Grammatica woordsoorten 3 mavo les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Leesvraag

Welke woordsoorten herken je in deze zin? 

Weet jij nog welke informatie in je boekverslag moet? 

Uitleg door leerling

Welke twee dingen bekijk je om achter de werkwoordstijd te van een zin te komen? 

Welke woorden zijn NOOIT vragend voornaamwoord, maar kunnen wel in een vraagzin staan? 

Staat een aanwijzend voornaamwoord altijd voor of achter het verwijswoord?

 

WOORDSOORTEN

VOORNAAMWOORDEN

Voor ... naamwoorden 

Een voornaamwoord is een woord dat in de plaats van een naamwoord staat.

Voorbeeld:

Machteld is een zeer intelligent, lief en knap mens.

Machteld = naam

Zij is een zeer intelligent, lief en knap mens

zij = voornaamwoord

Welke voornaamwoorden?

1. persoonlijk voornaamwoorden 
2. bezittelijk voornaamwoorden
3. vragend voornaamwoorden
4. aanwijzend voornaamwoorden
   en...
5. betrekkelijk voornaamwoorden

 (1) persoonlijk vnw

Persoonlijke voornaamwoorden > vervangt een zn in de zin
Die bal is van Jan > Hij is van hem.

(zn = mens, dier, ding)

 (2) bezittelijk vnw

Bezittelijke voornaamwoorden > geeft aan van wie iets is.

Dit is jouw kamer / Mijn huis staat daar.

Het bez.vnw staat altijd vóór het bezit.

Verschil pers./bezit vnw

Pers. voornaamwoorden > kun je in een naam veranderen

Hij gaat naar huis > Piet gaat naar huis.

Bij een bezit. vnw kan dat niet zonder verandering van de naam: Mijn school > Piets school

Dus: de school is van hem > hem = persoonlijk vnw!

(Want: de school is van Piet)

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord

wij

mijn nicht

Ik

zijn schoenen

Hem

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord

Jouw

Jullie

Uw

Wij

Hun

Ik

 (3) vragend vnw

Vragende voornaamwoorden > staat meestal aan het begin van een vraagzin

Wie is daar? / Welke sport beoefen jij?

Wie, Wat, Welk(e), Wat voor (een)

 (4) aanwijzend vnw

Aanwijzende voornaamwoorden > wijst iets aan

Dat boek heb ik ook.

Deze, Die, Dat, Dit

 (5) betrekkelijk vnw

verwijst naar een woord of woordgroep dat/die er vlak voor staat in dezelfde zin

De jongen die daar staat / Dat meisje dat daar staat

Betrekkelijk voornaamwoorden

Die > verwijst naar de-woorden

Dat > verwijst naar het-woorden

Wie > verwijst naar een persoon

waar > verwijst naar een plek 
Wat > verwijst naar een heel zinsdeel of een overtreffende trap

Antecedent: woord of groep woorden eerder in de zin. 

Voorbeelden

De verhalen die ik gehoord heb. > die verwijst naar de verhalen

Het boek dat ik gelezen heb. > dat verwijst naar het boek

De klasgenoot aan wie ik mijn pen leen > wie verwijst naar klasgenoot 
Het gekste wat ik gedaan heb.
Ted leende mij haar fiets, wat ik erg aardig vond.

Wie zou zo'n reis op die leeftijd ook durven te maken?

1. Wie = een vragend vnw die = aanwijzend vnw
2. Wie = een vragend vnw die = betrekkelijk vnw
3. Wie = een betrekkelijk vnw die = aanwijzend vnw
4. Wie = een betrekkelijk vnw die = betrekkelijk vnw

Wie heeft het schoolfeest georganiseerd?
'wie' =

1. aanwijzend vnw
2. persoonlijk vnw
3. vragend vnw
4. betrekkelijk vnw

Die vrouw is mijn buurvrouw.
Die =

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw
3. persoonlijk vnw

aanwijzend voornaamwoord

(aanw.vnw)

vragend voornaamwoord (vr.vnw)

Geen aanwijzend of

vragend voornaamwoord

deze

daar

die

wie

dit

wat

waar

welk

dat

Grammatica reader

Doornemen theorie blz. 19. 

Maken opdrachten 13 en 14 IN DE LES. 

Bespreken huiswerk opdrachten 9 en 10 (blz. 16). 

Klaar? Lees in je leesboek en/of werk aan je boekverslag.