Keuzedeel NAH-lesweek 8 - week van 25 maart- 222 klassen- 2023-2024

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

(lesweek 7= bufferweek- geen les)
Lesweek 8: week van 25 maart 
Docent: M. Eshuis 

Programma- vandaag - introductie op het vak 

Deel 1: 

• Welkom, AWR
  
• Mededelingen / Deadlines 
• Lesdoelen vandaag 
  
  Deel 2: Seksualiteit en NAH - theorieles 
  
• 10 tips NAH - communicatie/begeleiding algemeen 
• Begeleider skills bij ontremd/ongepast gedrag 
• Sociaal ongepast gedrag 
• Ontremd gedrag 
• Gedragsmodificatie 
• Signaleringsplan 
  
  
• Check lesdoelen/ leeropbrengst 
• Afsluiting/ volgende week 

Le

Lesuren: 2 (45 min x 2) 
Lesweken : 18
(19 bufferweek en geen reguliere lessen meer) 

Benodigdheden: Laptop / reader keuzedeel 
Literatuur: reader/materiaal docent/lesson up 

Deel 1: 90 min (2 x45 min)

Welkom en AWR 5 

Energizer 5 

lesdoelen 2

Programma doornemen 3 
-----------------------------------------15 min 

Doelen van module en opdracht 10min 
Opbouw vak, algemene planning 10min 
Eindopdracht- Rubric doornemen 10min

Vragenronde 5 min 
-------------------------------------------35 min 


Zelfstandig aan de slag met theorie
------------------------------------------- 30min 

10 min Lesdoelen check

-----------------------------------------------------

90 min. Totaal 

Mededelingen rondom het vak: 

• Afwezig tijdens de les? Zorg dat je de opdrachten op een ander moment (zelfstudie) maakt zodat je niet achterloopt. Neem eventueel aantekeningen over. Eigen verantwoordelijkheid!  
• Inleveren van de opdrachten gaat enkel via teamsopdrachten. Per mail/chat worden de opdrachten niet in behandeling genomen/nagekeken. 
• De BPV- oefenopdracht levert de docent aan - zie hiervoor teams. 
• Je kunt enkel aan je examen beginnen als je portfolio en oefenopdracht behaald zijn.
  Plan dus goed. 
• Om goed te kunnen leren en anderen niet tot last te zijn--> telefoon uit en in je tas/zak. Is er iets waardoor je bereikbaar moet zijn meld het bij vakdocent en je LOB'er van tevoren. 
  
  Vraag aan de klas: 
  Wie is er al begonnen met de BPV oefenopdracht (gedragsobservatie) ?? Let op dit zijn enkel de studenten die doorgegeven zijn via Melle (die de portfolio opdrachten al hadden ingeleverd) 
  Nog geen portfolio opdrachten? Volgende optie pas weer week van 01 april. 

In het kort: Deadlines NAH 2023-2024

Lesdoelen vandaag: 

• De student kan ontremd gedrag signaleren en hierop actie ondernemen
• De student kan zijn/haar eigen grenzen bewaken m.b.t. het omgaan met NAH cliënt en kan cliënt naar behoren ondersteunen
• De student kan benoemen wat het effect is van hersenletsel m.b.t. het thema seksualiteit en ontremd gedrag 

Deel 

Duur: 90 minuten

LET OP! Verdiep je echt even in de vergaderopdracht en maak voor jezelf van tevoren al groepjes (scheelt tijd) 

Maatwerk - cliënten begeleiden met NAH- 10 algemene tips

1. Beschadigde hersenen hebben meer tijd nodig. Neem dus meer tijd. Voorkom tijdsdruk. 

2. Beschadigde hersenen verbruiken meer energie. plan pauzes, houd rekening met dagindeling.

3. Structuur en bied regelmaat

4. Vermijd drukte. 
5. Verg niet meerdere dingen tegelijk van de cliënt i.v.m. overzicht 

6. Bereid activiteiten voor en maak een planning of ondersteun hierbij. Check regelmatig samen met cliënt de planning. 

7. Faciliteer de cliënt/ ondersteun de cliënt bij het maken van notities/lijstjes als reminder

8. Stel samen met de cliënt realistische haalbare doelen en focus op de successen. 

9. Ondersteun de cliënt bij het uitleggen van wat hij/zij nog wel kan en wat hij/zij lastig vindt. Let op! Neem niet zomaar over! 

10. Geef aan dat het accepteren van hulp en het vertrouwen op de ander mag en belangrijk is. 

Maar vooral wees in je benadering naar de cliënt toe: Empatisch, geduldig, respectvol. 
Let op met overnemen maar overleg en bevorder de autonomie en zelfregie zo goed mogelijk! 

Begeleider-skills bij ontremd/ongepast gedrag NAH

• Inzicht hebben in de beperkingen die aan dit gedrag ten grondslag liggen
  
  Kennis hebben van ziektebeeld en beperkingen van NAH
• Onderscheid kunnen maken tussen de persoon en zijn gedrag 
  Niet de persoon maar het gedrag afkeuren 
• In staat zijn om steeds opnieuw te beginnen met iemand met NAH 
  Blanco beginnen en steeds opnieuw in contact treden. 
• Kunnen reflecteren op de eigen normen/waarden en op het (effect van het) eigen handelen.
  Soms concessies doen in eigen normen (weloverwogen) maar ook duidelijk kaders en eigen grenzen kunnen bewaken indien nodig. 
  
• Bewust zijn van de invloed van : omgeving, gedrag, situaties(te complex? hulp inschakelen).

Als je kijkt naar de begeleider skills die je moet hebben.. welke vind je dan nog lastig? En wat/wie zou je hierin kunnen helpen?

Sociaal ongepast gedrag

Als iemand zich niet meer gepast weet te gedragen, is dat voor de 
naastbetrokkenen een van de meest pijnlijke karakterveranderingen.
- Beoordelingsvermogen aangetast ->minder goed kunnen  inschatten van gevoelens en motieven van de ander
- Non verbale informatie wordt minder goed gelezen->(gebaren, gezichtsuitdrukkingen) 
- Beeldspraak en humor wordt minder goed begrepen of niet gepast ingezet. 

Iemand met NAH kan dan niet inschatten wat wel of niet sociaal wenselijk is
en zal de plank vaak misslaan. Voorbeeld : Onderbreken van gesprekken, doorpraten,
praten tijdens iets waarbij je stil moet zijn, grappen maken die niet gepast zijn, seksueel getinte opmerkingen/handelingen 

Wat kun jij doen als begeleider bij sociaal ongepast gedrag? 

Als professional kun je mensen met NAH en de naastbetrokkenen leren om sociaal-ongepast gedrag te verminderen door:

• Iemand met NAH te corrigeren als hij een verkeerde inschatting maakt. 
  Niet door een boze blik ook niet met 'gedraag je'. Maar vertel vriendelijk
  en duidelijk welk gedrag je wenst en doe zo mogelijk het ook voor. 
• Juist goed gedrag te belonen.
  
  
  Wat zijn jullie ervaringen hiermee? Hoe zien jullie dit terug bij medewerkers? 

Dit is hersenletsel- Caspar 

We gaan nu een stuk kijken van een aflevering waarin CASPAR verteld over zijn hersenletsel. 
Vanaf minuut. 14.24u 

Wat valt je op qua emoties bij Caspar? 
Wat valt je op qua stemgeluid en het praten van Caspar? 

 
https://www.npo3.nl/jong/01-08-2007/EO_101142625   

https:

Ontremd gedrag

Bij mensen met NAH kunnen de hersenen zo beschadigd zijn dat de rem op de emoties en het gedrag er een beetje vanaf is. Zij kunnen zichzelf dan moeilijk in de hand houden. Dit is natuurlijk niet altijd even wenselijk in een sociale omgeving.

Ontremming kan voorkomen op verschillende gebieden: 

• Motorische ontremming - onrust/overmatig bewegen
• Emotionele ontremming - heel boos/heel verdrietig 
• Verbale ontremming - overmatig praten/alles delen 
• Ontremd eetgedrag/consumeergedrag- geen halt hebben/ geld uit blijven geven 
• Seksuele ontremming - handtastelijk/verbaal opdringerig/ drang niet onder controle 

 In de amygdala, ook wel de

‘amandelkern’ genoemd, worden (vooral negatieve)

emoties opgeslagen. Denk bijvoorbeeld aan

verdriet als gevolg van het verlies van een dierbare.

Het brein slaat dit verdriet op. De remming vanuit

de voorhoofdskwab zorgt ervoor dat het daar na

verloop van tijd blijft. Dit voorkomt dat we de rest

van ons leven huilend doorbrengen. Als de doorbloeding

van de voorhoofdskwab afneemt of door

hersenletsel is aangetast, neemt ook de remming

op de amygdala af. Hierdoor kunnen mensen

emotioneler raken en bijvoorbeeld sneller gaan

huilen.

Wat kun jij doen als begeleider bij ontremd gedrag? 

Mensen met NAH en de naastbetrokkenen leren om ontremd gedrag te verminderen door:

 -impulsief gedrag in te tomen - structuur bieden en prikkels beperken. Denk aan omgeving/ dagindeling/activiteiten. 

-rustig op het gedrag te reageren en stapsgewijs uit te leggen wat iemand doet en wat daarvan de consequenties zijn. Kies een rustig moment (zonder anderen), maak afspraken wat wel en niet kan en wees consequent. 

-non-verbaal ‘ingrijpen’ -  Je kunt in dat geval beter even iemand aanstoten of een kalmerend handgebaar maken. Blijf vooral zelf rustig. Als jij boos wordt, raakt iemand helemaal de controle kwijt en kan het zelfs tot agressie leiden. Spreek tekens en signalen af als iemand door dreigt te gaan. 

Welke technieken bij ontremd gedrag heb jij al een keer moeten inzetten?

Gedragsmodificatie 

Gedragsmodificatie betekent:
Als iemand met NAH storend of moeilijk hanteerbaar gedrag vertoont, zijn er mogelijkheden om het gedrag in positieve zin te beïnvloeden. Hierin kijk je naar het verbeteren van gedrag en aanleren van nieuwe vaardigheden. 

De doelen van gedragsmodificatie zijn:

• 
  afname van ongewenst gedrag 
• toename van gewenst gedrag.

Gedragsmodificatie 

Wat vraagt gedragsmodificatie van de professional? 

Je reactie moet : 

• ....betekenisvol zijn (dan zal de iemand met NAH je reactie eerder serieus nemen)
  
• ...onmiddellijk na het vertoonde gedrag gegeven worden
  
• ...duidelijk maken wat gewenst en niet gewenst is
  
• ...regelmatig gegeven worden zodat hij ingeslepen wordt
  
• ...consequent door alle betrokkenen gegeven worden.
  
  
  

Gedragsmodificatie 

Technieken om ongewenst gedrag te laten afnemen
Negeren (gedrag negeren),  Time-out (af laten koelen- time out geven), Overcorrectie (vb koekjestrommel leegeten - alles aanvullen voor de andere clienten) 


Technieken om gewenst gedrag te laten toenemen
Token-economysysteem (beloonsysteem- spaarkaart),
Modeling (begeleider doet het voor), 
Shaping (ontspanning kan bekrachtend werken), (Bio)feedback (door signalen/licht aangeven dat er iets niet goed gaat). 

Signaleringsplan 

In het signaleringsplan worden drie fases in de kleuren groen, oranje en rood beschreven. 

Groene fase - De cliënt voelt zich stabiel.  

Oranje fase - Bij de oranje fase heerst er twijfel en onrust. Dit is de fase van beginnende terugval en verdere ontregeling. Je merkt dat iemand sneller geïrriteerd raakt. Je probeert iemand stabiel te houden en het liefst terug te brengen naar de groene fase. 

Rode fase
- De rode fase noem je de crisisfase. De cliënt vertoont erg ontremd gedrag.

Voorbeeld van een signaleringsplan- NAH 

Werken jullie op je stage ook
met een signaleringsplan?

Hoe ziet dit er bij jullie op stage 
uit? 

Heb je goed opgelet? Weet jij het? QUiZ-vragen 

Een techniek die wordt gebruikt bij het gewenst gedrag laten toenemen (gedragmodificatie) is:

1. Negeren
2. Time out
3. Modeling
4. Overcorrectie

Je kunt als begeleider bij ontremd gedrag de omgeving en prikkels beperken zodat je... dit noemen we?

1. Overcorrectie
2. Impulsief gedrag intomen
3. Shaping
4. Negeren

Welke vormen van
ontremd gedrag zijn er?

Welke begeleidingstechnieken
neem jij mee en ga je inzetten?

Lesdoelen vandaag: 

• De student kan ontremd gedrag signaleren en hierop actie ondernemen
• De student kan zijn/haar eigen grenzen bewaken m.b.t. het omgaan met NAH cliënt en kan cliënt naar behoren ondersteunen
• De student kan benoemen wat het effect is van hersenletsel m.b.t. het thema seksualiteit en ontremd gedrag 

Volgende week - lesweek 9

-NAH en begeleidingstechnieken/methodieken 

OPTIE 2 deadline-inleveren portfolio opdrachten 1-9