§2.4 De afbraak van gebergten

§2.4 De afbraak van gebergten

Les 1
HAVO 5
Hoofdstuk 2 Endogene en Exogene processen
Domein Aarde
1 / 42
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 42 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 40 min

Onderdelen in deze les

§2.4 De afbraak van gebergten

Les 1
HAVO 5
Hoofdstuk 2 Endogene en Exogene processen
Domein Aarde

Slide 1 - Tekstslide

Planning van de les
  • korte herhaling vulkanisme en vorming van gebergten
  • uitleg §2.4: Afbraak van gebergten deel 1
  • opdrachten §2.4
  • Einde

Slide 2 - Tekstslide

5 Vloeibaar
10 Stroperig & gasrijk
8 Vloeibaar
4 Effussief
2 Explosief
6 Effussief
7 Schild
9 Schild
3 Strato
1 Plooiingsgebergte

Slide 3 - Sleepvraag

DRUK

Slide 4 - Tekstslide

Welk verschil is er tussen het botsen van een continentale met een oceanische plaat en het botsen van twee continentale platen?

Slide 5 - Open vraag

geen subductie
wel subductie

Slide 6 - Tekstslide

Himalaya (Azië)
(geen vulkanen)
Andes (Zuid-Amerika)
(wel vulkanen)

Slide 7 - Tekstslide

Breukgebergte
Afschuivingsbreuken
Horsten & slenken

Slide 8 - Tekstslide



Komen er ook gebergtes voor bij divergerende of transforme plaatbreuken?
Bekijk GB: 69
Bekijk GB: 161C

Slide 9 - Tekstslide

Leerdoelen §2.4
  • Ik kan beschrijven hoe endogene- en exogene processen invloed op het reliëf hebben.
  • Ik kan aangeven hoe mechanische en chemische verwering het gesteente aantast.
  • Ik kan de invloed van het klimaat op de verschillende verweringsprocessen uitleggen.

Slide 10 - Tekstslide

Endogene processen
Exogene processen

Slide 11 - Tekstslide

Endogene processen

  • van binnenuit 
  • aardbevingen, vulkanisme, platentektoniek, gebergtevorming
  • veroorzaakt door: energie in de aarde
  • Opbouw
Exogene processen

  • van buitenaf (atmosfeer)
  • verwering, erosie, sedimentatie
  • veroorzaakt door: zon (hydrologische kringloop)
  • afbraak

Slide 12 - Tekstslide

endogene krachten

exogene krachten

Slide 13 - Sleepvraag

Afbraak van gebergten
Gebergten ontstaan, maar kunnen ook verdwijnen door exogene krachten

Slide 14 - Tekstslide

Jong gebergte
  • Hoge pieken
  • Steile, diepe dalen

Tientallen miljoenen jaren oud

vb. Alpen, Himalaya, Andes & Rocky Mounytains

Slide 15 - Tekstslide

Oud gebergte
  • Afgeronde toppen
  • Brede, ondiepe dalen

Honderden miljoenen jaren oud.

Vb. Ardennen, Appelachen

Slide 16 - Tekstslide

Verwering
  • Definitie = het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer of plantengroei.

Slide 17 - Tekstslide

Verwering

Mechanische verwering
 - waaronder: Biologische verwering

Chemische verwering

verwering waarbij gesteente verbrokkelt zonder dat de samenstelling verandert
Het oplossen van gesteente door de inwerking van water, zuren en zuurstof.
verwering door de werking van plantenwortels in de scheuren van gesteente
Verwering = uiteenvallen van gesteenten onder invloed van weer en planten.

Slide 18 - Tekstslide

Waarom verweert niet elk gesteente even gemakkelijk?
Drie factoren van invloed:
  1. aard van moedergesteente (hard gesteente verweert minder snel)
  2. klimaat (warm klimaat bevordert chemische verwering) aanwezigheid dekkende bodemlaag 
  3. tijd (hoe langer gesteente wordt blootgesteld aan het weer, hoe meer verwering)

Slide 19 - Tekstslide

 Mechanische/Fysische verwering

Er zijn 3 soorten  mechanische verwering

Vorstverwering

  • water in spleten bevriest en zet uit, iedere keer als het water bevriest en uitzet wordt de barst in het gesteente steeds groter

Verwering door temperatuursverschillen

  • steen is overdag heet en zet uit, snachts koud en krimpt. 

Biologische verwering
  • wortels persen zich in spleten en drukken stenen uit elkaar.

Slide 20 - Tekstslide

Welke twee vormen van mechanische verwering worden direct door de zon aangedreven? Schrijf ook op hoe het werkt.

Slide 21 - Open vraag

Mechanische verwering: Vorstverwering
Beschrijf de drie stappen die zorgen voor het breken van gesteente bij vorstverwering

Slide 22 - Tekstslide

Vorstverwering

Slide 23 - Tekstslide

Verwering door temperatuurverschillen

Slide 24 - Tekstslide

 Verwering door temperatuurverschillen
Door de zon zet het gesteente overdag uit en als het 's nachts afkoelt krimpt het. 
Hierdoor brokkelt het gesteente af. 

Slide 25 - Tekstslide

Verwering door plantenwortels

Slide 26 - Tekstslide

Verwering door plantenwortels

Slide 27 - Tekstslide

Verwering & klimaat 
Mechanische verwering verloopt sneller als:

  • de temperatuur sterk wisselt
  • de temperatuur regelmatig onder de 0 graden Celsius komt
  • het gesteente bloot ligt

Slide 28 - Tekstslide

Mechanische/fysische
Chemische 
vorstverwering 
temperatuurstress
biologische
samenstelling van steen veranderd door een reactie met water, koolzuur of zuurstof

Slide 29 - Tekstslide

Chemische verwering

Slide 30 - Tekstslide

Chemische verwering
The Burren - Ierland

Slide 31 - Tekstslide

Verwering & klimaat (2)
Chemische verwering verloopt sneller als:
  • de temperatuur hoog is
  • de vochtigheid hoog is
  • het gesteente bedekt is

Slide 32 - Tekstslide

Het grote plaatje

Slide 33 - Tekstslide

In welke plaats vindt
de sterkste mechanische verwering plaats?
A

Slide 34 - Quizvraag

In welke plaats vindt
de sterkste chemische
verwering plaats?
A

Slide 35 - Quizvraag

In welke plaats vindt
zowel mechanische
als chemische verwering
plaats?
A

Slide 36 - Quizvraag

In de tropische zone vindt vooral chemische verwering plaats
A
Juist
B
Onjuist

Slide 37 - Quizvraag

In de aride zone vindt vooral mechanische verwering plaats
A
Juist
B
Onjuist

Slide 38 - Quizvraag

Hoog in de bergen is sprake van chemische verwering
A
Juist
B
Onjuist

Slide 39 - Quizvraag

Aan de slag
Maak van §2.4 opdrachten 1 t/m 6

Slide 40 - Tekstslide

Slide 41 - Tekstslide

Mechanische verwering
Chemische verwering

Slide 42 - Sleepvraag