Cultuur en mentaliteit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

gezellig samen radio luisteren

lezen...

Welkom in de geschiedenisles!

Wat doe jij het liefste in je vrije tijd?

Nederland na 1945

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je: 

• Je kunt omschrijven welke mentaliteit het beste past bij de periode van wederopbouw
• Je kunt oorzaken en gevolgen noemen van het ontstaan van een consumptiemaatschappij
• Je kunt beschrijven hoe in Nederland een informatiemaatschappij ontstond

Cultuur en mentaliteit:

Wat veranderde er na 1945 in de manier van leven denken en leven?

• Cultuur: alles wat mensen denken, maken, doen en hebben, bv gewoonten en gebruiken, godsdienst, normen en waarden, muziek en eetgewoonten
• Mentaliteit: de gedeelde opvattingen, gevoelens, ervaringen en het gedrag van groepen mensen. 

Wederopbouw vanaf 1945

• Vooral puinruimen en schade herstellen

Na de tweede wereldoorlog

Huizen in puin en getrouwde stellen moesten bij hun ouders blijven wonen.

Veel mensen "durfden" weer te trouwen en kinderen te krijgen.

Dadelijk

• Het is 1945 en Nederland ligt in puin na de Tweede Wereldoorlog en er dreigt een oorlog te ontstaan in Indonesië Jullie zijn een team van beleidsmakers die verantwoordelijk zijn voor de wederopbouw van het land.

Historische aanpak

Vergelijk nu jullie aanpak met de historische aanpak.

gebruik het internet of jullie boek

Maatschappelijke ontwikkeling vanaf 1950

Jullie gaan op zoek naar de maatschappelijk ontwikkeling van Nederland vanaf 1950.

binnen de consumptiemaatschappij en de informatiemaatschappij

De Nederlandse regering

Begon niet met huizen bouwen maar met fabrieken herstellen

--> economie opbouwen. 

Nederland kreeg Marshallhulp van Amerika.

De Nederlanders...

werkten hard en leefden zuining. Vooruit kijken!

Deze periode noemen we de wederopbouw.

De welvaart stijgt

• Vanaf jaren 50 beter
• Geleide loonpolitiek wordt losgelaten (eerst deels, daarna volledig in 1963)
• Er komt een loongolf: een stijging van lonen, soms wel met 10%

Nederland wordt een consumptiemaatschappij 

• Er was optimisme: sommige mensen dachten dat er geen einde zou komen aan deze goede tijden. 
  
• Door de stijgende lonen konden bijna alle Nederlanders luxeproducten kopen, stofzuigers, wasmachines, tv's...
  Nederland werd een consumptiemaatschappij.  

Zelf aan de slag

Hoofdstuk 4 paragraaf 2: opdracht 1 t/m 6

BLZ 16 t/m 19

Met z'n allen voor de buis

• Televisies bestaan al voor de oorlog, maar pas na de oorlog worden ze betaalbaar en komen ze ook steeds vaker voor in Nederland
• Met de televisie kunnen mensen zien wat er in andere delen van de wereld gebeuren.
• Uiteraard mocht je alleen kijken naar de programma's die bij de omroep van je eigen zuil hoorde....

De eerste televisie-uitzendingen waren in zwartwit. Ook werd er maar een paar uur per dag uitgezonden, en niet zoals nu, 24 per dag.

Als je de programma's van toen bekijkt zal je vooral merken dat alles veel minder flitsend en snel was. Vermoedelijk zou je het zelfs vreselijk traag vinden!

In de achtergrond van deze slide zie je het jeugdprogramma Dappere Dodo (1955-1964). Dit was de eerste kinderserie op de Nederlandse televisie en werd uitgezonden door de KRO.

Massacultuur

Mensen werden steeds meer beinvloed door film, muziek, reclame.

Vooral door media uit Amerika

Dit heet Amerikanisering

Belangrijk voor informatiemaatschappij

• televisie
• computer
• internet
• sociale media
  

Zelf aan de slag

Hoofdstuk 4 paragraaf 2: opdracht 1 t/m 14

BLZ 16 t/m 21

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je: 

• Je kunt omschrijven welke mentaliteit het beste past bij de periode van wederopbouw
• Je kunt oorzaken en gevolgen noemen van het ontstaan van een consumptiemaatschappij
• Je kunt beschrijven hoe in Nederland een informatiemaatschappij ontstond

Nederland na 1945

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je: 

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was
• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960
• Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Wie van jullie hebben een bijbaan?

Verzuiling

• Voor de oorlog was NL verzuild
  
• In de oorlog: hoop op eensgezindheid
  
• Na de oorlog: verzuiling keert terug
  

JONG ZIJN IN DE JAREN 50

Na de oorlog:

• hard werken, laag loog, weinig vrije tijd
• spelletjes, lezen, radio, kerk, familiebezoek
  

SOCIALE CONTROLE

• Mensen leven dicht op elkaar
• Letten op elkaars kinderen
• Weinig privacy
• Kostgeld
• Vriend of vriendin moest worden goedgekeurd
• Zoenen op straat was onfatsoenlijk
  

WELVAART STIJGT

• Eind jaren 50:
• hogere lonen, meer mensen in steden (minder sociale controle)
  
• jongeren langer naar school en zo meer invloed op elkaars gedrag
• 1961: 5-daagse werkweek
• Jongeren>meer vrije tijd>meer geld>gedrag veranderd
  

Meer Vrijheid

Nozems

• Eind jaren 50
  
• Werkende jongeren uit de stad
  
• Vrijheid geen verantwoordelijkheid maar lol
  
• Brommers, vetkuiven, leren jacks, spijkerbroeken
  
• Meisjes: Petticoats, hoog opgestoken kapsels

Provo's

• Midden jaren 60
  
• Hoger opgeleid, Amsterdam
  
• uitdagen ouders, leraren, politie
  
• Lang haar, meisjes minirokjes, versleten kleding

Hippies

• Eind jaren 60 uit Amerika
  
• Flower/power, love & peace, lief zijn voor elkaar
  
• Tegen: Milieuvervuiling, Vietnamoorlog, consumptiemaatschappij
•  2e hands kleding, veel kleuren, bloemen, kralenkettingen

Jeugdculturen

In tweetallen

kijk in de enveloppe

combineer de juiste plaatjes en stukjes tekst bij de juiste jeugdcultuur

Klaar? Opdrachten 1 t/m 9 uit het boek BLZ 10 t/m 13

Ontkerkelijking

Mensen worden hoger opgeleid

Vinden het vreemd dat de kerk bepaald hoe zij zich moeten gedragen

Mensen niet of steeds minder naar de kerk

INDIVIDUALISERING

• NORMEN EN WAARDEN VERANDEREN

• INDIVIDU IS BELANGRIJKSTE NIET GROEP
  

DEMOCRATISERING

• Jongeren eisen meer inspraak
• Ouders moeten rekening houden met hun kinderen
• Leerlingstatuten, studentenvakbonden
  

Effecten in het kort

• Ontkerkelijking: Jongeren gaan niet meer naar de kerk

• Individualisering: Het eigen wordt belangrijker

• Democratisering: Overal krijgen jongeren mee inspraak

Zelf aan de slag

Hoofdstuk 4 paragraaf 1: opdracht 1 t/m 13

BLZ 10 t/m 15

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je: 

• Je kunt omschrijven welke mentaliteit het beste past bij de periode van wederopbouw
• Je kunt oorzaken en gevolgen noemen van het ontstaan van een consumptiemaatschappij
• Je kunt beschrijven hoe in Nederland een informatiemaatschappij ontstond

Nederland na 1945

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je: 

• Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin
• Je kunt beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf

Rollen

• Jaren 50: traditionele rollen

• Mannen werkten en vrouwen zorgden voor het huishouden
• Jongens leerden een vak
• Meisjes leerden het huishouden
• Wanneer een vrouw trouwde nam zij ontslag om een gezin te stichten

Gezinspolitiek

Na WOII voerde de regering een gezinspolitiek (=gezinnen waarin alleen de vader een baan had kreeg belastingvoordelen)

Alles verliep volgens een vast rollenpatroon (=vaste verdeling van taken tussen man en vrouw)

Rollen tussen je ouders?

Spotprent

KvP: Katholieke volkspartij

- Waar staat ARP voor?

- Waarom woorden juist deze

twee partijen genoemd?

- Welk doel van de feministen

laat deze prent zien?

- wat wil de maker duidelijk maken?

In de prent: Wij vrouwen eisen:

• Abortus uit het wetboek van strafrecht
• Abortus in het ziekenfondspakket
• De vrouw beslist

Tweede feministische golf

(1960-1980)

- Gelijke kansen in opleiding en werk

- Verandering van het rollenpatroon

- Gelijke beloning bij gelijk werk

Meer persoonlijke vrijheid

- Discriminatie wordt verboden

- Iedereen moet gelijk behandelt worden

Beantwoordt de volgende vragen

• Benoem de drie effecten die jeugdculturen hadden op de maatschappij?
• Wat hield de gezinspolitiek in?
• Voor welke doelen streed het feminisme in de 20e eeuw?

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je: 

• Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin
• Je kunt beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf