Dementie

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Dementie

Lesdoel

De student kan in eigen woorden vertellen;

• Verschil vergeetachtigheid en dementie
• de verschillende vormen van dementie
• stadia dementie
• Do's en dont's bij dementie

Wat komt er in je op als je denkt aan dementie?

Iedereen vergeet toch wel eens wat?

Vergeetachtigheid is niet direct iets om je zorgen over te maken. Iedereen vergeet wel eens wat. Bij het ouder worden is het normaal dat je vaker iets vergeet, maar ook in bijvoorbeeld een drukke periode kun je meer last hebben van vergeetachtigheid. 

Mogelijke oorzaken vergeetachtigheid

• Leeftijd: naarmate je ouder wordt, werkt je geheugen trager en kost het meer moeite je te concentreren
• Medicijngebruik: het gebruik van slaapmiddelen en/of een combinatie van verschillende geneesmiddelen kan geheugenklachten geven
• Vitamine- of vochtgebrek: een tekort aan bepaalde vitaminen in het lichaam (vooral vitamine B) zorgt ervoor dat de hersenen minder goed werken. Ook te weinig drinken kan tot geheugenproblemen leiden

• Infectie- of andere ziekten: infectieziekten of een slecht werkende schildklier kunnen tijdelijk geheugenproblemen veroorzaken. Dat geldt soms ook voor de menopauze
• Zorgen: een stressvolle periode kan je zó in beslag nemen dat er in je hoofd als het ware geen plaats meer is voor andere dingen
• Te weinig prikkels: wanneer je weinig meemaakt en daardoor te weinig prikkels krijgt, wordt je geheugen te weinig gestimuleerd en kan hierdoor afnemen.

Probeer binnen één minuut de volgende zestien woorden te onthouden. Na deze minuut mogen jullie de woorden voor jezelf opschrijven. Hoeveel woorden heb jij goed?

De woorden:
Banaan, dromedaris, basgitaar, aannemer, bizon, drumstel, appel, docent,citroen, viool, concierge, cavia, cello, druif, bakker, aap.

Energizer- geheugen

Wijs de studenten op het hoofdstuk Methodiek 2.8- Mijn studenten hebben dit ook gemaakt qua opdrachten. Dus hebben de voorkennis al.

Welke woorden weet jij nog?

Jongeren en dementie

Helaas komt dementie ook bij jongere voor.

Wat is de jongste leeftijd waar jullie van hebben gehoord?

VANAF 45 jaar/ jonge zorgvragers 

'' Naar schatting zijn er in Nederland 12.000 mensen met dementie die jonger zijn dan 65 jaar. ''

- vaak erfelijk 

- lichamelijk sterk

- andere behoeften dan ouderen

- aparte begeleidingsprogramma's

Dementie is de verzamelnaam voor meer dan 50 verschillende soorten. 

Welke vormen kennen jullie?

Welke vorm van dementie heeft het echtpaar?

Welke tekenen herkennen jullie?

Alzheimer

- 60/70%

-Bekendst en meest voorkomend

- tussen 70 en 80 jaar

- Hersenziekte:

Hersencellen van de hersenschors werken steeds minder. 

- TAU-eiwitten: 

* Stabiliteit van hersencellen en verbindingen tussen cellen. 

* Worden niet goed afgebroken -> ophopingen in en tussen de cellen = Plaques

Hersencellen functioneren niet meer, krimpen en verdwijnen

(1.22)

- Geheugenstoornis: korte termijn

- Geleidelijk verdwijnen cognitieve functies:

Afasie; Agnosie; Apraxie; uitvoerende functies

- Diagnostiek en behandeling 

Groep 1 & A

Afasie: steeds minder uitdrukken via taal; begrijpen van taal

- Agnosie: moeite met herkennen van voorwerpen en geluiden

- Apraxie: moeite met praktische handelingen; moeite met volgorde van deelhandelingen (eerst trui en dan hemd)

 

- Uitvoerende functies: logisch nadenken; plannen en doelgericht handelen

Vasculaire dementie

- 15%

- Stoornissen in de doorbloeding van de hersenen, veroorzaakt door ziekten aan hart en bloedvaten.

- Geen goede doorbloeding van de hersencellen en te weinig zuurstof.

- Gevolg: verbindingen tussen de hersencellen raken beschadigd

(1.13)

Sprake van vasculaire dementie bij zorgvragers die chronische diabetes, hoge bloeddruk of een CVA hebben gehad. 

- Cognitieve stoornissen ontstaan eerder dan geheugenstoornissen.

- Bewust van geestelijke achteruitgang -> emotioneel en gedeprimeerd.

- Grillig verloop

- Geestelijke en lichamelijke achteruitgang ->

lopen, spreken, slikken, plassen.

- kans op nieuw CVA

- Diagnostiek en behandeling groep 2 & B

Gestoorde doorbloeding van de hersenen.

Beschadiging van de witte stof.

Frontotemporale dementie (FTD)

- 10%

- Oorzaak = defect gen 

Hersenkwabben krimpen door 

het afsterven van de hersencellen.

- Gedragsstoornissen vallen het eerst op. Waarom ?

- Taalstoornissen door aantasting van de ... 

(1.29)

                                              - Ontremd gedrag

                                              - Persoonlijkhe hygiene

                                              - Onrust

                                              - Persevereren.. 

                                              - Apathie 

- Moeite met het vinden van de juiste woorden

Het begrip van taal blijft wel aanwezig

- Diagnostiek en behandeling groep 3 & C

- Persevereren: herhalen

- Hersencellen in frontaal en temporaalkwab gaan kapot. 

functies van deze hersengebieden gaan verloren. 

- Apathie is het gebrek aan emotie, motivatie of enthousiasme

Lewy body dementie

Lewy body is te herkennen aan schommelingen in geestelijke achteruitgang, vaak heeft iemand ook verschijnselen van Parkinson.

-symptomen: aandachtsstoornissen, visuele hallucinaties, gevoelig voor de bijwerkingen van de medicijnen  tegen hallucinaties.

-oorzaak: lewy bodies zijn speciale eiwitafzettingen in de zenuwcellen van de hersenen voornamelijk in de hersenschors. Voor een groot deel niet erfelijk.

-levensverwachting: gemiddeld 5 tot 12 jaar na de diagnose.

-plek in de hersenen: begint vaak in de hersenstam.

visuele hallucinaties: dingen zien die er niet zijn.

syndroom van Korsakov

-oorzaak: ernstig gebrek aan vitamine B1. Komt in Nederland voor bij mensen die verslaafd zijn aan alcohol.

-verschijnselen: geheugenverlies, moeite met tijd en plaats, moeite om personen te herkennen.

-eerlijk liegen: Bij de geheugenproblemen vullen ze de gaten met fantasieverhalen. Ze zijn overtuigd dat de verhalen waar zijn.

mensen worden agressief of trekken zich terug, nemen geen initiatief meer.

4 stadia van dementie

bedreigde ik

Fase 1, de bedreigde ik: 

- Er is ziektebesef, maar geen ziekte-inzicht.

- Er is een identiteitscrisis. 

- Kortetermijngeheugenverlies, daarna geleidelijk ook verlies van het langetermijngeheugen.

Welke  benaderingswijze past hierbij?

ROB (Realiteits- en oriëntatie benadering)

verdwaalde ik

Fase 2, de verdwaalde ik: 

- Afwisselend in het hier en nu en in de eigen innerlijke wereld.

- Is stukken van zichzelf kwijt. 

De geheugenstoornissen nemen toe.

Men leeft steeds meer in het verleden.

validation

Meegaan in de gevoelsmatige belevingswereld van de verwarde oudere, erkennen dat zijn fantasiewereld voor hem werkelijkheid is.

Doelstelling: 
-herstel van het gevoel van eigenwaarde
- het verminderen van stress

Reminiscentie

‘methode’ om herinneringen op te halen.

verborgen ik

Fase 3 de verborgen ik:

 Leeft in een innerlijke belevingswereld.

Geen eigen initiatief tot contact

Nog wel contact mogelijk (aanraken, oogcontact, benoemen van gevoelens)

verzonken ik

Fase 4 de verzonken ik: 

Nauwelijks contact meer met de buitenwereld
De communicatie is beperkt tot brabbelwoorden en klanken.

Snoezelen