Woensdag 21 oktober

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Woendag 21 oktober

Aan het eind van deze les:

- weet je weer wat een samentrekking is;

- kun je een foute samentrekking herkennen en verbeteren;

- weet je weer wat verwijswoorden zijn;

- kun je fouten met verwijswoorden herkennen en verbeteren.

De samentrekking

De theorie zegt:

Samentrekking houdt in dat een woorddeel, een woord of een zinsdeel wordt weggelaten, omdat het ook elders in de zin voorkomt. Door identieke (delen van) woorden of zinsdelen weg te laten, kun je korter formuleren. 

Samentrekking vindt plaats op woordniveau, woordgroepsniveau of zinsniveau.

Hij houdt van snoep en van chocola.
Hier heeft samentrekking plaatsgevonden op:

1. woordniveau
2. woordgroepsniveau
3. zinsniveau
4. een combinatie van abc

De fietsenmaker verkoopt jongens- en meisjesfietsen.
Dit is een samentrekking op:

1. woordniveau
2. woordgroepsniveau
3. zinsniveau
4. een combinatie van abc

Mijn moeder heeft grote en kleine courgettes in de tuin.
Hier vindt samentrekking plaats op:

1. woordniveau
2. woordgroepsniveau
3. zinsniveau
4. een combinatie van abc

Foutieve samentrekking

De theorie zegt dit:

Woorden weglaten mag alleen als aan drie voorwaarden wordt voldaan.

De woorden hebben:

(a) dezelfde functie (onderwerp, lijdend voorwerp, koppelwerkwoord enz.);

(b) dezelfde betekenis;

(c) hetzelfde getal (enkelvoud of meervoud).

Ik trok eerst de rolgordijnen op en daarna mijn schoenen aan.
De weggelaten woorden hebben niet:

1. dezelfde functie
2. dezelfde betekenis
3. hetzelfde getal
4. een combinatie van abc

Ik trok eerst de rolgordijnen op en daarna mijn schoenen aan.
Verbeter deze zin.

De overvaller verdween in de massa en kregen de agenten niet te pakken.
De weggelaten woorden hebben niet:

1. dezelfde functie
2. dezelfde betekenis
3. hetzelfde getal
4. een combinatie van abc

De overvaller verdween in de massa en kregen de agenten niet te pakken.
Hoe moet deze zin wel?

Verwijswoorden

De theorie:

Verwijswoorden wijzen terug naar een of meer woorden die eerder genoemd zijn, het antecedent.

Zie voor verdere uitleg het boek (eventueel op het bord tonen)

Heb je die film met Leonardo di Caprio, ... ik je vertelde, nog gezien.
Welk verwijswoord moet hierin?

1. die
2. wat
3. waarover
4. van wie

De videotheek moest vorig jaar ... deuren sluiten.
Welk woord moet op de puntjes staan?

Fouten met verwijswoorden

De theorie: zie boek 

Het fietsje die daar op de grond ligt, is van mijn broertje.
Wat is fout in deze zin?

De leraar waaraan ik mijn werkstuk heb gegeven is ziek.
Wat is fout in deze zin?

Heb jij aan hun de goede antwoorden gegeven?
Wat is fout aan deze zin?

Het huisje wat daar staat is voor 1 miljoen verkocht.
Wat is fout aan deze zin?

Afsluiting

Zijn er verder nog vragen?

Veel succes met leren.