bevindt zich in de reactiefase.

 Het lichaam reageert op de wond door te starten met stolling, vaatvernauwing en afsluiting van de wond.

Dit ziet eruit als een gelig beslag op de wond. Vaak wordt ook exsudaat (wondvocht) gevormd, bestaande uit celresten en samengeklonterde eiwitten.

Gele wond

Reactiefase (ontstekingsfase) in deze fase ruimt het lichaam weefsel op, zoals oud bloed en bacteriën. Er zit wondvocht in de wond. Een wond is in deze fase altijd wat rood, gezwollen en pijnlijk.

Zwarte wond

Een zwarte wond dankt zijn kleur aan het afgestorven weefsel (necrose/débris) waar de wond uit bestaat.
Dit weefsel is een voedingsbodem voor bacteriën. De kleur kan ook bruin-grijs-gelig zijn.
Er zijn twee vormen van necrose: harde necrose (korst) en natte necrose.

 

zwarte wond

Time model

• Er wordt naar factoren gekeken die een rol spelen bij het genezingsproces van een wond
• Kan gebruikt worden bij het herkennen van een wond en bepalen en evalueren van een wondbehandeling.

TIME

• T = Tissue, weefsel Wat is de kleur?
  
• I = Infectie ; is er sprake van een infectie?
• M = moisture = vocht; produceert de wond veel vocht?
• E = edge = wondranden ; wat is de toestand van de rand?

Observatie bij wondverzorging

Hoe ziet de wond eruit; grootte (eventueel aftekenen), diepte, vorm

Kleur/ geur

Wondranden/ conditie huid

Hoeveelheid exsudaat

Pijn

Ontstekingsverschijnselen

Principes vochtig wondmilieu

Voert teveel aan vocht af

Behoudt eiwitten en voedingsstoffen

Beschermt tegen infecties

Voorkom beschadigen nieuw weefsel

Verband is patiëntvriendelijk

Verband is eenvoudig in gebruik en kosteneffectief

Tekenen van infectie

* Roodheid

* Temperatuur, zwelling

* Pijn

* Gekleurd wondvocht en geur

* overleg altijd met een arts

* Let op omliggende huidbeschadigingen huid, oedeemvorming, droog?

Wondzorgkaart

Wat gebruiken jullie?

Hoe rapporteer je? Wat rapporteer je?

Wond 1

Wat zie je?

Wat is het voor wond?

TIME?

Hoe zou je het behandelen?

Wond 2

Het gaas zit erg vast aan de wond. De wond bloedt over het hele wondbed na het verwijderen. Is dat erg?

Wat is het voor wond?

TIME?

Hoe zou je het behandelen?

Wond 3

Wat is het voor een wond?

Hoe zou je de wond behandelen?

Wond 3; skin tear

- Bescherm wondranden

- Bloeding stelpen

- Pijnreductie

- Uitdroging voorkomen

- Sparen huidflap

- Verbandwissel zonder beschadigen nieuw weefsel

Wond 3; skin tear

Wond met ruim lauwwarm water of Nacl spoelen

Verwijder bloedklonters en vuil

Mbv wattenstaafje, pincet of vochtig gaasje huidflapje terugplaatsen en glad strijken

Mepitel/ siliconen gaas erop, min 2 cm over wondrand)

Daarna gaas of absorberend verband

1 week laten zitten

Wonden spoelen

Hoe doen jullie dat?

Opties: Douche, of gaas gedrenkt in kraanwater of Nacl

Wandranden reinigen

Nadelen;

Stoffen nodig voor genezing spoel je weg

Wond koelt af. Duurt 12 uur.

Schuimverbanden

Absorbtie vocht

Behoudt vochtig wondbed

Reinigt niet actief

Mag 7 dagen blijven

Plakt niet

Vette gazen

Voorkomt dat gaas gaat vastplakken

Niet dubbel gevouwen aanbrengen, dit verstikt de wond

Niet op gezonde huid aanbrengen

Elke 24u verwisselen

Absorberend verband

Afdekmateriaal

Absorberend verband gebruiken bij veel wondvocht

Wondverbandmiddelen

Zie kaart in 

It's Learning

Helpende plus

Verzorgt alleen rode wonden

Kiest niet zelf behandelwijze

MAAR: je signaleert wel veranderingen en geeft deze door

En je rapporteert je bevindingen in het dossier