3 vmbo-b thema 5.3 Ecologie: Organismen en hun leefomgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Thema 5 Ecologie

5.3 Organismen en hun leefomgeving

wat gaan we vandaag doen?

herhalen 5.2 Eten en gegeten worden

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie: 5.3 Organismen en hun leefomgeving

herhalen leerdoelen

Een voedselketen is :

1. rij organismen die elkaar eten
2. aantal voedselketens die met elkaar verbonden zijn.
3. een rij organismen waarin je ziet wie door wie wordt opgegeten

Je ziet hier een voedselketen.
Is deze voedselketen juist weergegeven?

1. Ja
2. Nee

In de voedselketen is aangegeven wie door wie opgegeten wordt.

Wie staat er aan het eind van deze voedselketen?

1. algen
2. kikker
3. vis
4. reiger

Een voedselketen begint ALTIJD met een :

1. dier
2. schimmel
3. bacterie
4. plant

Een voedselketen start altijd bij een.........

1. Reducent
2. Producent
3. Consument
4. Afvaleter

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je benoemen wat biotische en abiotische factoren zijn.

- kan je beschrijven wat een ecosysteem is.

Inleiding

Het ene jaar zijn er veel vogels in de tuin, het jaar daarna minder. Dit kan bijvoorbeeld komen door een hele koude winter.

Planten en dieren hebben te maken met invloeden vanuit hun omgeving.

5.3 Organismen en hun leefomgeving

Alle organismen worden beïnvloed door hun omgeving.

Een konijn krijgt bijvoorbeeld een wintervacht als het koud wordt.

Andersom beïnvloeden organismen ook hun omgeving.

Zo verandert de bodem wanneer een konijn een hol graaft.

5.3 Organismen en hun leefomgeving

Organismen en hun omgeving hebben dus invloed op elkaar.

We zeggen daarom dat ze een relatie met elkaar hebben.

In de ecologie bestuderen biologen alle relaties tussen organismen en hun omgeving.

Op de afbeelding links zie je invloeden uit de omgeving op een roodborstje.

Aan de rechterkant van de afbeelding zie je invloeden uit de levende natuur, zoals planten en beestjes. Deze invloeden heten biotische factoren.

Aan de linkerkant van de afbeelding zie je invloeden die niet leven, zoals licht en temperatuur.

Deze invloeden heten abiotische factoren.

• Een enkel organisme is een individu.
• Alle roodborstjes in een bepaald gebied, zoals een bos of een park, noem je een populatie.
• Een populatie is een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied. De individuen binnen een populatie kunnen zich samen voortplanten.

5.3 Organismen en hun leefomgeving

Een populatie roodborstjes leeft samen met andere soorten populaties in een bepaald gebied, zoals eikenbomen, beukenbomen, pimpelmezen, regenwormen en egels.

Deze verschillende populaties kunnen elkaar beïnvloeden.

5.3 Organismen en hun leefomgeving

Daarnaast worden de populaties beïnvloed door abiotische factoren, zoals temperatuur, water en hoeveelheid zonlicht.

Alle abiotische factoren en populaties in een bepaald gebied vormen samen een ecosysteem.

5.3 Organismen en hun leefomgeving

Voorbeelden van ecosystemen in Nederland zijn een bos, een sloot en een heideveld.

Voorbeelden van ecosystemen die je buiten Nederland kan tegenkomen, zijn een koraalrif en een tropisch regenwoud.

Wat bestudeert ecologie?

1. Het milieu
2. Organismen
3. De relatie tussen het milieu en organismen.
4. Het effect van organismen op het milieu.

Een biotische factor is...

1. Een levende invloed uit het milieu
2. Een niet levende invloed uit het milieu

Wat is een biotische factor?

1. konijn
2. grasplant
3. beide zijn goed
4. beide zijn fout

Wat is geen abiotische factor?

1. Licht
2. Warmte
3. Bodem
4. Voedsel

1. individu
2. populatie
3. ecosysteem

Horen soortgenoten bij biotisch of abiotische factoren?

1. biotische factoren
2. abiotische factoren

Een abiotische factor is...

1. Een levende factor uit het milieu
2. Een niet levende factor uit het milieu

1. individu
2. populatie
3. ecosysteem

Hoe noem je alle ecosystemen samen?

1. Ecosystemen
2. De dampkring
3. Populatie
4. Biosfeer

voorbeeld van:

1. abiotische factor
2. biotische factor

1. individu
2. populatie
3. ecosysteem

VRAGEN??

herhalen leerdoelen

Aan het einde van de les:

- kan je benoemen wat biotische en abiotische factoren zijn.

- kan je beschrijven wat een ecosysteem is.