3.2 een kruitvat wordt gevuld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.2 Een kruitvat wordt gevuld

 indirecte oorzaken van de 1e wereldoorlog

1914-1918

Vanaf de industriële revolutie (1850)

Zien we dingen in Europa veranderen:

- nationalisme

- modern-imperialisme

- militarisme

- bondgenootschappen

Deze zaken vormen de indirecte oorzaken voor het uitbreken van de 1e wereldoorlog

Nationalisme

sterke voorliefde voor eigen volk en land. 

Duitsland bestond uit verschillende staten. Pruissen weet de staatjes te verenigen tot een groot Duits Rijk doordat Frankrijk de oorlog verklaart aan Pruissen in 1870. In deze 1e Frans-Duitse oorlog (1870-1871) wint Duitsland van Frankrijk

npo.nl

vervolg Nationalisme

- Duitsland wordt een keizerrijk onder keizer Wilhelm I. 

- Frankrijk moet een belangrijk industriegebied, Elzas- Lotharingen, afstaan aan Duitsland

- De Fransen zijn gekrenkt in hun trots en willen wraak (revanchegedachte)

Deze wraak leidt tot het sneller uitbreken van oorlog 

Nationalisme op de Balkan

In de 19e eeuw nam de macht van het Ottomaanse Rijk af. 

Griekenland, Servië en Roemenië werden onafhankelijk.

de dubbelmonarchie

De keizer van Oostenrijk werd ook de keizer van Hongarije. Zo ontstond de 'dubbel monarchie' Oostenrijk-Hongarije. Ook wel de Donau-monarchie genoemd.

Veelvolkerenstaat

Oostenrijk-Hongarije bestond uit verschillende volken die elk hun eigen cultuur, taal, godsdienst en geschiedenis hadden. Zo wilde Bosnië liever bij Servië horen.

Rusland probeerde haar eigen invloed in de Balkan te versterken door de roep om onafhankelijkheid van de Slavische volken te ondersteunen. Deze botsing van nationalistische gevoelens van de verschillende landen en volken leidde tot een aantal Balkanoorlogen.

Aan de slag

- Ga naar Tijd voor geschiedenis

- Ga naar 3.2.1 en 3.2.2

- Maak opdrachten 1 t/m 7

- Lever ze online in                                                                                                                                                                                                                                                                                     

3.2.3 Militarisme

Omdat iedereen zichzelf het beste land vond wilden ze hun macht ook tonen aan anderen.

Landen gaan het leger steeds belangrijker vinden als machtsvertoon en investeren enorme hoeveelheden geld in het produceren van meer wapens en het vergroten van het leger. Generaals staan in hoog aanzien.

Wapenwedloop

Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland proberen elkaar steeds te overtreffen met meer en betere wapens.

Door de komst van fabrieken en industrie werden er in ramp tempo nieuwe uitvindingen gedaan. Ook op het gebied van wapens.

1898 Vlootwet

Duitsland besluit met deze wet de oorlogsvloot flink uit te breiden.

Engeland reageert hierop met de bouw van een snel slagschip met grote kanonnen, de 'Dreadnought'

Industrie

Ook op industrieel gebied was er competitie. Landen wilden dat hun inwoners zoveel mogelijk eigen producten kochten. Engeland liet daarom 'made in Germany' op Duitse producten zetten zodat mensen het niet zouden kopen. Dat werkte even kort maar daarna wilde juist iedereen een 'made in Germany' product hebben.

Modern Imperialisme

Rond 1800 was het meeste van Amerika en Azië gekoloniseerd door de Europese grootmachten. Vanaf 1850 zetten zij hun zinnen op Afrika. Ieder land wilde zoveel mogelijk kolonies hebben . 

Kolonies zorgden voor

- status

- macht

- geld: grondstoffen en afzetmarkt

Modern Imperialisme

Deze 2e golf van kolonisatie vanaf 1850 in Afrika en een deel van Azië noemen we het modern Imperialisme.

Duitsland ging onder leiding van Keizer Wilhelm II ook deelnemen aan de race om kolonies.

Modern Imperialisme

De Duitse keizer Wilhelm II voerde een 'Weltpolitiek' (wereldpolitiek). Hij wilde dat Duitsland een leidende rol kreeg in de wereldpolitiek.

Om ervoor te zorgen dat de strijd om Afrika niet uitmondde in oorlog maakten de Europese landen afspraken over de verdeling van Afrika op de conferentie van Berlijn.

Modern Imperialisme

Op de conferentie van Berlijn werd de kaart van Afrika, zonder overleg met de Afrikanen, gewoon verdeeld tussen de Europese landen.

Bondgenootschappen

- spanningen tussen Frankrijk en Duitsland zorgen ervoor dat landen kant gaan kiezen en bondgenootschappen sluiten:

- Triple Entente:  Engeland, Frankrijk, Rusland (geallieerden)

- Triple Alliance: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Ottomaanse Rijk, Italië

Oorlog tussen 2 landen leidt zo dus direct tot grote oorlog

Triple Entente

Engeland, Frankrijk, Rusland

Tijdens WO1:

Geallieerden

Engeland, Frankrijk, Rusland, Servië, België, de VS, Italië (wisselt van kant)

Triple Alliance

Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, en Italië

Tijdens WO1:

Centralen

 Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Ottomaanse Rijk, Bulgarije, Italië

Aan de slag

- Ga naar Tijd voor geschiedenis

- Ga naar 3.2.3 en 3.2.4

- Maak opdrachten 8 t/m 16

- Lever ze online in