H13.5 les 9 Herhalen zuren, basen en molariteit

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhalen zuurbase-reacties en molariteit

NOVA H7 Zuren en basen

als voorbereiding op H13.5 Titraties

Herhaling

De stof die we deze les herhalen kun je terugvinden in de volgende hoofdstukken: 

Zuren en Basen:  H7.1, 7.2, 7.4 

Rekenen aan oplossingen:H4.4

(voor de exacte leerdoelen: zie gedeelde LU)

7.1   Zure en basische oplossingen

Deze leerdoelen zijn belangrijk als voorkennis voor H13.5

H7.2   Sterk en zwak

Deze leerdoelen zijn belangrijk als voorkennis voor H13.5

H7.4  Zuur-base reacties

Deze leerdoelen zijn belangrijk als voorkennis voor H13.5

H4.4  Molariteit

Alle leerdoelen van H4.4 zijn voorkennis voor H13.5

Maak deze zin af:
Een zuur is ...

Hoeveel H+ ionen kan ethaanzuur afstaan?

1. 4
2. 3
3. 2
4. 1

Wat is de juiste notatie van een oplossing van fosforzuur?
Tip: kijk in tabel 49 of fosforzuur een sterk of zwak zuur is.

1. H​3​​PO​4​​(aq)
2. H​3​​O​+​​(aq)+H​2​​PO​4​−​​(aq)

Wat is de juiste notatie van een oplossing van salpeterzuur?
Tip: kijk in tabel 49 of salpeterzuur een sterk of zwak zuur is.

1. HNO​3​​(aq)
2. H​3​​O​+​​(aq)+NO​3​−​​(aq)

Wat is er fout gegaan bij de notatie van de vergelijking over het oplossen van perchloorzuur (HClO4 (l)) in water?

HClO4 (aq)+ H2O (l)-> ClO4 (aq) + H3O (aq)

Maak deze zin af:
Een basische oplossing bevat ...

Wat is de juiste notatie van een ammoniakoplossing?
Tip: kijk in tabel 49 of ammoniak een sterke of zwakke base is.

1. NH​3​​(aq)
2. NH​4​​​​​​+​​(aq)+OH​−​​(aq)

Wat is de juiste notatie voor een oplossing van calciumoxide?

1. CaO(aq)
2. Ca​2+​​(aq)+O​2−​​(aq)
3. Ca​2+​​(aq)+2OH​−​​(aq)

Sleep de termen naar de juiste plaats op de pH schaal.

zure oplossing

neutrale oplossing

basische oplossing

H7.1 pH  - zuurgraad

• De zuurgraad van oplossingen noemen we de pH-waarde
• pH-schaal loopt (meestal) van 0 tot 14
• Hoe zuurder de oplossing, hoe lager de pH
• Hoe basischer de oplossing, hoe hoger de pH
• Een neutrale oplossing heeft pH 7
• In de scheikunde is het niet zuur vs. zoet
   maar zuur vs. basisch

H7.1 pH meten - zuur-base indicatoren (oplossingen)

• Bekende zuur-base indicatoren staan met omslagtrajecten in Binas 52A

Tommy wil de pH bepalen van een oplossing. Hij mengt in 4 reageerbuizen steeds een beetje oplossing met een indicator.
Geef zo precies mogelijk aan tussen welke grenzen de pH van de oplossing ligt. Gebruik binas T52A.

1. 3,8 < pH < 5,5
2. 3,8 < pH < 4,4
3. 5,4 < pH < 5,5
4. 4,4 < pH < 4,8

Welk idee is goed?

1. laten we water toevoegen, dit zal het zuur neutraliseren
2. voeg een universele indicator toe. Als de kleur rood wordt, weten we dat het veilig is om op te ruimen
3. laten we een zwakker zuur toevoegen om het veiliger te maken
4. laten we een base aan het zuur toevoegen om deze te neutraliseren

Zuurbase reacties

Bij een reactie tussen een zuur en een base 

geeft het zuur H⁺ af aan de base

Je herkent een zuurbase-reactie dus aan 

het verplaatsen van H+ ionen

Voorbeeld:

CH3COOH + OH- --> CH3COO- + HOH (=H2O)

Zijn de volgende reacties zuurbase reacties?
1.

2.

K​2​​O(s)+H​2​​O(l)−>2K​+​​(aq)+2OH​−​​(aq)

HF+CH​3​​COO​−​​−>F​−​​+CH​3​​COOH

1. alleen reactie 1
2. alleen reactie 2
3. ja, allebei
4. nee, geen van beide

uitleg

1. K2O (s) + H2O (l) -> 2 K+ (aq) + 2 OH- (aq)

Het O2- ion (base) neemt H+ op van H2O (zuur). Dit zie je omdat er na de pijl 2x OH- ontstaat

2. HF  + CH3COO- (aq) -> F- + CH3COOH 

CH3COO- (base) neemt H+ op van HF (zuur). Dit zie je omdat er na de pijl CH3COOH en F- ontstaat 

Is de volgende reactie een zuurbase reactie?

Mg(s)+2H​+​​(aq)−>Mg​2+​​(aq)+H​2​​(g)

1. ja
2. nee

uitleg

Mg (s) + 2 H⁺ (aq) -> Mg²⁺ (aq) + H₂ (g)

Er komt in deze reactievergelijking wel H+ voor, maar dit ion verplaatst niet van het ene deeltje voor de pijl (zuur) naar het andere deeltje voor de pijl (base). Mg neemt dit H+ ion niet op.

TIP: je herkent zuurbase reacties snel als je de formules van de zuren en de basen uit je hoofd kent (leren!)

oefenen

Geef de vergelijking van de reactie die plaats vindt wanneer zoutzuur (een oplossing van het gas HCl) gemengd wordt met natronloog (een oplossing van het zout NaOH).

instabiel zuur

H₂CO₃ is koolzuur. Dit zuur is niet stabiel en

valt uit elkaar. Welke twee stoffen ontstaan? 

Met een overmaat azijnzuuroplossing wordt kalkaanslag (=calciumcarbonaat) in een waterkoker opgelost.
Er komt daarbij een gas vrij.
Geef de reactievergelijking.

H4.4 Herhaling rekenen aan oplossingen

Op de volgende dia's wordt het rekenen aan oplossingen herhaald. 

Dit heb je nodig om aan titraties te kunnen rekenen

Vervolg uitleg: Wat in de les niet afkomt, is eigen werk voor de volgende les

H4.4 Molariteit

• De notatie [formule] wordt gebruikt om de molariteit van een oplossing aan te geven.
• Bijv. [H+]=0,10 M
• Hier staat: de concentratie/molariteit van H+ ionen is 0,10 mol per liter oplossing.
• Je zegt ook wel: de concentratie is 0,10 molair.

Je lost 0,348 mol Na3PO4 op in 4,20 liter
water. Geef eerst de oplosvergelijking van
Na3PO4 en bereken dan [ Na+ ].

concentratie = mol / L

[A] = n / V   dus

n = V x [A]  en

V = n : [A]

Voorbeeld

• gegeven: 5,0 mol NH₃ wordt opgelost in
                        20 L water
  gevraagd: wat is de Molariteit van de
                        oplossing
• de molariteit is 5 mol / 20 L = 0,25 M
  

[A] = n / V   dus

n = V x [A]  en

V = n : [A]

Voorbeeld

• gegeven: 0,25 M ammonia
  gevraagd: hoeveel mol NH₃ is er opgelost
                         in 200 mL ammonia
  
• ammonia = NH₃ opgelost in water
  0,200 L x 0,25 M = 0,05 mol NH₃
  of 200 mL x 0,25 M = 50 mmol NH₃ = 0,05 mol NH₃
  

Je lost 1,30 mol keukenzout (NaCl) op in 6,0 liter water. Bereken de molariteit van de oplossing die ontstaat.
Geef je antwoord in het juiste aantal significante
cijfers

Bij een experiment is 8,65 mL gebruikt van een 0,200 M zwavelzuuroplossing.

Wat is de notatie van een zwavelzuuroplossing?

1. H​2​​SO​4​​(aq)
2. HSO​4​​​−​​(aq)+H​3​​O​+​​(aq)
3. SO​4​​​2−​​(aq)+2H​3​​O​+​​(aq)

Bij een experiment is 8,65 mL gebruikt van een 0,200 M zwavelzuuroplossing.
Bereken hoeveel mmol H3O+ (aq) aanwezig is in de oplossing.

(Tip: wanneer je rekent met kleine volumes (bijv mL) is het
handig om 0,200 mol/L te lezen als 0,200 mmol /mL)

oefenen, oefenen, oefenen, .....

Na deze herhaling van H7.1 t/m H7.3 kun je zelf kijken of je het begrepen hebt. Goede oefenopgaven zijn:

• indicatoren: opgave 8
• zuren en basen: opgaven 10, 13, 22
• zuurbase reacties: 29, 30, 31
• NOVA online - Versterk jezelf

 

 

oefenen, oefenen, oefenen, .....

Na deze herhaling van H4.4 kun je zelf kijken of je het begrepen hebt. Goede oefenopgaven zijn:

• opgave 27, 28, 29 en 30
• NOVA online - Versterk jezelf

 

 

Huiswerk voor de volgende les

• Leer de namen en formules van veel voorkomende zuren en basen op blz 11 van het 5 VWO boek.
  
• Oefen onderwerpen die je nog lastig vindt met de aangegeven opgaven in deze LessonUp en/of op NOVA Online bij H4 en H7 met versterk jezelf  (in de rechter kolom kan je onderdelen kiezen)