Economische rekenvaardigheden

• Economie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Economische rekenvaardigheden

Afronden

Rekenen met perioden

Rekenen met procenten

Keuzemenu

1. Bekijken filmpjes per onderdeel
2. Zelfstandig doornemen Aantekeningenblad
3. Zelfstandig doornemen PDF Lesson-Up
4. Zelfstandig oefenen via oefenbladen
5. Meedoen tijdens klassikale uitleg via LessonUp

Afronden

Aan het einde van deze les

• Kan je afronden op 1 decimaal (leerdoel 1)
• Kan je afronden op 2 decimalen (leerdoel 2)
• Kan je afronden op 3 decimalen (leerdoel 3)
• Weet je de standaard afronding bij procenten en geldbedragen (leerdoel 4)

Afronden op helen

• Afronden op helen wil zeggen dat het bedrag/cijfer geen getallen achter de komma krijgt!
• Je kijkt hier naar het eerste getal na de komma.
• Van 0 tot en met 4? Naar beneden afronden!
• Van 5 tot en met 9? Naar boven afronden!

Autobedrijf Krimpen verkoopt gemiddeld 53.149,36 auto's per jaar. Hoeveel is dat afgerond op helen?

1. 53
2. 53.149
3. 53.150

Een AH verkoopt gemiddeld 2.039,57 broden per week. Hoeveel is dat afgerond op helen?

1. 2
2. 2.039
3. 2.040

Jan staat een 5,49999 voor economie. Wat is het eindcijfer als er wordt afgerond op helen?

1. 5
2. 6

Afronden op 1 decimaal

• Afronden op 1 decimaal wil zeggen dat het bedrag/cijfer één getal achter de komma krijgt
• Je kijkt hier naar het tweede getal na de komma.
• Van 0 tot en met 4? Naar beneden afronden!
• Van 5 tot en met 9? Naar boven afronden!

88,37599% van de leerlingen uit de tweede klas staat een voldoende voor economie. Rond af op 1 decimaal.

1. 88
2. 88,3
3. 88,37
4. 88,4

Jan staat een 5,49999 voor economie. Rond af op 1 decimaal.

Afronden op 2 decimalen

• Afronden op 2 decimalen wil zeggen dat het bedrag/cijfer twee getallen achter de komma krijgt
• Je kijkt hier naar het derde getal na de komma.
• Van 0 tot en met 4? Naar beneden afronden!
• Van 5 tot en met 9? Naar boven afronden!

88,37599% van de leerlingen uit de tweede klas staat een voldoende voor economie. Rond af op 2 decimalen.

Jan staat een 5,49999 voor economie. Rond af op 2 decimalen.

88,37599% van de leerlingen uit de tweede klas staat een voldoende voor economie. Rond af op 3 decimalen.

Standaard afronding bij economie

• Personen - op helen
• Procenten - op 1 decimaal
• Geldbedragen - op 2 decimalen
• Tussentijds afronden - liever niet, anders op 3 decimalen

Rekenen met perioden

Aan het einde van deze les

• Weet je hoeveel dagen, weken, maanden en kwartalen er in een jaar zitten (leerdoel 5)
• Kan je rekenen van week naar maand (leerdoel 6)
• Kan je rekenen van maand naar week (leerdoel 7)
• Kan je alle perioden doorrekenen naar een jaar en dan terug naar de periode die je moet weten (leerdoel 8)

Sanne verdient 40 euro per week. Hoeveel is dit per maand? Rond af op helen.

1. 120
2. 160
3. 173
4. 183

Om te onthouden:

1 jaar = 365 dagen

1 jaar = 52 weken

1 jaar = 12 maanden

1 jaar = 4 kwartalen

1 kwartaal = 3 maanden

1 maand = NIET 4 weken!

Formule rekenen met periodes

Reken dóór naar een jaar en dan terug naar de periode die je wilt weten

Voorbeeld I

Willem (16) werkt bij de plaatselijke bakker en verdient €35 per week. Hoeveel is dat per maand?​

€35 x 52 weken / 12 maanden = €151,67 per maand​

​

Voorbeeld II

Anton (21) verdient €68,45 per week. Hoeveel is dat per kwartaal?​

€68,45 x 52 weken / 4 kwartalen = €889,85 per kwartaal​

Elvira verdient €30 per week. Hoeveel verdient ze per maand?

Elvira verdient €30 per week. Hoeveel verdient ze per kwartaal?

Joshua verdient €300 per kwartaal. Hoeveel verdient hij per week? Rond af op helen.

Gert verdient €5 per uur. Hij werkt 7 uur in de week. Hoeveel verdient hij per jaar?

Lizette verdient €1.198 per maand. Hoeveel verdient zij per week? Rond af op helen.

Procenten (mavo en havo)

Aan het einde van deze les

• Kan je met een percentage een 'gewoon' getal berekenen, waarbij je de 1% formule toepast (leerdoel 9)
• Kan je een deel van een geheel in procenten berekenen (leerdoel 10)

Rekenen met de 1% formule

Zoek uit of de opgave met de 1% formule kan worden opgelost. Daar kom je achter door jezelf de volgende vraag te stellen:

'Moet ik iets doen met een percentage én is het eindantwoord géén percentage, maar een 'gewoon' getal?'

Zo ja, gebruik de 1% formule. Maak de berekening. Reken éérst terug naar 1% en dan door naar het percentage dat je moet uitrekenen.

Formule: 'gewoon' getal / percentage x percentage

Voorbeeld: een broek kost € 50. Je krijgt 20% korting. Hoeveel euro korting krijg je? Antwoord: 50 / 100 x 20 = € 10

Oefenopgave I

Een broek kost € 89,99. Je krijgt 37,5% korting. Hoeveel euro korting krijg je?

1% formule toepassen? 

'Moet ik iets doen met een percentage én is het eindantwoord géén percentage, maar een gewoon getal?'

Zo ja, bereken 'gewoon' getal / percentage x percentage

Oefenopgave II

Een broek kost normaal  € 50. Je krijgt nu  €10 korting. Hoeveel procent korting krijg je?

1% formule toepassen?

'Moet ik iets doen met een percentage én is het eindantwoord géén percentage, maar een gewoon getal?'

Zo ja, bereken 'gewoon' getal / percentage x percentage

Deel van het geheel uitrekenen

Zoek uit of de opgave met deel/geheel kan worden opgelost. Daar kom je achter door jezelf de volgende vraag te stellen:

'Is het eindantwoord een percentage en moet ik 'iets' van 'iets' berekenen?'

Zo ja, gebruik de formule 'deel/geheel'

Formule: deel/geheel x 100

Voorbeeld: Een broek kost normaal € 50. Je krijgt nu €10 korting. Hoeveel procent korting krijg je? Antwoord: 10 / 50 x 100 = 20%

Oefenopgave III

Een broek kost normaal  € 70. Je krijgt nu  €10 korting. Hoeveel procent korting krijg je?

deel/geheel formule toepassen? 

'Is het eindantwoord en percentage en moet ik 'iets' van 'iets' berekenen?'

Zo ja, bereken deel/geheel x 100

Van een toets met 66 vragen heb je er 16 fout. Hoeveel procent heb je fout?

Procenten (havo)

Aan het einde van deze les

• Kan je een percentage omzetten naar in een decimaal getal (leerdoel 11)
• Kan je tijdens het rekenen met procenten gebruik maken van een factor (leerdoel 12)
• Kan je een procentuele verandering in de tijd berekenen (leerdoel 13)
• Kan je een procentuele vergelijking berekenen (leerdoel 14)

% omzetten naar decimaal getal

Formule: procent / 100

Voorbeeld

100% = 1     50% = 0,5    10% = 0,1   1% = 0,01   0,5% = 0,005

Procentrekenen met factor

Kan je de 1% formule gebruiken? Dan kan je ook rekenen met factor inzetten. De factor in dit geval is het decimale getal van het percentage. Dat is een manier die vaak gebruikt wordt in de bovenbouw en die later ook nodig is voor een renteberekening.

'Moet ik iets doen met een percentage én is het eindantwoord geen percentage, maar een gewoon getal?'

Zo ja, dan kan je rekenen met factor inzetten. 

Formule : gewoon getal x factor

Voorbeeld: een broek kost € 50. Je krijgt 20% korting. Hoeveel euro korting krijg je? Antwoord: 50 x 0,2 = € 10

Oefenopgave I

Een broek kost € 89,99. Je krijgt 37,5% korting. Hoeveel korting krijg je?

Factor toepassen?

Moet ik iets doen met een percentage én is het eindantwoord geen percentage, maar een gewoon getal?

Zo ja, bereken 'gewoon getal' x factor

Oefenopgave II

Een broek kost normaal  € 50. Je krijgt nu  € 10 korting. Hoeveel procent korting krijg je?

Factor toepassen? 

Moet ik iets doen met een percentage én is het eindantwoord geen percentage, maar een gewoon getal?

Zo ja, bereken 'gewoon getal' x factor

Berekenen procentuele verandering

Zoek uit of de opgave met 'nieuw-oud' kan worden opgelost. Daar kom je achter door jezelf de volgende vraag te stellen:

'Is het eindantwoord een percentage én gaat het om een verandering in de tijd?'

Zo ja, gebruik de formule 'nieuw-oud'

Formule: (nieuw-oud) / oud x 100 

Let op de haakjes bij (nieuw-oud) ivm de rekenvolgorde

Tip: let op woorden in de opgave zoals toenemen, afnemen, stijging, daling...

Voorbeeld: in 2019 waren er 1.100 mensen lid op de sportschool, in 2022 was dit gestegen naar 1.450. Met hoeveel procent is het ledenaantal toegenomen? 

Antwoord: (1450 – 1100) / 1100 x 100 = 31,8%

Oefenopgave III

In 2020 kostte een entreekaartje € 25. Door stijgende kosten kostte een entreekaartje € 32,50. Met hoeveel procent is de entreeprijs gestegen?

Nieuw-oud toepassen? 

'Is het eindantwoord een percentage én gaat het om een verandering in de tijd?'

Zo ja, bereken (nieuw-oud)/oud x 100

Berekenen procentuele vergelijking

Zoek uit of de opgave met 'verschil/waarmee je vergelijkt' kan worden opgelost. Daar kom je achter door jezelf de volgende vraag te stellen:

'Is het eindantwoord een percentage en gaat het om een vergelijking?'

Zo ja, gebruik de formule 'verschil/waarmee je vergelijkt'

Formule: verschil / waarmee je vergelijkt x 100 

Tip: waarmee je vergelijkt  staat vaak als laatst genoemd en staat vaak achter het woordje 'dan'

Tip: let op woorden in de opgave zoals duurder dan, goedkoper dan...

Voorbeeld: Auto 1 kost € 16.700. Auto 2 kost € 28.900. Hoeveel procent is Auto 2 duurder dan Auto 1? Antwoord: (28900-16700) / 16700 x 100 = 73,1%

Oefenopgave IV

Een MP-3 speler van merk X kost in Nederland 19,95 euro. In Duitsland is hetzelfde merk MP-3 speler te koop voor 23,95. Hoeveel procent is de MP-3 speler in Duitsland duurder dan in Nederland? 

Verschil/waarmee je vergelijkt toepassen? 

'Is het eindantwoord een percentage én gaat het om een vergelijking?'

Zo ja, bereken verschil/waarmee je vergelijkt x 100