3.1 IJs, water, waterdamp

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

3.1 IJs, water, waterdamp

Programma

-Formatieve check	10 min
-Oefeningen nakijken	10 min
-Fasen	15 min
-Deeltjesmodel	15 min
-Oefenen	30 min

Formatieve check

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Checks voor 3.1 IJs, water, waterdamp

De laatste slide sla je voor nu over, deze is voor het einde van de les!

Oefeningen nakijken

Ik loop langs om te controleren of je je spullen bij je hebt en of de oefeningen gemaakt zijn.

De antwoorden staan in het eerste tabblad van de Studiewijzer in Magister.

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt de drie fasen van water herkennen in de praktijk.
• Je kunt de drie fasen waarin water kan voorkomen beschrijven met het deeltjesmodel.
• Je kunt met het deeltjesmodel verklaren waarom ijs en veel andere vaste stoffen een kenmerkende kristalstructuur hebben.

Waar wordt water voor gebruikt?

Water kan je op aarde op 3 verschillende manieren tegenkomen. Welke zijn dat?

De 3 fasen

Water kan in 3 toestanden voorkomen:

• Vast (ijs)
  
• Vloeibaar (water)
  
• Gas (waterdamp)

Vrijwel alle soorten stoffen kunnen in deze 3 fasen voorkomen.

Let op!

Bij natuurkunde en scheikunde gebruiken we vaak woorden die wat anders betekenen dan in het dagelijks leven:

In het dagelijks leven: waterdamp = vloeibare waterdruppels in de lucht.

Bij natuur- en scheikunde: waterdamp = water in gasvorm (kleurloos en doorzichtig)

Wat voor soorten water kom je in het weer tegen?

Soorten water

• Regen
  
• Sneeuw
  
• Hagel
  
• Rijp
  
• Condens
  
• Nevel
  
• Dauw

Macroniveau

Macro = Griekse woord voor groot

Op macroniveau = op groot niveau

Alles wat je met het oog kan zien = macroniveau

Microniveau

Micro = Griekse woord voor klein

Op microniveau = op klein niveau

Veel in het universum is gemaakt uit moleculen.

Niet met het blote oog te zien.

Moleculen liggen op microniveau.

Deeltjesmodel

Het deeltjesmodel laat zien wat er met moleculen gebeurt op microniveau, tijdens verschillende fasen.

Deeltjes hebben een aantal kenmerken:

• Ze bewegen altijd.
  
• Hoe meer warmte er aanwezig is, hoe meer energie deeltjes krijgen.
  
• Hoe meer energie deeltjes hebben, hoe sneller ze bewegen.
  
• Deeltjes trekken elkaar aan.
  

Deeltjesmodel

Als een stof vast is op macroniveau:

• Hebben deeltjes nauwelijks energie, omdat er weinig warmte is.
• Ze bewegen niet rond maar trillen op een vaste plek.
  
• Ze trekken elkaar aan en komen in een rooster te zitten.
  

Deeltjesmodel

Als een stof vloeibaar is op macroniveau:

• Is er iets meer warmte.
  
• De deeltjes hebben meer energie en kunnen rond bewegen.
  
• Ze trekken elkaar aan en blijven daardoor bij elkaar in de buurt.
  

Deeltjesmodel

Als een stof gasvormig is op macroniveau:

• is er veel warmte.
• Deeltjes hebben veel energie en gaan heel veel rondbewegen.
• De deeltjes hebben zo veel energie dat ze elkaar niet meer aantrekken.

Simulatie

Simulatie voor faseovergangen op microniveau.

Welke deeltjes trekken elkaar meer aan, deeltjes in de vloeibare fase of deeltjes in de gasfase?

1. Vloeibare fase
2. Gasfase

Bewegen deeltjes sneller of minder snel, naarmate de temperatuur toeneemt?

1. Sneller
2. Minder snel

Welke beschrijving hoort bij welke fase?

De deeltjes zitten in een rooster

De deeltjes trekken elkaar niet meer aan

De deeltjes bewegen bij elkaar in de buurt

Vaste fase

Vloeibare fase

Gas fase

Kristallen

Vaste stoffen bestaan vaak uit een kristalstructuur.

Kristalstructuur = moleculen worden op een regelmatige manier gestapeld.

Dit gebeurt alleen in de vaste fase omdat de moleculen elkaar dan erg aantrekken, en ze weinig bewegen, hierdoor gaan ze in een kristalrooster naast elkaar zitten.

De stoffen die in kristalvorm gaan zitten noem je: kristallijne stoffen.

Oefeningen

Ga aan de slag met de volgende oefeningen:

Hoofdstuk 3 Paragraaf 1:

1 t/m 10

Welke leerdoelen beheers je?

Klik op de link, deze opent weer de check. Vul nu de laatste slide in:

Checks voor 3.1 IJs, water, waterdamp