NASK2 4.1 + 4.2

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4

Nieuwe stoffen maken

Aan het einde van de les kunnen jullie..

• ...aangeven hoe stoffen kunnen veranderen door verhitten.
  
• ... een verbrandingsreactie of ontledingsreactie als een proces omschrijven met kenmerken waarbij stoffen verdwijnen en ontstaan. 
• ... een reactieschema opstellen met faseaanduidingen.

Stoffen verhitten

Stoffen kunnen veranderen als je ze genoeg verhit:

- Ze kunnen van fase veranderen (smelten)

- Ze kunnen verbranden (zuurstof)

- Ze kunnen ontleden

Reactieschema

Een reactieschema is in woorden:

Beginstoffen -> Eindstoffen

Een voorbeeld:

Hout(s) -> Koolstof (s) + Water (l) + witte rook (g)

Verbranden of ontleden?

• Verbranding; reactie met zuurstof (O₂) als beginstof.
  
• Ontleding; reactie met maar 1 beginstof (1 stof voor de pijl).

Branddriehoek

- brandstof

- zuurstof

- ontbrandingstemperatuur

Zonder een van de drie brand-voorwaarden, geen verbranding.

Even ophalen:

De fases geef je in een reactieschema weer als:

(s) = vast (solid in engels)

(l) = vloeistof (liquid in engels)

(g) = gasvormig (gass in engels)

(aq) = opgelost in water (aqua in latijn)

Reactieschema of reactievergelijking?

Van een reactie kun je een reactieschema of een reactievergelijking maken. 

Een reactieschema is in woorden. 
water-> waterstof + zuurstof

Een reactievergelijking is in formuletaal.
2H2O -> 2H2 + O2 

Bekijk het volgende filmpje

Thermolyse van suiker: thermolyse is een manier van ontleden door verhitting, je verhoogd de temperatuur. 

Onderzoeksvraag: welke stoffen ontstaan wanneer je suiker ontleed door middel van thermolyse?

Maak aantekeningen van de resultaten, er volgen vragen. 

Wat was de beginstof?

1. Koolstof
2. Water
3. Suiker
4. Brandbare gassen

Wat waren de reactieproducten?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Koolstof
2. Water
3. Suiker
4. Brandbare gassen

Beginstof

Reactieproducten

Suiker

Brandbare gassen

Water

Koolstof

Dit was een:

1. Faseovergang
2. Verbrandingsreactie
3. Ontledingsreactie

Verbrandingsreactie

Wanneer je bij de beginstoffen zuurstof (O₂) hebt staan,
is er sprake van een verbrandingsreactie. 

Bekijk het volgende filmpje

Verbranding van glucose: verbranding is een reactie met zuurstof. 

Onderzoeksvraag: welke stoffen ontstaan wanneer je glucose verbrand?

Maak aantekeningen van de resultaten, er volgen vragen. 

Wat waren de beginstoffen?

1. Koolstof
2. Water
3. Zuurstof
4. Glucose

Wat waren de reactieproducten?

1. Koolstof
2. Water
3. Glucose
4. Zuurstof

Dit was een:

1. Faseovergang
2. Verbrandingsreactie
3. Ontledingsreactie

Dit was een:

1. Faseovergang
2. Verbrandingsreactie
3. Ontledingsreactie

Ontledingsreacties

          Elektrolyse                  Thermolyse                       Fotolyse

Proefje!

1. Zet het waxinelichtje voorzichtig op een schoteltje met water.

2. Steek het waxinelichtje aan (laat even op gang komen).

3. Pak een glas en zet het heel rustig en voorzichtig over het waxinelichtje heen op het schoteltje.

4. Wat gebeurt er? Film je proefje en lever deze in via Teams. Leg in het filmpje uit wat er gebeurt en probeer dit te verklaren.

Huiswerk

NASK 2, scheikunde

H4 paragraaf 1 opdracht 1 tot en met 7

Moleculen en Atomen

- Stof is opgebouwd uit moleculen.

- Elke stof eigen soort molecuul.

- Een molecuul is het kleinste deeltje van een stof die nog dezelfde stofeigenschappen heeft. 

- Een molecuul is opgebouwd uit: Atomen.  Dit zijn de kleinste bouwsteentjes in de natuur.

Atomen vs Moleculen

Ongeveer 110 verschillende

Miljoenen verschillende

atomen en moleculen

Is dit een atoom of een molecuul?

1. Atoom
2. Molecuul

Scheiden

Ontleden

moleculen veranderen niet

twee of meer soort moleculen

moleculen verdwijnen en ontstaan

je sorteert moleculen

moleculen bestaan uit twee of meer soorten atomen

Wat kun je ontleden?

1. Atomen
2. Moleculen
3. Atomen en moleculen
4. Geen van beide

Wat is waar?

1. Atomen en moleculen zijn hetzelfde
2. Atomen bestaan uit moleculen
3. Moleculen bestaan uit atomen

Zet op volgorde van groot naar klein

molecuul

stof

atoom

Wat gebeurt er in een chemische reactie:

Moleculen

Atomen

Blijven het zelfde

Veranderen

Is Co een atoom of molecuul?

1. Atoom
2. Molecuul

moleculen

molecuulsoorten

atomen

atoomsoorten

horen er niet bij

2

3

6

8

10

18

Is NO een atoom of molecuul?

1. atoom
2. molecuul

Je kunt atomen en moleculen weergeven met behulp van een model. Hier staat een modelvoorstelling.
Wat is in deze modelvoorstelling weergegeven?

1. Element
2. Verbindingen
3. Elementen en verbindingen