6.3 Gedrag

Welkom bij biologie!
Welkom bij biologie!
1 / 35
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvmbo t, havoLeerjaar 4

In deze les zitten 35 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Welkom bij biologie!
Welkom bij biologie!

Slide 1 - Tekstslide

Wat is Gedrag? 

Slide 2 - Tekstslide

Inhoud van deze les
- Leerdoelen

- Uitleg basisstof 1

- Zelf aan de slag met de opdrachten van  basisstof 1

Slide 3 - Tekstslide

leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je beschrijven wat gedrag is en hoe het wordt bestudeerd.

Slide 4 - Tekstslide

Wat is gedrag?
* Gedrag is alles wat een mens  
    of dier doet. 
* Gedrag wordt veroorzaakt 
   door prikkels: bijvoorbeeld  geuren, kleuren, emoties
* De reactie daarop heet een respons
Gedrag bestaat vaak uit een groot aantal handelingen. 

Slide 5 - Tekstslide

Wat is gedrag?
A
het maken van alle bewegingen van een mens of een dier.
B
alles wat een dier of mens doet, dus ook zweten en huilen.
C
alles wat een dier doet om zijn baasje het naar zijn zin te maken.
D
een respons

Slide 6 - Quizvraag

Welke groep vertoont geen gedrag?
A
Mensen
B
Planten
C
Dieren

Slide 7 - Quizvraag

Een blauwe reiger staat op zijn lange poten aan de rand van een sloot langdurig onbeweeglijk naar het water te kijken. Plotseling flitst zijn kop in de richting van een rimpeling in het water. De kop komt weer uit het water tevoorschijn, waarna de reiger een kikker naar binnen schrokt. Is het met zijn kop naar de rimpeling in het water flitsen en de kikker ophappen een prikkel of respons?
A
prikkel
B
respons

Slide 8 - Quizvraag

Een blauwe reiger staat op zijn lange poten aan de rand van een sloot langdurig onbeweeglijk naar het water te kijken. Plotseling flitst zijn kop in de richting van een rimpeling in het water. De kop komt weer uit het water tevoorschijn, waarna de reiger een kikker naar binnen schrokt.

Is de rimpeling in het water een prikkel of respons?
A
prikkel
B
respons

Slide 9 - Quizvraag

Prikkel/respons
Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek
respons
prikkel
Je ruikt een gaslucht
Je schrikt
Je loopt naar het gasfornuis
Je ziet dat de gasknop open staat
Je draait het gas uit

Slide 10 - Sleepvraag

Mira is buiten aan het werk. Ze krijgt het warm en trekt haar jas uit.
Is het uittrekken van haar jas een respons op een inwendige of op een uitwendige prikkel?
A
inwendige prikkel
B
uitwendige prikkel

Slide 11 - Quizvraag

Wat is gedrag?
* Gedrag bestaat vaak uit een aantal handelingen.

* Gedragsketen= serie handelingen is vaste volgorde.
--> zie je vaak terug bij paringsgedrag (balts). 
--> dit is het gedrag dat voorafgaat aan de 
      voortplanting. 

Slide 12 - Tekstslide

Gedragsketen
* Gedrag gaat vaak via een vaste volgorde
* De handelingen liggen vast in het DNA van het dier
* Voorbeeld: De balts van de stekelbaars. 
Zie afbeelding 8 blz 124 handboek

Slide 13 - Tekstslide

Gedragsketen

Slide 14 - Tekstslide

1

Slide 15 - Video

01:10
De balts van de stekelbaars is een gedragsketen. Welke handelingen vertoond het mannetje achter elkaar?

Slide 16 - Open vraag

Ethologie
* De wetenschap die het gedrag van dieren bestudeerd
* Veel waarnemen!

Dian Fossey leefde tussen de berggorilla's



Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Video

Gedragsonderzoek
Ethogram 

Protocol  

Slide 19 - Tekstslide

Het Ethogram
Gedrag bestaat uit een reeks handelingen.

Bijvoorbeeld: 
Een giraf loopt naar het water, zet zijn voorpoten schuin, buigt zijn nek naar het water en drinkt het water.

Deze handelingen kun je beschrijven. 
De lijst met beschrijvingen heet een ethogram

Slide 20 - Tekstslide

Ethogram
* Beschrijving van het gedrag

* Je schrijft de handelingen op 

* Objectieve beschrijving! Feiten vermelden en geen mening

* Het ethogram heb je nodig om een protocol te kunnen maken

Slide 21 - Tekstslide

Protocol
* Een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijdperiode

* Hoe vaak komt een handeling 
   voor?
* Door een protocol kom je erachter 
  welke handeling het dier het meest 
  maakt.
* De resultaten verwerk je in een staafdiagram

Slide 22 - Tekstslide

Gedrag dat wordt veroorzaakt door een prikkel heet een
A
aangeboren gedrag
B
respons
C
aangeleerd gedrag
D
prikkel

Slide 23 - Quizvraag


Wat is ethologie?

A
Het bestuderen van gedrag
B
Het beïnvloeden van gedrag
C
Het gedrag van dieren veranderen
D
Het gedrag van mensen veranderen

Slide 24 - Quizvraag

In welke volgorde doe je biologisch onderzoek?
Probleemstelling
Onderzoeksvraag
Verwachting
Werkplan
Resultaten
Conclusie

Slide 25 - Sleepvraag

Wat betekend objectief?
A
Je mening geven
B
Je houden aan de feiten
C
Een object bekijken
D
Objectieven gebruiken

Slide 26 - Quizvraag

Hoe beschrijf je 'kwispelen met de staart van een hond' objectief?
A
hij is blij
B
de hond beweegt de staart heen en weer
C
de hond beweegt de staart op en neer
D
hij is agressief

Slide 27 - Quizvraag

Gedragsketen
Protocol
Ethogram

Slide 28 - Sleepvraag

Zelf aan de slag 
- Maken opdrachten 2, 5, 6, 7, 8 en 9 
(vanaf blz 140) werkboek.



Zie ook de studiewijzer



 Leerdoel: Wat is gedrag en hoe wordt het bestudeerd

Slide 29 - Tekstslide

Examenvraag
In de tabel hiernaast zie je de observatie het gedrag van een Chinchilla. Voor 5 minuten wordt elke 5 seconden opgeschreven wat er gebeurt.

Hoe wordt deze tabel genoemd?

Slide 30 - Tekstslide

Afronden les
Leerdoel: Wat is gedrag en hoe wordt het bestudeerd?

- Examen biologie 2021 1e tijdvak

- bladzijde 8 

Slide 31 - Tekstslide

Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt

Slide 32 - Tekstslide

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Slide 33 - Open vraag

Slide 34 - Video

Slide 35 - Link