Verslaving en palliatieve zorg

• Informatiemanagement
• HBO
• Studiejaar 4

Verslaving en palliatieve zorg

Gastcollege NHL

2-10-2023

Disclosure

INHOUD - INTERACTIEF

Kennismaken

Leerdoelen

Verslaving

Palliatieve zorg

Oefening

Take home message

Vragen/ discussie

KENNISMAKEN

Jojanneke Briek 

[e-mail]

VS GGZ Outreachende zorg

Actieonderzoeker

PhD student RuG

Onderzoek pz bij EPA

Welke opleiding volg je?

LEERDOELEN

LEERDOELEN

Kennis: Chronische verslaving en palliatieve zorg

Vaardigheden: Toepassen van CURA bij lastige situaties

Attitude: Bewustwording van stigma's en zelfreflectie

VERSLAVING

Verslaafd worden is je eigen schuld

Eens

Deels eens

Oneens

Eenmaal verslaafd, altijd verslaafd

Eens

Oneens

Mensen met een verslaving
zijn meestal niet gemotiveerd

Eens

Oneens

Mensen met een verslaving hebben méér last van stigma dan mensen met andere psychiatrische aandoeningen

1. Juist
2. Onjuist

negatief sociaal stempel

Sleep in de juiste volgorde van begin tot eind

START

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Fase 5

Experimenteren

Af en toe

Gewoonte

Nodig om...

Kan niet zonder

Welke stelling is op JOU van toepassing?

Ik zou wel eens iets willen experimenteren

Ik experimenteer wel eens

Ik gebruik of doe het af en toe

Ik gebruik of doe het uit gewoonte

Ik heb het nodig om goed te kunnen functioneren

Ik kan niet meer zonder

GEVOLGEN VERSLAVING

Sociaal-maatschappelijk

Klinisch

Persoonlijk

Functioneel

Verlies van werk/dagbesteding, familie, vrienden, schulden, overlastmeldingen, justitiecontact

Lichamelijke klachten

Psychische klachten

Verlies van hoop, autonomie, 

eigenwaarde, 

stigma

Niet kunnen plannen, organiseren, controleverlies, hulpbehoevend

Is iemand met een verslaving autonoom?

Ja

Nee

Wanneer kan iemand niet meer zelf beslissen?

WILSBEKWAAMHEID

Iedereen is wilsbekwaam, tot het tegendeel wordt bewezen

Stappenplan KNMG

Oorzaak - gevolg kunnen benoemen 

consequenties kunnen overwegen

Besluit kunnen nemen

CHRONISCHE VERSLAVING

• Langdurige verslaving (veelal >10 jaar)
• Moeilijk tot niet (meer) te behandelen 
• Laten zich niet altijd (meer) behandelen
• Krijgen vaak cognitieve problemen
• Versmeren vaak in huis met valgevaar
• Drinken zich soms dood met of zonder behandeling

Verslaving (2013)

Pleidooi psychiaters
DOI: 10.1007/s12501-013-0014-1

CHRONISCHE VERSLAVING

RICHTLIJN

Binnenkort nieuwe richtlijn

DILEMMA

Wanneer en tot 

waar grijp je in?

DILEMMA'S

- Wanneer is iemand uitbehandeld in de verslavingszorg?

- Palliatieve zorg of gewoon goede zorg voor doorgebruikers?

- Wanneer start palliatieve zorg in de verslavingszorg?

- Mag iemand doodgaan door een verslaving?

- Nut van meerdere behandelingen/ gedwongen behandeling 

GEDWONGEN ZORG

Wet verplichte GGz

Zorgmachtiging

Aanvragen met procedure

Beslissing wordt genomen door de rechter tijdens een zitting

PALLIATIEVE ZORG

'Palliatieve zorg is zorg die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening of kwetsbaarheid, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van problemen van fysieke, psychische, sociale en spirituele aard. Gedurende het beloop van de ziekte heeft palliatieve zorg oog voor het behoud van autonomie, toegang tot informatie en keuzemogelijkheden.’ 

(Kwaliteitskader palliatieve zorg NL, 2023)

Wat betekent het woord palliatief?

1. Stervensproces
2. Verzachtend
3. Ongeneeslijk
4. Stervensbegeleiding

PALLIATIEVE ZORG

CASUS GEERT

61-jarige alleenstaande man

35 jaar alcohol verslaafd

Reden: ontevreden over leven

5 jaar 3 liter wijn p/d

Verleden meerdere stoppogingen

Max. 6 mnd abstinent geweest

 

CASUS GEERT

Eet nauwelijks

Loopstoornissen

Bij MDL arts in behandeling geweest - Hersenatrofie (hersenkrimp) 

- Levercirrose

- Oesofagusvarices (spataderen 
   slokdarm)

CASUS GEERT

Aandringen familie verwijzing VNN

Opname verslavingskliniek

- detoxificatie alcohol

- NPO (cognitief onderzoek)

Week voor ontslag gaat Geert weg

Onderzoeken zijn niet afgerond

CASUS GEERT

Thuis weer alcohol drinken

Wil niet weer opgenomen worden

Zegt minder te drinken

Stoppen lukt niet

Afspraken poli VNN en MDL arts komt hij niet na

Huisbezoeken (FACT) wil hij wel

DILEMMA

Wanneer en tot waar grijp je in?

Overleg in tweetallen

MOREEL BERAAD

Groepsgesprek, vaste stappen 

Over moreel ethische aspecten van een praktijksituatie

O.l.v. getrainde gespreksleider

CURA

Hulpmiddel bij lastige situaties

Kan zelfstandig of in team

Kost minder (organisatie)tijd
Concentreren

Uitstellen

Reflecteren

Actie ondernemen

CASUS GEERT

1) Doorloop de stappen CURA

2) Bespreek in tweetallen

3) Maak een keuze:

Gedwongen zorg of palliatieve zorg?

Ik heb gekozen voor:

Gedwongen zorg

Palliatieve zorg

PALLIATIEVE ZORG

Hoe gaat dat in zijn werk?

HULPMIDDELEN

• Wensenboekje
• Wilsbeschikking
• Proactief zorgplan

https://www.voorbereidinglaatstelevensfase.nl/ 

RICHTLIJNEN 

• Kwaliteitskader palliatieve zorg
• Richtlijnen palliatieve zorg
• Zorgpad stervensfase
• Toolkit proactieve pz in de GGz
• Handreiking pz voor     verslavingszorg

VERVOLG CASUS

1. Vermoeden cognitieve stoornis
2. Ziet ernst vd situatie niet in
3. Zorgmachtiging aangevraagd
4. Gedwongen opname volgde
5. Abstinentie + onderzoeken 6wkn
6. Intensieve thuisbegeleiding
7. Sociale contacten en afspraken MDL arts opgepakt

Wat neem je mee van vandaag?

TAKE HOME MESSAGE

• Wees voorzichtig met     vooroordelen
• Open communicatie: diagnose,   prognose, mogelijkheden
• Laat patiënten zelf meebeslissen
• Leg wensen en grenzen goed vast

VRAGEN/ DISCUSSIE