2324 5H PTA 2 les 3&4: WO 1 tot en met VVV en Weimar

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Welkom in de geschiedenisles!

Telefoon in je zakkie!

Programma vandaag

Examentheorie: 

- Domeinen van het examenprogramma

- Kenmerkende aspecten

Herhaling: 1900 en situatie in de wereld

Herhaling en introductie: Topografie Europa 1871-1918

Nieuwe stof: 1914-1918

afsluiting

Verwachting: JdW-klimwijzer

HAVO 5 periode 1 PTA 2

Tijdvakken 1-8,

Tijdvak 9, tijdvak 10, 

Historische Context 2: Duitsland in Europa 1918-1991, Historische Context 3: Nederland 1948-2008

Leerdoelen

• Je kent de topografie van Europa in 1914 (R) en van Europa in 1918 (R) en in 1945 (R)
• Je weet dat de Eerste Wereldoorlog in West-Europa werd uitgevochten in loopgraven.
  
• Je kan uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog het gevolg was van meerdere oorzaken tegelijkertijd.
  
• Je kan uitleggen dat de oorzaken voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog direct en indirect van aard zijn
• Je kan uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog zo wordt genoemd omdat bijna de hele wereld erbij was betrokken (Modern Imperialisme en koloniën van Europese landen).
  
• Je kunt de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog noemen. ​
• Je kunt de kenmerkende aspecten ‘het voeren van twee wereldoorlogen’ en ‘verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij de oorlog’ uitleggen en toepassen op bronnen.

• Je kan uitleggen waarom de Duitse keizer Wilhelm II in 1918 werd afgezet.
  
• Je weet waarom de nieuwe democratische regering gelijk een impopulaire wapenstilstand moest sluiten (Vrede van Versailles, 1919) en moest strijden tegen de Dolkstootlegende.

Theorie oorzaken

Voor de oorlog in Oekraïne en de Eerste Wereldoorlog zijn veel verschillende oorzaken te benoemen. 

Mensen bepalen achteraf, dus na iets is gebeurd, wat nu de oorzaken zijn voor het plaatsvinden van een gebeurtenis, ontwikkeling of proces.

Dat betekent het volgende:

- Elke gebeurtenis heeft meerdere oorzaken.

-Wij maken onderscheid tussen directe en indirecte oorzaken.

-Om oorzaken nog beter te categoriseren delen wij ze vaak in op dimensies

Oorzaken zijn afhankelijk van je interpretatie en standplaats: sommige mensen/groepen hebben een andere interpretatie van een gebeurtenis/proces --> dan zijn er ook andere oorzaken

 

21ste eeuw

18de eeuw

Vergelijk:

• Infanterie: Soldaten te voet
  

• Artillerie: Soldaten met kanon
  

• Cavalerie: Soldaten te paard
  

18e eeuw

20e eeuw

= gevolg van  de Industriële Revolutie

• Alle productie op grote schaal in fabrieken.
• Grote hoeveelheden staal en ijzer beschikbaar.
• Start massaproductie. 
• Je krijgt snelvurende geweren, machine-geweren, exploderende granaten

Voorbeeld:

1. de Maxim-gun (1870), 500 kogels/min
   
2. Geweren van soldaten: 15 kogels/min
3. Snelladende kanonnen met exploderende granaten (bereik: meer dan 10 km)

September 1914: Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen

met Kerst zijn we weer thuis zijn!

• Deze oorlog is goed: ein frischer fröhlicher Krieg
• Iedereen wil meedoen (uit nationalisme maar ook veel sociale druk) 
• Niemand heeft een realistisch beeld van een industriële oorlog met massavernietigingswapens

Gif -They shall not grow old

'Verloren generatie' 

In de literatuur na de oorlog werd er gesproken van een 'verloren generatie' omdat een groot deel van de mannen dood waren of fysiek of mentaal (zwaar) gewond terugkwamen.  

Na de oorlog werd er verwacht dat iedereen weer gewoon door zou gaan zoals voor de oorlog. Dit konden velen niet door alle trauma's

Veel Duitse veteranen waren boos

Selectie werken van Duitse kunstenaar Otto Dix. Otto heeft de hele oorlog gevochten in het Duitse leger. 

Wat zijn Otto' zijn onderwerpen? 

1918 - Duitsland is op

Er is hongersnood

Leger kan maar niet winnen

Waarom stopt de oorlog niet?

Wie stopt de armoede? 

Volk (en parlement) willen democratie

1. De Republiek van Weimar 

1919-1933

Herstelbetalingen

Duitlsand moet een enorm bedrag betalen aan de geallieerden. Eerst wordt het bedrag tot 1921 vastgesteld op 20 miljard Goudmark. Na 1921 wordt het bedrag verhoogd naar 132 miljard. Ook moest Duitsland in natura betalen aan de zwaarst getroffen landen, waaronder België. Dit deden ze met steenkool en ijzer. 

132 MILJARD!!!

132 miljard Goudmark staat gelijk aan 7 miljoen kilo Goud. 

De goudprijs is op dit moment 36,58 Euro per gram. 7 miljoen kilo goud kost nu dus ongeveer 256 miljard Euro. 

Begrippen uit deze les

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen

0

https://www.youtube.com/watch?v=aMf5MmicGlQ

https://www.youtube.com/watch?v=t7qS_rpv_cA