In deze les zitten 35 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.
Lesduur is: 45 min
Onderdelen in deze les
Welkom bij biologie!
Welkom bij biologie!
Slide 1 - Tekstslide
Wat is Gedrag?
Slide 2 - Tekstslide
Inhoud van deze les
- Leerdoelen
- Uitleg basisstof 1
- Zelf aan de slag met de opdrachten van basisstof 1
Slide 3 - Tekstslide
leerdoelen
Aan het einde van deze les kun je beschrijven wat gedrag is en hoe het wordt bestudeerd.
Slide 4 - Tekstslide
Wat is gedrag?
* Gedrag is alles wat een mens
of dier doet.
* Gedrag wordt veroorzaakt
door prikkels: bijvoorbeeld geuren, kleuren, emoties
* De reactie daarop heet een respons
Gedrag bestaat vaak uit een groot aantal handelingen.
Slide 5 - Tekstslide
Wat is gedrag?
A
het maken van alle bewegingen van een mens of een dier.
B
alles wat een dier of mens doet, dus ook zweten en huilen.
C
alles wat een dier doet om zijn baasje het naar zijn zin te maken.
D
een respons
Slide 6 - Quizvraag
Welke groep vertoont geen gedrag?
A
Mensen
B
Planten
C
Dieren
Slide 7 - Quizvraag
Een blauwe reiger staat op zijn lange poten aan de rand van een sloot langdurig onbeweeglijk naar het water te kijken. Plotseling flitst zijn kop in de richting van een rimpeling in het water. De kop komt weer uit het water tevoorschijn, waarna de reiger een kikker naar binnen schrokt. Is het met zijn kop naar de rimpeling in het water flitsen en de kikker ophappen een prikkel of respons?
A
prikkel
B
respons
Slide 8 - Quizvraag
Een blauwe reiger staat op zijn lange poten aan de rand van een sloot langdurig onbeweeglijk naar het water te kijken. Plotseling flitst zijn kop in de richting van een rimpeling in het water. De kop komt weer uit het water tevoorschijn, waarna de reiger een kikker naar binnen schrokt.
Is de rimpeling in het water een prikkel of respons?
A
prikkel
B
respons
Slide 9 - Quizvraag
Prikkel/respons
Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek
respons
prikkel
Je ruikt een gaslucht
Je schrikt
Je loopt naar het gasfornuis
Je ziet dat de gasknop open staat
Je draait het gas uit
Slide 10 - Sleepvraag
Mira is buiten aan het werk. Ze krijgt het warm en trekt haar jas uit. Is het uittrekken van haar jas een respons op een inwendige of op een uitwendige prikkel?
A
inwendige prikkel
B
uitwendige prikkel
Slide 11 - Quizvraag
Wat is gedrag?
* Gedrag bestaat vaak uit een aantal handelingen.
* Gedragsketen= serie handelingen is vaste volgorde.
--> zie je vaak terug bij paringsgedrag (balts).
--> dit is het gedrag dat voorafgaat aan de
voortplanting.
Slide 12 - Tekstslide
Gedragsketen
* Gedrag gaat vaak via een vaste volgorde
* De handelingen liggen vast in het DNA van het dier
* Voorbeeld: De balts van de stekelbaars.
Zie afbeelding 8 blz 124 handboek
Slide 13 - Tekstslide
Gedragsketen
Slide 14 - Tekstslide
Slide 15 - Video
01:10
De balts van de stekelbaars is een gedragsketen. Welke handelingen vertoond het mannetje achter elkaar?
Slide 16 - Open vraag
Ethologie
* De wetenschap die het gedrag van dieren bestudeerd
* Veel waarnemen!
Dian Fossey leefde tussen de berggorilla's
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Video
Gedragsonderzoek
Ethogram
Protocol
Slide 19 - Tekstslide
Het Ethogram
Gedrag bestaat uit een reeks handelingen.
Bijvoorbeeld:
Een giraf loopt naar het water, zet zijn voorpoten schuin, buigt zijn nek naar het water en drinkt het water.
Deze handelingen kun je beschrijven.
De lijst met beschrijvingen heet een ethogram
Slide 20 - Tekstslide
Ethogram
* Beschrijving van het gedrag
* Je schrijft de handelingen op
* Objectieve beschrijving! Feiten vermelden en geen mening
* Het ethogram heb je nodig om een protocol te kunnen maken
Slide 21 - Tekstslide
Protocol
* Een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijdperiode
* Hoe vaak komt een handeling
voor?
* Door een protocol kom je erachter
welke handeling het dier het meest
maakt.
* De resultaten verwerk je in een staafdiagram
Slide 22 - Tekstslide
Gedrag dat wordt veroorzaakt door een prikkel heet een
A
aangeboren gedrag
B
respons
C
aangeleerd gedrag
D
prikkel
Slide 23 - Quizvraag
Wat is ethologie?
A
Het bestuderen van gedrag
B
Het beïnvloeden van gedrag
C
Het gedrag van dieren veranderen
D
Het gedrag van mensen veranderen
Slide 24 - Quizvraag
In welke volgorde doe je biologisch onderzoek?
Probleemstelling
Onderzoeksvraag
Verwachting
Werkplan
Resultaten
Conclusie
Slide 25 - Sleepvraag
Wat betekend objectief?
A
Je mening geven
B
Je houden aan de feiten
C
Een object bekijken
D
Objectieven gebruiken
Slide 26 - Quizvraag
Hoe beschrijf je 'kwispelen met de staart van een hond' objectief?
A
hij is blij
B
de hond beweegt de staart heen en weer
C
de hond beweegt de staart op en neer
D
hij is agressief
Slide 27 - Quizvraag
Gedragsketen
Protocol
Ethogram
Slide 28 - Sleepvraag
Zelf aan de slag
- Maken opdrachten 2, 5, 6, 7, 8 en 9
(vanaf blz 140) werkboek.
Zie ook de studiewijzer
Leerdoel: Wat is gedrag en hoe wordt het bestudeerd
Slide 29 - Tekstslide
Examenvraag
In de tabel hiernaast zie je de observatie het gedrag van een Chinchilla. Voor 5 minuten wordt elke 5 seconden opgeschreven wat er gebeurt.
Hoe wordt deze tabel genoemd?
Slide 30 - Tekstslide
Afronden les
Leerdoel: Wat is gedrag en hoe wordt het bestudeerd?
- Examen biologie 2021 1e tijdvak
- bladzijde 8
Slide 31 - Tekstslide
Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt
Slide 32 - Tekstslide
Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen