3.6 Brazilië in Zuid-Amerika en de wereld

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

5H §3.6 Brazilië in Zuid-Amerika en de wereld.

www.bbc.com

www.rtl.nl

Leren causaal redeneren 

Opdracht

1. Beschrijf de trend in de sojaproductie in Brazilië aan de hand van de grafiek. Wat valt je op?
2. Bedenk en beschrijf oorzaken en gevolgen van de groeiende sojaproductie. Denk hierbij aan:

• Economie: Hoe draagt export bij aan de groei van sojaproductie?
• Politiek: Welke rol spelen wetten en corruptie bij de uitbreiding van landbouwgrond?
• Natuur: Wat zijn de gevolgen voor het regenwoud en biodiversiteit?
• Sociaal: Wat gebeurt er met de inheemse bevolking?
• Teken een causaal redeneerschema, waarin je de oorzaak-gevolgrelaties duidelijk maakt. Begin met de stijgende vraag naar soja en werk de gevolgen uit op economisch, politiek, sociaal en natuurlijk/ecologisch vlak.

Conclusie:

Wat is volgens jou de belangrijkste oorzaak van ontbossing in Brazilië?

Kun je een mogelijke oplossing bedenken om de negatieve gevolgen te verminderen?

Causaal Redeneerschema: De Gevolgen van Sojaproductie in Brazilië

Oorzaak:

🔹 Stijgende wereldwijde vraag naar soja

    ⬇

Economische gevolgen:

💰 Groei van export → Brazilië verdient meer geld aan soja

🚜 Uitbreiding van landbouwgrond → Meer productie om aan de vraag te voldoen

    ⬇

Politieke gevolgen:

⚖ Regering stimuleert export → Minder strenge milieuregels

💸 Corruptie en illegale ontbossing → Boeren en bedrijven nemen illegaal land in gebruik

    ⬇

Ecologische gevolgen:

🌳 Ontbossing van het Amazonegebied → Verlies van biodiversiteit

🌍 Meer CO₂-uitstoot → Versnelling van klimaatverandering

    ⬇

Sociale gevolgen:

🏠 Inheemse bevolking verliest leefgebied → Gedwongen verhuizingen en verlies van cultuur

⚔ Landconflicten en ongelijkheid → Spanningen tussen boeren, bedrijven en lokale gemeenschappen

    ⬇

Gevolg op lange termijn:

🌎 Milieuverslechtering, sociale ongelijkheid en economische afhankelijkheid van export

Voorbeelduitwerking 

📈 Stijgende wereldwijde vraag naar soja

          ↓

💰 Economische gevolgen

- Groei van export → Meer inkomsten

- Uitbreiding landbouwgrond

          ↓

⚖ Politieke gevolgen

- Soepele milieuregels

- Corruptie en illegale ontbossing

          ↓

🌳 Ecologische gevolgen

- Ontbossing → Verlies biodiversiteit

- Meer CO₂-uitstoot → Klimaatverandering

          ↓

🏠 Sociale gevolgen

- Inheemse bevolking verliest leefgebied

- Landconflicten en ongelijkheid

          ↓

🌎 Langetermijngevolgen

- Milieuverslechtering

- Sociale ongelijkheid

- Economische afhankelijkheid

Voorbeelduitwerking

3.6 Brazilië in Zuid-Amerika en de wereld

1. Je kunt de economische en politieke positie die Brazilië in Zuid-Amerika heeft beschrijven.
   
2. Je kunt de veranderende economische, culturele en politieke relaties van Brazilië met andere grootmachten in de wereld op hoofdlijnen beschrijven.
   
3. Je kunt een analyse maken van interne en externe factoren die de toekomstige ontwikkeling van Brazilië zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden.

3.6 Brazilië in Zuid-Amerika en de wereld

- Lees paragraaf 6 in stilte door (10 minuten)

- Daarna een keuze: 

1. je start zelf de LessonUp met de vragen en maakt deze op eigen tempo 

2. je doet mee met de les waarbij je steeds een opdracht maakt en we die gezamenlijk nabespreken. 

Optioneel: filmpje over Brazilië als land met veel info!

Handelsoriëntatie:

Brazilië was exploitatiekolonie -> gericht op export van grondstoffen.

Daardoor vroeger (tot ca. 2000: Hoge exportgerichtheid + positieve handelsbalans (ook wel handelsoverschot).

Tegenwoordig een negatieve handelsbalans = 

meer import dan export (handelstekort).

Regionale samenwerking

- Export heeft jarenlang goed gewerkt, maar:

     --> Brazilië was afhankelijk van andere landen

     --> Handelsbalans was ongelijk

          --> Er was namelijk ook veel import

     --> Dus: samenwerken! 

Brazilië exporteert vooral heel veel. Dat hebben ze jarenlang gedaan 

Handelstekort

Handelsoverschot

Importpakket:

Minerale brandstoffen

Machines

Medische apparatuur

Exportpakket:

IJzererts

Suikerriet

Sojabonen

Aardolie

Vlees

Land- en mijnbouwprod-ucten

Waarom is de handelsoriëntatie van Brazilië gemiddeld en niet hoog? Waarom exporteert Brazilië relatief weinig naar het buitenland?

1. Welvaart is hoog genoeg
2. Geen goede producten om te exporteren
3. Grote interne markt
4. Handelsbelemmering-en

Grafieken vertellen een verhaal

Exportproducten      1996      Bestemmingen

Exportproducten         2023               Bestemmingen

Importproducten  2023   Herkomstlanden

Brazilië is aantrekkelijk voor buitenlandse investeringen (FDI).
Welke reden is hiervoor het minst belangrijk?

1. Veel grondstoffen
2. Grote bevolking
3. Stijgende welvaart
4. Steeds beter opgeleide bevolking

Met welke Afrikaanse landen zou Brazilië makkelijk kunnen handelen?

De rol met China 

onder de loep

"Gratis Chinese taalles in het stadhuis van São Joao da Barra. Na de aanleg van een nieuwe haven, grotendeels gefinancierd door Chinese bedrijven, zien de bewoners kansen. De 10-jarige Heitor oefent zijn lesjes braaf. ‘Ik denk dat ik er later veel geld mee kan verdienen!"

https://www.cfr.org/backgrounder/china-influence-latin-america-argentina-brazil-venezuela-security-energy-bri

Brazilië exporteert vooral heel veel. Dat hebben ze jarenlang gedaan 

Regionale samenwerking

- Doel: eigen economie sterker maken en productie in eigen landen houden 

Brazilië exporteert vooral heel veel. Dat hebben ze jarenlang gedaan 

Regionale samenwerking

- Gevolg: Buitenlandse investeringen trokken aan 

Brazilië exporteert vooral heel veel. Dat hebben ze jarenlang gedaan 

Gaan we hier naartoe?

Azie wordt belangrijker. De rol van de BRICS wordt groter

"Wat zijn de voordelen en risico's voor Brazilië bij het accepteren van aanzienlijke investeringen vanuit China?"

Klassikaal stellen

De toekomst

- Macht van China in Brazilië neemt toe

     --> Fijn, want investering

     --> Niet fijn, want (politieke) invloed neemt af

- Economische groei gaat samen met conflicten

     --> Duurzaam v.s. niet duurzaam

     --> Corruptie helpt niet mee

Rol in Zuid-Amerika

- Focus verschoven naar eigen regio

- Regionale samenwerking versterken (Mercosur / UNASUR)

- Voortrekkersrol (politiek, financieel)

Voor de aanleg van de interoceanische route moest Brazilië een route aanleggen door Peru en Ecuador.
Waarom kiest Brazilië ervoor om Peru en Ecuador erbij te betrekken?
Verklaar je antwoord vanuit de economische dimensie.

Peru en Ecuador zijn minder ontwikkeld ten opzichte van Brazilië, Brazilië kan dus investeren in de infrastructuur waarmee het toegang heeft tot de Aziatische afzetmarkt.

Ideeën

Bestaand en voorgesteld

Waarom hebben alle landen in Zuid-Amerika belang bij het versterken van de onderlinge infrastructuur?

• Ontsluiting van de continentale markt - meer handel onderling
• betere door- en uitvoer van producten mogelijk, 
• aantrekkelijker voor buitenlandse partijen.

Groei tegen welke prijs?

Wie zijn de slachtoffers van internationale projecten?

• Minderheidsgroepen
• Aantasting flora en fauna

Denk even terug aan de vorige les

Economisch

Sociaal-cultureel

Fysisch

Demografisch

Verlies etniciteit in het binnenland door aanleggen van landbouwgronden voor multinationals

Verlies biodiversiteit als gevolg van ontbossing waarbij landbouwgebied vermindert

Groeiende beroepsbevolking zorgt voor aantrekkelijkheid dat zorgt voor buitenlandse geldstromen (DBI)

Door de samenwerking binnen UNASUR wordt de Zuid-Amerikaanse markt toegankelijker 

De groeiende beroepsbevolking betekent dat Brazilië een welvarende periode tegemoet kan gaan, maar dit gaat ten koste van het landoppervlak inclusief het leefgebied van inheemse volkeren

Mondiale ambities

• Geen speelbal VS
  

• Zetel VN-veiligheidsraad
  

• Samenwerking Zuid-landen
  

• Invloed en gelijkwaardigheid
  

• Gevestigde orde doorbreken
  

Waarom zouden de BRIC-landen een eigen banken-/investerings-systeem willen oprichten, los van IMF en Wereldbank?

1. Chinees geld stinkt minder
2. Kredietverstrekker bepaalt beleid van land mee.
3. Sterkere positie t.o.v. triadelanden
4. BRICS-landen zijn rijker dan triadelanden

ZELFSTANDIG WERKEN /  HUISWERK

3.6