Bevolking & Ruimte - H5 §1 & §2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Bevolkingsgroei in Duitsland

Bevolking en ruimte - begrippen

Urbanisatie is....

1. De trek van de stad naar het platteland
2. De trek van de plattestad naar het land
3. De trek van het platteland naar de stad
4. De verhuizing van de mensen

Suburbanisatie is...

1. De trek van de stad naar het platteland
2. De trek van de plattestad naar het land
3. De trek van het platteland naar de stad
4. De verhuizing van de mensen

Plan van de gemeente over de inrichting van een bepaald gebied heet...

1. Bemestingsplan
2. Bestemmingsplan
3. Besmetingsplan
4. Beplantingsplan

Braindrain is

1. Drainage van de vochtige grond
2. Gebied waar het aantal inwoners daalt
3. De relatie tussen mensen in een wijk
4. Het vertrek van hoger opgeleide uit een gebied.

Hoe noem je de afstand die klanten willen afleggen voor een bepaalde dienst?

Mensen verlaten de stad en gaan in de omgeving van de stad wonen.

1. Suburbanisatie
2. Drempelwaarde
3. Forensisme
4. Ruimtelijke ordening

Drempelwaarde is...

1. De hoogte van een drempel
2. Minimaal aantal klanten dat nodig is om een zaak draaiend te houden
3. De afstand die klanten afleggen
4. Afname van het aantal jonge mensen in de bevolking

De oorzaak van het verdwijnen van voorzieningen kan zijn...

1. De drempelwaarde wordt niet gehaald.
2. De sociale controle neemt toe
3. De steden snel groeien
4. Het aantal ouderen neemt toe.

Als de wegen verstopt raken, dan is er sprake van ....

Einde quiz.

H5: Bevolking en ruimte in Duitsland

Overzicht van belangrijke formules:

• Natuurlijke bevolkingsgroei = geboortecijfer - sterftecijfer
• Sociale bevolkingsgroei = immigratie - emigratie
• Geboorteoverschot = geboortecijfer > sterftecijfer
• Sterfteoverschot = sterftecijfer > geboortecijfer
  
• Vestigingsoverschot = immigratie > emigratie
• Vertrekoverschot = emigratie > immigratie
  

§1: Bevolkingsgroei in Duitsland

• Natuurlijke bevolkingsgroei: vanaf 1972 een sterfteoverschot
  
• Sociale bevolkingsgroei: vestigingsoverschot door migratie
• 
  

2 redenen voor de groei vanaf 2011:

• meer migranten
  
• jonge vrouwelijke migranten krijgen meer kinderen
• Gezinshereniging 

Aantal inwoners Duitsland

69 miljoen in 1950

                                      82,5 miljoen in 2002

83,2 miljoen in 2021

4 groepen migranten in Duitsland

1. Volksduitsers: mensen uit gebieden die vroeger bij Duitsland hoorden.
2. Gastarbeiders: uit landen rond de Middellandse Zee. Grootste groep zijn de Turken. Zij werken in de mijnbouw en industriegebieden.
3. Arbeidsmigranten: uit andere landen van de EU, bv. Polen.
4. Vluchtelingen: bv. uit Syrië  

Bevolkingsgroei Duitsland -> Demografisch Transitiemodel

Fase 1:

Geboortecijfer + sterftecijfer hoog

Weinig of geen natuurlijke bevolkingsgroei.

Fase 2:

Geboortecijfer hoog

Sterftecijfer daalt snel

Gevolg: snelle bevolkingsgroei.

Fase 3:

Geboortecijfer daalt

Sterftecijfer daalt langzaam

Gevolg: bevolking groeit minder snel.

Fase 4:

Geboortecijfer + sterftecijfer laag

Gevolg: weinig of geen bevolkingsgroei

Fase 5:

Geboortecijfer erg laag

Sterftecijfer laag

Gevolg: afname bevolking door sterfteoverschot

Demografisch transitiemodel

Bevolkingsgroei in de toekomst

Vergelijking leeftijddiagram Nederland (links) en Duitsland (rechts)

1. Levensverwachting is in beide landen gestegen
2. Babyboom begon in Duitsland zo'n 10 jaar later, dus de vergrijzing (65+ bult) start er later
3. Ontgroening in Duitsland sterker
   

Bevolkingsgroei in de toekomst

Tussen 2011 en 2017 groeide de Duitse bevolking licht, ondanks het sterteoverschot => door sociale bevolkingsgroei -> migranten.

Gevolgen:

• sterfteoverschot daalde
• geboortecijfer ging omhoog -> vrouwelijke migranten kregen meer kinderen gemiddeld.
• gezinshereniging
• komst van vluchtelingen

Bevolkingsgroei in de toekomst

• De bevolking zal tot 2060 niet groeien maar juist afnemen.
• Sterfteoverschot zal groter worden dan vestigingsoverschot.

Conclusie:

=> tot 2060 bevolkingskrimp in Duitsland

=> Duitsland zit in fase 5 van het transistiemodel

§1: Bevolkingsgroei in Duitsland

Met de vergrijzing start de laatste fase van het demografisch transitiemodel:

• Fase 1: geboorte- en sterftecijfer zijn hoog, maar gelijk
• Fase 2: geboortecijfers blijft gelijk, maar sterftecijfer neemt af, omdat iedereen nog steeds veel baby's wilt
• Fase 3: groot geboorteoverschot en laag sterftecijfer zorgt voor grote groei
• Fase 4: sterftecijfer blijft gelijk, maar geboortecijfer neemt af
• Fase 5: sterfteoverschot (door vergrijzing)

5.2 Regionale verschillen 

West Duitsland: groei

kapitalistisch, VS Bondgenoot

Oost Duitsland: vertrekoverschot, communistisch

grote verschillen

tussen 

West (BRD)

en Oost 

(DDR)

Twee staten

• Van 1949 tot 1989 was Duitsland verdeeld in twee aparte landen

Verschillen: 

• Oost-Duitsland was communistisch, dictatuur, arm
• West-Duitsland was kapitalistisch, democratie, welvaart
• In 1989 kwam er een eind aan het communisme en werden de twee landen weer 1 Duitsland in 1990

Duitsland vanaf 1990, gevolgen van de hereniging

• Grote vertrekoverschotten in voormalig Oost-Duitsland
• Oost-Duitsland liep leeg, soms wel 30% minder mensen.

Oorzaken:

- bedrijven en fabrieken gingen failliet door concurentie met moderne bedrijven uit West-Duitsland

- hoge werkloosheid

Duitsland vanaf 1990, gevolgen van de hereniging

• Grote vertrekoverschotten in voormalig Oost-Duitsland
• Oost-Duitsland liep leeg, soms wel 30% minder mensen.

Gevolgen:

- voorzieningen in dorpen verdwijnen -> oplossing is samenvoegen van voorzieningen in 1 gebouw bv wijkcentrum

- vergrijzing, jongen mensen trekken weg naar bv Berlijn

Uitzondering = de stad Berlijn -> daar neemt de bevolking juist toe.

Krimp en groei in de rest van Duitsland

Krimpgebieden:

• Ruhrgebied, Saarland (oude industriegebieden)
• platteland

Oorzaak = geen werk = afstotingsfactor

Bevolkingsgroei:

• Munchen

Oorzaak = werk in industrie (auto) en diensten (hightech) = aantrekkingsfactor

Krimp en groei in de rest van Duitsland

Ondanks de krimp moeten er in veel deelstaten toch meer huizen gebouwd worden.

Hoe kan dat?

• Eenpersoonshuishoudens: ouderen die alleen wonen, jongeren die op zichzelf wonen, gescheiden mensen.
• Al deze mensen hebben woonruimte nodig, daarom moeten er ook in gebieden met krimp huizen bijgebouwd worden.

Afstotingsfactoren
Oost Duitsland?

Welk deel van Duitsland is erg welvarend en kent weinig werkloosheid?

1. Het oostelijke deel van Duitsland
2. Het westen van Duitsland
3. Het zuiden van Duitsland
4. Het Noorden van Duitsland

Hoe kan de werkloosheid in het Oosten van Duitsland zo hoog zijn?

Hoe kan het dat het economisch ook minder ging met het Westen van Duitsland?

Wat wordt er met demografische krimp bedoeld?

De demografische krimp is een gevolg van vergrijzing en ontgroening

1. Juist
2. onjuist

Na 1955 kwamen er veel immigranten uit het Middellandse zeegebied naar Duitsland, waarom?

1. In de oorlog waren veel soldaten meegekomen naar Duitsland
2. In het Middellandse zeegebied was nog een oorlog bezig
3. Om te werken in de industrie en mijnbouw van Duitsland
4. Vanwege het fijne klimaat in Duitsland

Hoe zorgen de niet westerse allochtonen voor een minder grote daling van de demografische krimp?

Door welke factoren steeg de werkloosheid na 1960 in het Ruhrgebied?

Maakwerk

opdr 1+2+5+6+7 v.a. blz 122